Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Małgorzata Łoboz (sprawozdawca)
Sędziowie:	SO Grzegorz Buła SR (del.) Krzysztof Lisek
Protokolant:	Ewelina Hazior

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2014 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. W. (1)

przeciwko J. W. (1), J. W. (2), A. C.

i M. W.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie

z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygnatura akt I C 260/11/S

1.  zmienia zaskarżony wyrok w następujący sposób:

- w punkcie I-szym w miejsce kwoty: „2.471,75 ( dwa tysiące czterysta siedemdziesiąt jeden 75/100)” wpisuje kwotę: „ 13 971,75 zł ( trzynaście tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt jeden złotych siedemdziesiąt pięć groszy)”,

- w punkcie III-cim w miejsce kwoty: „1.584 (jeden tysiąc pięćset osiemdziesiąt cztery) złotych” wpisuje kwotę: „292,80 zł ( dwieście dziewięćdziesiąt dwa złote osiemdziesiąt groszy)”,

- w punkcie IV-tym w miejsce kwoty: „1.003,68 (tysiąc trzy 68/100) złotych” wpisuje kwotę: „2591,86 zł ( dwa tysiące pięćset dziewięćdziesiąt jeden złotych osiemdziesiąt sześć groszy)” oraz eliminuje słowo : „solidarnie”,

-w punkcie V-tym w miejsce kwoty: „ 1948,32 (tysiąc dziewięćset czterdzieści osiem 32/100)” wpisuje kwotę: „360,14 zł ( trzysta sześćdziesiąt złotych czternaście groszy)”;

2. oddala dalej idącą apelację;

3. zasądza od powoda na rzecz pozwanej A. C.kwotę 146,40 zł ( sto czterdzieści sześć złotych czterdzieści groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

4. zasądza od pozwanych na rzecz powoda kwotę 1295,93 zł ( jeden tysiąc dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dziewięćdziesiąt trzy grosze) brutto tytułem wynagrodzenia adwokat D. D. jako pełnomocnika z urzędu powoda w postępowaniu odwoławczym;

5. przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie na rzecz adwokat D. D. kwotę 180,07 zł ( sto osiemdziesiąt złotych siedem groszy) brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

6. nakazuje ściągnąć od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie kwotę 619,87 zł ( sześćset dziewiętnaście złotych osiemdziesiąt siedem groszy) tytułem uiszczenia części opłaty sądowej od apelacji, od której powód był zwolniony.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 marca 2011 r. wniesionym przeciwko pozwanym J. W. (1), J. W. (2), A. C.i M. W.- powód K. W. (1)domagał się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci ugody sądowej zawartej w dniu 21 grudnia 2006 r. pomiędzy pozwanymi a B. W. (1), D. W. (1)i M. W. (1)w sprawie X Cupr 339/06/S.

W odpowiedzi na pozew pozwana A. C.wniosła o oddalenie powództwa – w części obejmującej żądanie pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego – ugody
z dnia 21 grudnia 2006 r. w zakresie jej punktu 3. Pozwana wniosła ponadto o zasądzenie kosztów postępowania.

Pozwany M. W.wniósł pismo z dnia 27 lutego 2013 r., w którym nie sformułował żadnych twierdzeń, zarzutów ani wniosków dowodowych. Pozostali pozwani nie zajęli stanowiska w sprawie.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie, Wydział I Cywilny pozbawił w pkt I wykonalności tytuł wykonawczy – ugodę sądową z dnia 21 grudnia 2006 r. zawartą przed Sądem Rejonowym dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie w sprawie X Cupr 339/06/S zaopatrzoną w klauzulę wykonalności w zakresie punktów trzeciego, czwartego i siódmego postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2009 r. zmienionym postanowieniem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 22 maja 2010 r. co do obowiązku zapłaty objętego punktami: czwartym i siódmym ugody oraz trzecim do kwoty 2.471,75 złotych przez powoda K. W. (1)na rzecz pozwanych J. W. (1), J. W. (2), A. C.i M. W.; w pozostałym zakresie powództwo oddalił ( pkt II ), zasądził w pkt III od powoda K. W. (1)na rzecz pozwanej A. C.kwotę 1.584 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; w pkt IV zasądził od pozwanych J. W. (1), J. W. (2), A. C.i M. W.solidarnie na rzecz powoda K. W. (1)kwotę 1.003,68 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania oraz w pkt V przyznał od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie na rzecz adw. D. D.kwotę 1.948,32 zł tytułem pozostałej części wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną powodowi K. W. (1)z urzędu.

Jako bezsporne okoliczności w sprawie Sąd przyjął, iż w dniu 21 grudnia 2006 r. w sprawie I X Cupr 339/06/S doszło pomiędzy powodami w tamtej sprawie J. W. (1), J. W. (2), A. C.i M. W., a pozwanymi B. W. (1), K. W. (1), D. W. (1)i M. W. (2)do zawarcia ugody sądowej. Ugoda ta w zakresie punktów 3, 4, i 7 została zaopatrzona w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2009 r. zmienionym postanowieniem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 22 marca 2010 r., II Cz 562/10.

Poza sporem było, iż wpłaty w związku z realizacją ugody były dokonywane na konto uprawnionego do odbioru tych kwot ustanowionego przez współwłaścicieli administratora,
tj. (...) s.c. Niesporne było również, iż I rata w kwocie 4000 zł wynikająca z punktu 1 ugody sądowej z dnia 21 grudnia 2006 r. była uregulowana terminowo. Niewątpliwe jest także, iż B. W. (1) posiadała w stosunku do pozwanych wierzytelność w wysokości 2.471,75 zł – a wynikającą z orzeczeń sądów z 2011 r. wydanych w sprawie I C 781/09/S.

W pozostałym zakresie, w oparciu o przedłożone do akt dokumenty oraz zeznania świadka B. K.i w niewielkim zakresie zeznania pozwanego M. W.Sąd ustalił, iż w sprawie X Cupr 339/06/S J. W. (1), J. W. (2), A. C.
i M. W.– współwłaściciele nieruchomości położonej w K.przy ul. (...)domagali się od pozwanych B. W. (1), D. W. (1), K. W. (1)i M. W. (2)zasądzenia kwoty 26.096,19 zł wraz z odsetkami od dnia 10 maja 2006 r. do dnia zapłaty z tytułu zaległości w opłatach za zajmowanie mieszkanie w nieruchomości będącej własnością powodów, które od maja 2003 r. B. W. (1), D. W. (1), K. W. (1)i M. W. (2)zajmowali bez tytułu prawnego. Roszczenie obejmowało także opłaty za media i skapitalizowane odsetki za opóźnienie.

W wyniku tego postępowania strony podpisały w dniu 21 grudnia 2006 r. przed sądem ugodę, w której wierzyciele odstąpili od części swoich roszczeń, co uzależnili od terminowej zapłaty dwóch pierwszych rat. W punkcie 1. ugody B. W., D. W., K. W. i M. W. zobowiązali się solidarnie do zapłaty na rzecz J.W., J. W., M. W. i A. C. tytułem roszeń dochodzonych w procesie kwoty 11.500 zł płatnej w czterech ratach:

-

pierwsza w wysokości 4.000 zł w terminie do dnia 28.02.2007 r.,

-

druga w wysokości 2.500 zł w terminie do dnia 30.04.2007 r.,

-

trzecia w wysokości 2.500 zł w terminie do dnia 30.06.2007 r.,

-

czwarta w wysokości 2.500 zł w terminie do dnia 31.08.2007 r.

Ponadto w punkcie 3 ugody B. W., D. W., K. W. i M. W. zobowiązali się solidarnie do zapłaty na rzecz J.W., J. W., M. W.
i A. C. kwoty 16.577,96 zł w przypadku niezapłacenia do końca kwietnia 2007 r. dwóch wymagalnych rat w łącznej wysokości 6.500 zł.

W punkcie 4 ugody B. W., D. W., K. W. i M. W. zobowiązali się solidarnie do zapłaty na rzecz J.W., J. W., M. W. i A. C.
w terminie do 31.12.2007 r. kwoty 4.000 zł tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu za okres od maja do grudnia 2006 r., przy czym roszczenie to nie było objęte sprawą X Cupr 339/06/S.

W punkcie 7 ugody B. W., D. W., K. W. i M. W. zobowiązali się solidarnie do zapłaty na rzecz J.W., J. W., M. W. i A. C. kwoty 800 zł tytułem opłat za media za okres od maja do grudnia 2006 r., przy czym ugoda nie określała terminu wymagalności tej należności. W ugodzie strony nie zdefiniowały momentu spełnienia świadczenia. Powyższa ugoda została zaopatrzona w klauzulę wykonalności w zakresie punków 3, 4 i 7. W związku z realizacją ugody z dnia 21 grudnia 2006 r. powód dokonał następujących wpłat: - w dniu 28 lutego 2007 r. złożył polecenie przelewu kwoty 4.000 zł tytułem I raty ugody; - w dniu 30 kwietnia 2007 r. złożył polecenie przelewu kwoty 2.500 zł tytułem II raty ugody; - w dniu 2 lipca 2007 r. złożył polecenie przelewu kwoty 2.500 zł tytułem III raty ugody; - w dniu 31 sierpnia 2007 r. złożył polecenie przelewu kwoty 2.500 zł tytułem IV raty ugody. Ponadto w dniu 2 stycznia 2008 r. powód złożył polecenie przelewu kwoty 4.500 zł tytułem ugody, a w dniu 17 sierpnia 2010 r. złożył polecenie przelewu kwoty 800 zł tytułem opłaty za media za okres od maja do grudnia 2006 r. Druga rata wynikająca z punktu 1 ugody z dnia 21 grudnia 2006 r. wpłynęła na rachunek bankowy administratorów nieruchomości w dniu 2 maja 2006 r.

Pomiędzy pozwanymi w niniejszej sprawie a B. W. (1)toczył się również proces w sprawie o sygnaturze akt I C 781/09/S, w której wyniku na rzecz B. W. (1)zostały zasądzone koszty postępowania w kwocie 2.471,75 zł. Pismami z dnia 6 grudnia 2011 r. -odebranymi przez B. W. (1)w dniu 27 grudnia 2011 r.- J. W. (1), J. W. (2)i A. C.złożyli B. W. (1)oświadczenie o potrąceniu przysługującej im na podstawie punktu 3 ugody wierzytelności z wierzytelnością przysługującą przeciwko nim B. W. (1)w kwocie 2.471,75 zł. na podstawie orzeczeń wydanych w sprawie I C 781/09/S.

Z kolei pismem z dnia 25 marca 2013 r. pozwany M. W.oświadczył B. W. (1), iż potrąca wierzytelność w kwocie 823,75 zł przysługującą jej na podstawie wyroków w sprawie I C 781/09/S z wierzytelnością przysługującą mu względem B. W. (1)na podstawie ugody w sprawie X Cupr 339/06/S. Przedmiotowe oświadczenie M. W.dotyczyło tych samych kosztów w kwocie 2.471,75 zł, co oświadczenie z dnia z 6 grudnia 2011 r.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd uznał, iż roszczenie jest częściowo zasadne na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., albowiem w zakresie pkt 4 i 7 przedmiotowej ugody zdarzeniem mającym miejsce po powstaniu tytułu egzekucyjnego, wskutek którego zobowiązanie wygasło, jest zapłata długu. Natomiast zdarzeniem tym w zakresie punktu 3 ugody – do kwoty 2.471,75 zł było potrącenie dokonane przez pozwanych J. W. (1), J. W. (2)i A. C.oświadczeniem z dnia 6 grudnia 2011 r. wobec B. W. (1). Sąd miał na uwadze, że jednym ze zdarzeń skutkujących wygaśnięciem zobowiązania jest potrącenie uregulowane w art. 498 § 1 k.c. Pozwana A. C.wskazała jako przesłankę ograniczenia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci złożonego przez wierzyciela J. W.dłużnikowi solidarnemu oświadczenia o potrąceniu zawartego w piśmie z dnia 6 grudnia 2011 r. wzajemnej wierzytelności pieniężnych w wysokości 2.471,75 zł z wierzytelnością wynikającą z punktu 3 ugody z dnia 21 grudnia 2006 r., stanowiącą zwalczany tytuł wykonawczy. Okoliczności w postaci istnienia, wysokości i wymagalności pieniężnej wierzytelności pozwanych względem dłużnika solidarnego – B. W. (1)były w niniejszej sprawie poza sporem. Sporne było natomiast, czy istnieje wymagalna wierzytelność pozwanych względem powoda wynikająca z punktu 3 ugody. Zdaniem Sądu - wierzytelność wynikająca z punktu 3 ugody z dnia 21 grudnia 2006 r. nie wygasła, gdyż jak wynika z przedłożonych do akt – przelewów oraz okoliczności niespornych w postaci dat, w których środki pieniężne stanowiące zapłatę II-giej raty z punktu 1 ugody wpłynęły na rachunek wierzyciela, II rata została zapłacona po terminie. Druga rata w wysokości 2500 zł była płatna do 30/04/2007 r., przelew zaś został wykonany w dniu 30/04/2007 r., a w dniu 2/05/2007 r. nastąpiło uznanie rachunku wierzyciela. Stosując przepis art. 454§ 1 k.c. Sąd uznał, iż spełnienie świadczenia bezgotówkowego następuje w dniu uznania rachunku bankowego wierzyciela, skoro strony stosunku zobowiązaniowego nie postanowiły inaczej. Natomiast zgodnie z art. 358 ¹ § 1 k.c., jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę, co w praktyce oznacza przekazanie określonej ilości pieniędzy z majątku dłużnika do majątku wierzyciela. Miejscem zaś spełnienia świadczenia bezgotówkowego jest siedziba banku (oddziału banku) prowadzącego rachunek wierzyciela. W konsekwencji miejscem spełnienia świadczenia jest miejsce, gdzie prowadzony jest bankowy rachunek wierzyciela, dokonanie bowiem wpisu na tym rachunku ("uznanie") jest równoznaczne z uzyskaniem przez wierzyciela możności rozporządzania odnośną kwotą, to zaś dopiero może być uznane za równoważne z "otrzymaniem" należności. Skoro więc II rata wynikająca z ugody nie została zapłacona w terminie, zaktualizował się obowiązek wynikający z punktu 3 ugody. Sąd uznał także, iż postanowienie zawarte w punkcie 3 ugody nie stanowi zastrzeżenia kary umownej na wypadek braku bądź nieterminowej realizacji świadczenia pieniężnego, co byłoby sprzeczne z art. 485 k.c. Ugodą w tym punkcie strony postanowiły o umorzeniu części długu pod warunkiem zawieszającym, którym było terminowe uregulowanie dwóch pierwszych rat. Wobec tego Sąd uznał, iż tytuł wykonawczy w postaci punktów 3, 4, i 7 ugody sądowej z dnia 21 grudnia 2006 r. zaopatrzonej w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 2 kwietnia 2009 r. zmienionym postanowieniem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 22 marca 2010 r., należało pozbawić wykonalności co do obowiązku zapłaty przez powoda K. W. (1)– na rzecz pozwanych – wierzycieli solidarnych w zakresie pkt 7, 4 w całości a w zakresie pkt 3 do kwoty 2.471,75 zł skutecznie potrąconej. Jednocześnie Sąd zważył, iż późniejsze oświadczenie o potrąceniu złożone przez M. W.było bezprzedmiotowe, gdyż jego dług wobec B. W.z tytułu zasądzonych kosztów, do którego zapłaty był zobowiązany z pozostałymi pozwanymi, już nie istniał wobec wcześniej złożonego oświadczenia o potrąceniu, skutkującego również wygaśnięciem wierzytelności wobec powoda i jego współdłużników solidarnych do wysokości przedstawionej do potrącenia kwoty.

O kosztach Sąd orzekł na zasadzie art. 100 k.p.c. mając na względzie, że powództwo było zasadne w 34% .

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w części oddalającej powództwo (punkt II wyroku) oraz odpowiednio w części dotyczącej orzeczenia o kosztach procesu, w zakresie w którym od powoda K. W. (1)na rzecz pozwanej A. C.zasądzono zwrot kosztów postępowania w kwocie 1.584 zł (punkt III wyroku) oraz w zakresie w którym pełnomocnikowi z urzędu przyznano od Skarbu Państwa kwotę 1.948,32 zł, tytułem nie uwzględnionej w punkcie IV wyroku części wynagrodzenia (punkt V wyroku). Skarżący wniósł o zmianę wyroku w objętej zaskarżeniem części i uwzględnienie powództwa w zakresie, w którym zostało ono przez Sąd I instancji oddalone, co do obowiązku zapłaty przez powoda K. W. (1)na rzecz pozwanych: J. W. (1),J. W. (2), M. W.i A. C.kwoty 14.106,20 zł. Ponadto domagał się zasądzenia od pozwanych, solidarnie na rzecz powoda kosztów postępowania w I instancji, w zakresie nie objętym punktem IV zaskarżonego wyroku oraz kosztów postępowania w II instancji. Pełnomocnik powoda ustanowiony z urzędu wniósł o przyznanie kosztów pomocy prawnej, udzielonej powodowi z urzędu, a nie opłaconych w całości ani w części.

Apelacja zarzuciła:

A ) naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 483 § 1 k.c. i nie uwzględnienie nieważności zastrzeżenia kary pieniężnej,

B ) naruszenie przepisu postępowania - art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nie wszechstronne rozważenie zebranego materiału dowodowego, niewłaściwe zinterpretowanie treści ugody zawartej przed Sądem Rejonowym dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie w sprawie o sygnaturze akt X Cupr 339/06/S i uznanie za wiarygodne zeznań świadka M. W., mimo że nie zawierały konkretnych informacji i nie znajdowały oparcia w innych dowodach, w tym - aktach Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie w sprawie X Cupr 339/06/S

C ) błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na przyjęciu, że kwota 16.577,95 zł wynikająca z punktu 3 opisanej wyżej ugody odpowiadała długom powoda z tytułu najmu mieszkania.

Zdaniem powoda w pkt 3 ugody zastrzeżono karę pieniężną. Gdyby bowiem w punkcie 3 ugody zawarto warunkowe umorzenie zobowiązania to kwota z punktu 3 ugody powinna pozostawać w logicznej, matematycznej relacji w stosunku do kwot wynikających z pozostałych punktów ugody, a zwłaszcza w stosunku do kwot z punktów 1 i 7 ugody, jako tych, które dotyczyły przedmiotu postępowania w sprawie X Cupr 339/06/S, co jednak nie miało miejsca. Suma bowiem kwot z punktu 3 ugody oraz punktów: 1 i 7 ugody to 28.877,95 zł. Kwota ta nie odpowiada ani należności głównej (26.096,19 zł) ani należności głównej powiększonej o ustawowe odsetki liczone od dnia 10 maja 2006 roku do dnia 21 grudnia 2006 roku, czy też do dnia 01 maja 2007 roku (dzień następujący po tym, w którym miały być zapłacone dwie pierwsze raty, których nieterminowe uiszczenie miało spowodować powstanie obowiązku zapłaty kwoty z punktu 3 ugody ). Poza tym w treści ugody, w tym zwłaszcza w treści punktu 3, nie zawarto żadnych sformułowań, które bezpośrednio lub pośrednio mogłyby wskazywać na to, że punkt 3 ugody obejmuje warunkowe umorzenie zobowiązania. W punkcie 4 , 5, 6, 7 ugody strony wyraźnie nawiązały do rozliczeń z umowy najmu. Gdyby zatem punkt 3 ugody miał związek z tymi rozliczeniami znalazłoby to odzwierciedlenie w jego treści, tak jak miało to miejsce w przypadku punktów 4, 5, 6 i 7. Natomiast należności z punktu 1 ugody płatne były, jak wynika z treści tego punktu, „tytułem zaspokojenia roszczeń dochodzonych w procesie". Tym samym przyjąć należy, że zapłata rat z punktu 1 ugody, na łączną kwotę 11.500 zł ostatecznie wyczerpywała całość roszczeń z tytułu opłat za zajmowane mieszkanie. Analiza akt X Cupr 339/06/S także nie daje podstaw do przyjęcia, że kwota 16.577,95 zł z punktu 3 ugody miała jakikolwiek związek z należnościami związanymi z zajmowaniem przez powoda mieszkania stanowiącego własność pozwanych. Nie wskazuje także na to również treść zeznań M. W.. W konsekwencji żaden z przeprowadzonych przez Sąd I instancji dowodów nie stwarza podstaw do przyjęcia, że w punkcie 3 ugody zawarto warunkowe umorzenie zobowiązania. Pozwani nie udowodnili zatem twierdzeń dotyczących warunkowego umorzenia zobowiązania, a zwłaszcza nie wykazali: podstawy prawnej z której miałaby wynikać wierzytelność w kwocie 16.577,96 zł, daty i okoliczności jej powstania oraz zasad jej wyliczenia. Poza tym apelacja zarzuca, iż Sąd I instancji nie odniósł się w żaden sposób do podnoszonego przez powoda zarzutu naruszenia art. 5 k.c.

W odpowiedzi na apelację pozwanaA. C.wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego podnosząc w uzasadnieniu, iż w pkt. 3 ww. ugody zawarty został warunek dotyczący umorzenia części zobowiązania B. W. (1), D. W. (1), K. W. (1)oraz M. W. (2)względem J. W. (1), J. W. (2), M. W.i A. C.. Gdyby bowiem w pkt 3 ww. ugody zastrzeżona byłaby kara pieniężna, to zgodnie z art. 203 § 4 k.p.c. w zw. z art. 223 § 2 k.p.c. w zw. art. 483 § 1 k.c. Sąd Rejonowy dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie, Wydział X Grodzki uznałby zawarcie ww. ugody za niedopuszczalne, a w konsekwencji powyższego ugoda ta nie zostałby zawarta. Jednocześnie bowiem powód nie wykazał w żaden sposób (zgodnie z art. 6 k.c.), aby strony postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie, Wydział X Grodzki (sygn. akt: X Cupr 339/06/S) postanowiły, iż kwota 11.500,00 z pkt 1 ww. ugody oraz kwota 800,00 zł z pkt 7 ww. ugody wyczerpywały wszystkie roszczenia pozwanych z tytułu najmu lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...)w K., a tym samym aby w pkt 3 ww. ugody zastrzeżona została kara pieniężna. W konsekwencji powyższego, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej wykładni pkt 3 ww. ugody, a zarzut powoda jest bezzasadny. Zdaniem pozwanej Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na prawidłowych oraz spójnych ustaleniach faktycznych. Pozwana podkreśliła przy tym, iż wykazanie podstaw powództwa opozycyjnego z art. 840 § 1 k.p.c. spoczywa na powodzie (art. 6 k.c.). W przypadku więc kwestionowania przez powoda istnienia obowiązku stwierdzonego tytułem wykonawczym niebędącym orzeczeniem sądu ciężar wykazania bezzasadności roszczenia stwierdzonego tym tytułem obciąża powoda, który winien był w związku z tym wykazać, iż kwota 16.577,95 zł nie odpowiadała długom powoda z tytułu najmu lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...)w K..

Sąd Okręgowy co do stanu faktycznego wskazał, co następuje:

Analiza akt niniejszej sprawy oraz materiału dowodowego w postaci treści ugody sądowej stanowiącej tytuł wykonawczy, którego pozbawienia wykonalności dochodzi obecnie powód, w tym także zakres żądania pozwu w sprawie X Cupr 339/06/S i jego uzasadnienie faktyczne prowadzą do wniosku, iż Sąd Rejonowy poczynił częściowo nieprecyzyjne, a wręcz błędne ustalenia faktyczne. Wobec tego zarzut naruszenia art. 233 k. p. c. okazał się częściowo zasadny. W związku z tym Sąd Odwoławczy jako Sąd meriti zobowiązany był na mocy art. 382 k. p. c. zweryfikować ustalenia faktyczne warunkujące wydanie prawidłowego orzeczenia w sprawie opierając się przy tym na materiale dowodowym pozostającym w dyspozycji Sądu I instancji .

W oparciu o akta postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie pod sygn. X Cupr 339/06/S Sąd Okręgowy dokonał nieco odmiennych ustaleń faktycznych, mających istotny wpływ na ostateczne rozstrzygniecie niniejszej sprawy, jeśli chodzi o zakres przedmiotowy sporu w powyższej sprawie oraz jego odniesienie do ostatecznego rozstrzygnięcia w postaci przedmiotowej ugody stron zatwierdzonej przez Sąd.

Pozwem z dnia 10.05.2006 r. powodowie ( aktualnie pozwani ) J. W. (1), J. W. (2), A. C.i M. W.dochodzili od pozwanych B. W. (1), K. W. (1), M. W. (2)i D. W. (1)kwoty 26.096,19 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 10 maja 2006 r. do dnia zapłaty tytułem zapłaty czynszu i innych opłat w związku z zajmowaniem przez pozwanych lokalu stanowiącego współwłasność powodów. W związku z zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 22 maja 2006 r. ( k. 19 ) powodowie zostali wezwani do sprecyzowania żądania w zakresie dochodzonych kwot, które stały się wymagalne po orzeczeniu eksmisji pozwanych. W wykonaniu tego zarządzenia powodowie ostatecznie sprecyzowali w dniu 3 lipca 2006 r., iż dochodzą łącznie kwoty 25.391,63 zł ( k. 24 ), przy czym kwota ta została rozbita na kwotę 16.577, 95 zł ( k. 28 ) dochodzoną tytułem zaległości wynikających z nieopłaconego czynszu najmu i innych opłat wraz ze skapitalizowanymi odsetkami i kwoty tej dochodzili wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 10 maja 2006 r. do dnia zapłaty oraz powodowie wnieśli o zasądzenie na swoją rzecz kwoty 8.813,68 zł ( k. 29 ) z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 11 lipca 2006 r. do dnia zapłaty.

Dowód: pozew, zarządzenie Przewodniczącego oraz pismo powodów precyzujące żądanie pozwu – k. 3, 19 i 23- 37 akt o sygn. X Cupr 339/06/S Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie

Treść ugody zawartej pomiędzy stronami postępowania toczącego się pod sygn. X Cupr 339/06/S wskazuje, iż w pkt I strony przewidziały zobowiązanie pozwanych B. W. (1), K. W. (1), M. W. (2) i D. W. (1) do zapłaty kwoty łącznie 11 500 zł tytułem zaspokojenia roszczeń dochodzonych w tym procesie płatnych w czterech terminowych ratach. Natomiast na wypadek nie uiszczenia w wyznaczonym terminie dwóch pierwszych rat strony przewidziały w pkt 3 przedmiotowej ugody, iż pozwani mają wówczas zapłacić powodom kwotę 16.577, 95 zł. W pozostałych natomiast punktach ugody jest mowa o odszkodowaniu za bezumowne korzystanie z lokalu przy ul. (...) ( pkt 4 ugody ) oraz opłatach za media ( pkt 7 ugody ). Z treści ugody wynika zatem, iż punkty 1 i 3 ugody dotyczą roszczeń za zaległy czynsz z tytułu zajmowania przez pozwanych powyższego lokalu, co pokrywa się z kwotą wskazaną w pozwie z tego tytułu – 16.577,95 zł. Wobec tego sens powyższej ugody jest taki, iż w drodze wzajemnych ustępstw powodowie są zobowiązani do zapłaty niższej kwoty aniżeli dochodzona pozwem z tytułu opłat czynszowych ( tj. 11 500 zł zamiast 16.577, 95 zł) , ale tylko pod tym warunkiem, iż zapłata tej kwoty nastąpi w wyznaczonym terminie. W przeciwnym bowiem razie powodowie zostali zobowiązani do zapłaty całej kwoty należnej z tytułu opłat czynszowych dochodzonej przez powodów w postępowaniu toczącym się pod sygn. X Cupr 339/06/ ( tj. 16.577, 95 zł ).

Dowód: ugoda k. 189-190 akt SR dla Krakowa – Śródmieścia o sygn. X Cupr 339/06/S

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie w przeważającej części.

Opierając się na poprawionych i doprecyzowanych ustaleniach faktycznych poczynionych na etapie postępowania apelacyjnego należy dojść do wniosku, iż jakkolwiek argumenty apelacji w większości nie są trafne, to jednak zasadniczo apelacja musi odnieść częściowo zamierzony skutek w postaci zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci ugody sądowej z dnia 21 grudnia 2006 r. zawartej przed Sądem Rejonowym dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie do sprawy X Cupr 339/06/ w zakresie również jej punktu 3. Identyfikując w sposób prawidłowy zakres roszczenia dochodzonego w sprawie zakończonej powyższą ugodą poprzez ostateczne sformułowaniem jego podstawy faktycznej, nie może budzić wątpliwości sens powyższej ugody, której brzmienie musi zostać rozumiane w oparciu o pełną treść tego tytułu wykonawczego. Gdyby bowiem wyrywkowo interpretować zapis pkt 3 ugody, możnaby sądzić – tak jak zarzuca apelacja – iż kwota 16577,95 zł stanowi karę umowną zastrzeżoną na wypadek nie wykonania zobowiązania określonego w pkt 1 ugody, co stanowiłoby z mocy art. 58 k. c. w zw. z art. 485 k. c. zastrzeżenie nieważne. Jednakże odniesienie treści ugody do ostatecznie sprecyzowanego żądania pozwu, które wskazuje, iż przedmiotem postępowania o sygn. X Cupr 339/06/S było między innymi roszczenie dochodzone tytułem opłat czynszowych za zajmowane przez pozwanych mieszkanie należące do powodów w tamtej sprawie w wysokości 16.577, 95 zł ( k. 24 i 28 akt X Cupr 339/06/S ) prowadzić musi do jednoznacznego wniosku, iż zamiarem stron zawierających ugodę, której istota sprowadza się do zakończenia sporu sądowego w drodze wzajemnych ustępstw - było, aby pozwani zapłacili niższą kwotę, aniżeli rzeczywiście należna była powodom z tytułu zaległości czynszowych

( tj. 11.500 zł ), której płatność została określona ratalnie pod tym tylko warunkiem, iż poszczególne raty zostaną zapłacone w ściśle określonym terminie pod rygorem żądania całej należności przysługującej powodom w kwocie 16577, 95 zł, gdyż taka kwota została ostatecznie sprecyzowana w żądaniu pozwu. W związku z tym literalne brzmienie treści ugody, odnoszone jednak do całości jej postanowień oraz do przedmiotu postępowania, w którym została zawarta nie pozostawia wątpliwości, na jakiej podstawie strony określiły w pkt 3 ugody kwotę 16.577, 95zł. Nie jest zatem tak, jak sugeruje apelacja, iż kwota ta jest oderwana od stosunku najmu łączącego strony w postępowania w sprawie X Cupr 339/06/S, albowiem wprost wynika ona z żądania pozwu dochodzonego z tytułu zaległości czynszowych. Wobec tego ugoda sądowa służąca zakończeniu sporu opierała się na obustronnych ustępstwach, które podlegały kontroli Sądu zatwierdzającego ugodę. Podkreślić należy, że w postępowaniu o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności nie jest dopuszczalne badanie tytułu wykonawczego, jakim jest ugoda sądowa, pod względem jego zgodności z prawem oraz zasadami współżycia społecznego, skoro została ona już uznana za zgodną z prawem przez Sąd, przed którym została zawarta ( art. 148 k. p. c. ). Niezależnie od powyższego, analiza akt postępowania, w którym doszło do jej zawarcia, wskazuje na logiczne sformułowanie jej postanowień, z których wynika, iż kwota 16.577, 95 zł nie stanowi zastrzeżenia kary umownej, a jedynie wysokość pełnego świadczenia dochodzonego pozwem z tytułu opłat czynszowych. Dokonując bowiem wykładni treści ugody, która zawiera oświadczenia woli każdej ze stron procesu, należy opierać się na treści art.65 k. c., a zatem poza jej dosłownym brzmieniem należy badać zamiar stron i cel składanych oświadczeń. Wyinterpretowanie zaś sensu powyższej ugody, w tym w szczególności spornego pkt 3 dokonuje się poprzez odniesienie treści tego postanowienia do żądania pozwu oraz pozostałych postanowień ugody, które jedynie w pkt 1 dotyczą należności czynszowych, w pozostałych zaś punktach dotyczą bądź należności za media, bądź roszczenia odszkodowawczego za bezumowne korzystanie przez pozwanych z lokalu, który to zapis w pkt 7 bezpośrednio dotyczy tej części żądania pozwu, która wskazuje na taką właśnie podstawę faktyczną. Na skutek poczynienia prawidłowych ustaleń faktycznych, z których wynika, iż kwota 16 577,95 zł stanowi roszczenie dochodzone pozwem w sprawie X Cupr 339/06/S z tytułu należności czynszowych, odczytanie pełnej treści ugody nie nastręcza trudności.

Mając na uwadze, iż pozostałe okoliczności faktyczne w sprawie nie były kwestionowane na etapie postępowania apelacyjnego, przyjąć należy, iż żądanie określone w pkt 1 ugody do kwoty 11.500 zł zostało przez powoda faktycznie uiszczone w całości, tyle tylko że zapłata drugiej raty nastąpiła z uchybieniem przewidzianego terminu, albowiem uznanie rachunku bankowego wierzyciela nastąpiło z dwudniowym opóźnieniem. Uznając w tym zakresie rozważania prawne Sądu Rejonowego za zasadne, znajdujące potwierdzenie w tezie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 04.01.1995 r. III CZP 164/94, OSN – Izba Cywilna rok 1995, Nr 4, poz. 62 , przyjąć trzeba, iż uchybienie to zaktualizowało obowiązek nałożony na powoda w pkt 3 ugody, a zatem dochodzenie przez pozwanych kwoty 16577, 95 zł było co do zasady słuszne. Jednocześnie jednak zaistniała podstawa z art. 840 § 1 pkt 2 k. p. c. w postaci zapłaty należności objętej pkt 3 ugody w związku z uiszczeniem przez powoda po powstaniu tytułu egzekucyjnego kwoty 11.500 zł stanowiącej częściowe zaspokojenie roszczenia z tytułu należności czynszowych. Ponieważ żądanie pozwu w niniejszej sprawie opierało się na twierdzeniu, iż zdarzeniem, w związku z którym tytuł wykonawczy powinien zostać pozbawiony wykonalności, jest spełnienie świadczenia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym w postaci ugody sądowej z dnia 21 grudnia 2006 r. nie ma żadnych przeciwwskazań, aby w granicach tak określonej podstawy faktycznej roszczenia pozbawić wykonalności powyższy tytuł wykonawczy w części obejmującej zapłatę przez powoda kwoty w wysokości 11. 500 zł uiszczonej tytułem wykonania zobowiązania objętego powyższą ugodą. Dodatkowo należy uwzględnić fakt, niekwestionowany w apelacji, iż powyższy tytuł wykonawczy powinien zostać pozbawiony wykonalności w tej części, w której doszło do skutecznego potrącenia po wydaniu tegoż tytułu kwoty należnej B. W. (1) w stosunku do pozwanych w wysokości 2.471,75 zł – a wynikającej z orzeczeń sądów z 2011 r. wydanych w sprawie I C 781/09/S. Wobec tego, po zliczeniu kwoty 11.500 zł uiszczonej przez powoda tytułem zapłaty należności stwierdzonych przedmiotowym tytułem egzekucyjnym oraz kwoty 2.471, 75 zł z tytułu potrącenia, łączna kwota 13971,75 zł stanowi wartość, do której tytuł wykonawczy w zakresie pkt 3 ugody sądowej z dnia 21 grudnia 2006 r. powinien zostać pozbawiony wykonalności, o czym Sąd orzekł, jak w pkt 1 wyroku na zasadzie art. 386 § 1 k. p. c.

Za bezzasadny należało uznać zarzut naruszenia art. 5 k. c. w kontekście treści ugody, która przewidywała zapłatę całej należności w wysokości 16.557, 95 zł w razie niezapłacenia jednej raty w terminie z opóźnieniem wynoszącym jedynie 2 dni. Nie można dokonywać oceny treści tytułu wykonawczego z punktu widzenia jej zgodności z zasadami współżycia społecznego, albowiem powództwo przeciwegzekucyjne o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności nie może być oparte na art. 5 k. c. ( tak m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1999 r., II CKN 151/98, OSNC 1999/7-8/134 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2002 r., II CKN 943/00, LEX nr 521921, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2003 r. III CZP 78/03, Prok i Pr. – wkł. (...) ) . W związku z tym w oparciu o art. 5 k. c. nie jest możliwe konstruowanie żądania pozwu. Przesłanką zaś powództwa opozycyjnego może być art. 840 § 1 pkt 2 k. p. c. Powoływanie się natomiast na zasady współżycia społecznego mogłoby być w takim wypadku uzasadnione jedynie wówczas, gdyby powód powoływał się na okoliczności, które oceniane z punktu widzenia tych zasad stanowiłyby zdarzenie, na podstawie którego zobowiązanie nie mogłoby być egzekwowane, albowiem byłoby ono w danej sytuacji sprzeczne z zasadami współżycia społecznego ( np. po wydaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło takie drastyczne zubożenie powoda, że egzekwowanie stwierdzonego zobowiązania byłoby sprzeczne z art. 5 k. c. ). Jednakże z uwagi na art. 5 k. c., nie jest dopuszczalne podważanie powagi rzeczy ugodzonej oraz dokonywanie ponownej merytorycznej oceny roszczenia, które w drodze ugody zostało zatwierdzone przez Sąd. Stosowanie art. 5 k. c. może prowadzić jedynie do czasowego ograniczenia możliwości zrealizowania przysługującego uprawnienia, a takim nie jest pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Nie można zatem powiedzieć, że tytuł wykonawczy jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, ani też jego egzekucja z powodu jego treści. Sąd Najwyższy wyraźnie odróżnia zastosowanie tego przepisu w kontekście ustalenia jego treści oraz wskazania jako podstawy powództwa opozycyjnego, od sytuacji, w których przepis ten wpływa na ocenę okoliczności stanowiących zdarzenie, o którym mowa w art. 840 § 1 pkt 2 k. p. c. Tymczasem powód wskazując, iż zapłacił roszczenie zgodnie z ugodą, a opóźnił się z zapłatą jednej raty tylko o dwa dni, zmierza w efekcie do analizy treści tytułu wykonawczego w oparciu o art. 5 k. c. , co jak wyżej wskazano jest niedopuszczalne.

Powyższe rozstrzygnięcie musiało ponieść za sobą zmianę zaskarżonego orzeczenia także w zakresie kosztów postępowania pierwszo instancyjnego, które należało orzec w oparciu o art. 100 k. p. c. mając na uwadze, iż ostatecznie powód wygrał w 87, 8%. W części zatem, w jakiej proces przegrał tj. w 12, 2 % winien zwrócić koszty poniesione przez pozwaną A. C., które wynoszą 12, 2 % z kwoty 2400 zł ( tj. 292, 80 zł ) stanowiącej należne pozwanej koszty zastępstwa procesowego obliczone na podstawie §6 pkt 5 rozporządzenia z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
( Dz.U.2013.461 ). Konsekwentnie na podstawie art. 100 k. p. c. należało zasądzić od strony przeciwnej przegrywającej w przeważającej na rzecz powoda koszty z tytułu zastępstwa procesowego udzielonego mu z urzędu, stosownie do jego wygranej, a zatem koszty te wynoszą 87, 8 % z kwoty 2952 zł brutto ( obliczonej na podstawie §6 pkt 5 w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu

( Dz.U.2013.461 ), co daje kwotę 2591, 86 zł jaka należy się od pozwanej. W pozostałej natomiast części – tj. w zakresie, w jakim powód reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu przegrał proces -koszty niepłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa- Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie, przy czym kwota ta uległa zmniejszeniu do sumy 360, 14 zł ( 2952 zł – 2591, 86 zł ).

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono adekwatnie jak w przypadku kosztów uwzględnionych przed I instancją mając na uwadze, iż wartość przedmiotu zaskarżenia wynosiła 14106, 20zł, a powód wygrał w 87, 8 % , co prowadzi do wniosku, iż należy mu się od pozwanych częściowy zwrot kosztów pomocy prawnej należnej reprezentującemu go pełnomocnikowi z urzędu, tj. w zakresie 87, 8 % liczonych z kwoty 1476 zł brutto ( tj. 1295,93 zł brutto ) obliczonej stosownie do §6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz.U.2013.461 ). Pozostała część nie uiszczonego wynagrodzenia pełnomocnika reprezentującego powoda przed Sądem odwoławczym obciąża Skarb Państwa zgodnie z § 19 w/w rozporządzenia tj. do kwoty 180, 07 zł brutto ( jako różnica 1476 l – 1295, 93 zł ). Z kolei pozwanej (...) należy się zwrot od powoda kwoty 146, 40 zł stanowiącej równowartość 12, 2 % z kwoty 1200 zł tj. kosztów, jakie pozwana poniosła tytułem zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji zgodnie z §6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz.U.2013.461 ). Natomiast w części, w jakiej powód zwolniony od kosztów sądowych nie uiścił opłaty od apelacji ( liczonej na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jako 5 % wartości przedmiotu zaskarżenia ), a w jakiej powód wygrał proces ( tj. 87, 8 % ) koszty te obciążają pozwanych, którzy na zasadzie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych powinni uiścić tę część opłaty od apelacji na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia.

W zakresie, w jakim apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie to jest do kwoty, do uiszczenia której powód jest nadal zobowiązany na podstawie pkt 3 ugody , a więc ponad kwotę 13 971, 75 zł, podlegała ona oddaleniu na zasadzie art. 385 k. p. c.