Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Kraków dnia 1 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Wojciech Żukowski

Protokolant: starszy protokolant Marzena Stępkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lutego 2017 r. w Krakowie

sprawy z powództwa M. Z.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K.

o nakazanie i o zapłatę

I.  nakazuje stronie pozwanej (...) Spółce Akcyjnej w K. aby na własny koszt usunęła z nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) obr. 103 K., dla której Sąd Rejonowy dla Krakowa – Podgórza w Krakowie prowadzi księgę wieczystą (...) słup kratownicowy typu B2 oznaczony w opinii biegłego K. P. (1) numerem 5a oraz usytuowane ponad tą nieruchomością części okablowania linii 110kV B. – P. podwieszone na słupach oznaczonych w opinii biegłego K. P. (1) numerami 5, 4, 4a i 5a,

II.  zasądza od strony pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w K. na rzecz powoda M. Z. kwotę 78924 (słownie: siedemdziesiąt osiem tysięcy dziewięćset dwadzieścia cztery) złote z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty,

III.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

IV.  koszty postępowania wzajemnie pomiędzy stronami znosi.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 stycznia 2012 r. powód M. Z. wniósł o:

- nakazanie stronie pozwanej (...) S.A. w K. aby przywróciła stan poprzedni przysługującego powodowi prawa własności nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) obr. 103 K., objętej księgą wieczystą (...) poprzez usunięcie na koszt pozwanej wszelkich urządzeń linii energetycznej znajdujących się na wyżej opisanej nieruchomości, w szczególności nakazanie usunięcia z terenu tej nieruchomości słupów wysokiego napięcia 110 kV oraz powiązanej z nimi napowietrznej linii energetycznej oraz aby zaniechała dalszych naruszeń tego prawa,

- zasądzenie od pozwanej (...) S.A. w K. kwoty 30 000 zł. tytułem części wynagrodzenia za bezumowne korzystanie w okresie od dnia 27 maja 2001 r. do dnia 27 maaj 2011 r. z nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) obr. 103 K., objętej księgą wieczystą (...),

oraz o zasądzenie na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie podał, że jest właścicielem nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) obr. 103 K., objętej księgą wieczystą (...), na której zlokalizowane zostały urządzenia linii elektroenergetycznej, w szczególności dwa słupy wysokiego napięcia 110 kV oraz powiązana z nimi napowietrzna linia energetyczna będąca odgałęzieniem od (...) z linii (...) zawodowej 110 kV (...) L. – (...) M., wchodzące w skład przedsiębiorstwa strony pozwanej. Pozwana ani jej poprzednicy prawni nie uzyskali tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości powoda. W związku z tym powodowi służy roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i zaniechanie naruszeń oraz o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie. Pomimo wezwań powoda poprzednik prawny pozwanej nie zadośćuczynił żądaniom powoda.

W złożonej w dniu 27 marca 2012 r. odpowiedzi na pozew (k. 53) strona pozwana (...) S.A. w K. wniosła o oddalenie powództwa i o zasądzenie na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu zarzuciła, że znajdująca się na nieruchomości powoda linia 110 kV nie jest jej własnością, a została zbudowana w 1990 r. przez ówczesne przedsiębiorstwo (...). Linia ta nigdy nie została zbyta na rzecz poprzedników prawnych strony pozwanej i strona pozwana nie jest biernie legitymowana w niniejszej sprawie.

W piśmie z dnia 23 listopada 2012 r. (k. 152) strona pozwana zmodyfikowała stanowisko w ten sposób, że podniosła zarzut zasiedzenia w odniesieniu do ciągu głównego linii 110 kV relacji B. – P., K. – L.. Zarzuciła, że została ona wzniesiona w latach 1954-1958. Służebność (obecne zwana służebnością przesyłu) została zasiedziana przez Skarb Państwa najpóźniej z dniem 1 stycznia 1985 r. i wskutek przekształceń własnościowych przeszła na stronę pozwaną.

Pismem z dnia 20 lutego 2013 r. (k. 181-182) powód zmodyfikował żądanie pozwu w ten sposób, że wniósł o nakazanie stronie pozwanej (...) S.A. w K. aby przywróciła stan poprzedni przysługującego powodowi prawa własności nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) obr. 103 K., objętej księgą wieczystą (...) poprzez zaprzestanie przesyłu energii elektrycznej z wykorzystaniem urządzeń linii elektroenergetycznej (w szczególności słupów wysokiego napięcia 110 kV ora powiązanej z nimi napowietrznej linii energetycznej znajdujących się na wyżej opisanej nieruchomości), usunięcie na koszt pozwanej wszelkich urządzeń linii energetycznej znajdujących się na wyżej opisanej nieruchomości, w szczególności nakazanie usunięcia z terenu tej nieruchomości słupów wysokiego napięcia 110 kV oraz powiązanej z nimi napowietrznej linii energetycznej oraz aby zaniechała dalszych naruszeń tego prawa.

Pismem z dnia 25 kwietnia 2016 r. (k. 557) powód zmienił żądanie pozwu w ten sposób, że wniósł o zasądzenie od strony pozwanej tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie kwoty 214 455 zł. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazał, że żądana kwota obejmuje wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości bez tytułu prawnego również w okresie od 27 maja 2011 r. do 25 kwietnia 2016 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zarządzeniem z dnia 16 stycznia 1989 r. Minister Przemysłu utworzył przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...), przydzielając mu składniki mienia powstałego z podziału przedsiębiorstwa pod nazwą (...) w K.. Zarządzeniem z dnia 20 lipca 1993 r. Minister Przemysłu i Handlu dokonał podziału przedsiębiorstwa pod nazwą Zakład (...) w celu wniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...) w W. i przekształcił przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...) w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Zakład (...) Spółka Akcyjna w K.. (...) S.A. przekazano:

- stację W. 220/110 kV

- stację L. 220/10/30/15 kV

- linię 400 kV R. – T.

- linię 400 kV R. – T.

- linię 220 kV S. - K.

- linię 220 kV K. – S.

- linię 220 kV B. – S. t. I

- linię 220 kV B. – S. t. II

- linię 220 kV S. – L.

- linię 220 kV S. – W.

- linię 220 kV L. – W..

Zakład (...) S.A. zmieniła nazwę na (...) S.A. Oddział w K. – Zakład (...), następnie na (...) S.A. Oddział w K. – Zakład (...) następnie na (...) S.A. Oddział w K. – Zakład (...) a następnie na (...) S.A. Oddział w K..

(...) S.A. został przejęty w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. przez (...) S.A. we W., która obecnie nosi nazwę (...) S.A.

Dowód: - odpis zarządzenia, k. 156

- odpis zarządzenia, k. 159

- odpis zupełny KRS, k. 162

- odpis zupełny KRS, k. 13

Jako właściciel nieruchomości składającej się działki nr (...) ujawniony jest od 30 kwietnia 1982 r. w księdze wieczystej (...) M. Z. na podstawie umowy sprzedaży z dnia 1 czerwca 1956 r. i postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie z dnia 20 grudnia 1979 r.

Dowód: - odpis księgi wieczystej, k. 48-50

Strona pozwana korzysta z urządzeń energetycznych składających się z linii napowietrznej wysokiego napięcia 110kV B. – P., przechodzącej nad działką nr (...) oraz pojedynczego słupa energetycznego nr 5a posadowionego w całości na tej działce i kolejnego słupa o nr 5 stojącego w jej granicy.

Linia 110kV łączy Główny Punkt Zasilania B. z Głównym Punktem Zasilania P., poprzez m. in. Słup nr 5 znajdujący się w granicy działki powoda, następnie słupy nr 4, dalej słup nr 4a i słup nr 5a posadowiony w całości na działce powoda.

Strona pozwana korzysta z urządzeń energetycznych, składających się z linii napowietrznej wysokiego napięcia 110 kV K. – L., przechodzącej nad działką nr (...) oraz pojedynczego słupa energetycznego nr 78, posadowionego w granicy tej działki.

Linia 110 kV łączy Główny Punkt Zasilania K. z Główny Punktem Zasilania L., poprzez m. in. słup nr 78 znajdujący się w granicy działki powoda.

Dowód: - opinia biegłego K. P. (1), k. 246, k. 255

Dwutorowa linia napowietrzna 110 kV składająca się z linii relacji B. – P. oraz linii K. – L. znajduje się w stanie inwentarzowym strony pozwanej. Linia ta, wraz ze słupem nr 78 powstała najpóźniej do dnia 30 grudnia 1958 r. i od tego czasu nie zmieniała swojego przebiegu. Nad działka nr (...) przebiega dwutorowe wcięcie, które miało być do stacji P. – (...) i ta wcinka została wybudowana w 1990 r. Ta linia napowietrzna w relacji B. – P. biegnie przez słupy 5 i 5A oraz 4 i 4a i wykorzystuje kawałek wcinki znajdującej się nad działką powoda. Strona pozwana korzysta ze wszystkich tych czterech słupów, mimo, że nie znajdują się one na jej stanie inwentarzowym. Linia relacji B. – P. jest czynną linią i jej konserwacją zajmuje się strona pozwana. Baczy też na stan słupów.

Dowód: - zeznania świadka K. B., k. 177-178

- odpis protokołu, k. 154

- przesłuchanie powoda, k. 184-185

Wysokość wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości powoda stanowiącej działkę nr (...) w okresie od 27 maja 2001 r. do 27 maja 2011 r. wynosi:

- linia 110 kV K. – L.: 10 942 zł.

- strefa ochronna dla linii K. – L.: 23 446 zł.

- linia 110 kV B. – P.: 6420 zł.

- strefa ochronna dla linii B. – P.: 54 317 zł.

- strefa ochronna na obszarze pokrywającym się: 42 985 zł.

- słup nr 5a: 4 717 zł.

- słup nr 78: 143 zł.

Wysokość wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości powoda stanowiącej działkę nr (...) w okresie od 28 maja 2011 r. do 25 kwietnia 2016 r. wynosi:

- linia 110 kV K. – L.: 6 927 zł.

- strefa ochronna dla linii K. – L.: 14 844 zł.

- linia 110 kV B. – P.: 4 064 zł.

- strefa ochronna dla linii B. – P.: 34 388 zł.

- strefa ochronna na obszarze pokrywającym się: 27 213 zł.

- słup nr 5a: 2 986 zł.

- słup nr 78: 90 zł.

Dowód: - opinia, k. 524-525

- wyjaśnienia biegłej, k. 543-544

- opinia uzupełniająca, k. 600

- ustne wyjaśnienia biegłej, k. 626

Przy ustalaniu stanu faktycznego oparł się sąd na dowodach z dokumentów publicznych, które nie budziły wątpliwości i nie były kwestionowane przez strony. Oparł się sąd nadto na niekwestionowanych co do prawdziwości dokumentach prywatnych, które stanowiły dowód na okoliczności treści oświadczeń woli w nich stwierdzonych.

Dał sąd wiarę nie popadającym w tym zakresie w sprzeczności zeznaniom świadka K. B. i zeznaniom powoda co do okoliczności, czy linie energetyczne są wykorzystywane przez stronę pozwaną oraz co do okoliczności, kiedy linie zostały wzniesione.

Nie dał sąd wiary zeznaniom powoda co do okoliczności, że jedna noga słupa oznaczonego przez biegłego K. P. nr 5 znajduje się na nieruchomości powoda. Zeznania te popadają bowiem w sprzeczność z opinią biegłego K. P., z której wynika, że słup ten jest posadowiony w granicy nieruchomości powoda, a zatem nie wynika z niej aby słup ten na nieruchomość powoda w jakiejkolwiek części nachodził.

Dał sąd wiarę opiniom biegłego K. P.. Opinie zostały sporządzone przez osobę posiadającą wiadomości specjalne potrzebne do wykonania przedmiotowej opinii. Opinie zostały sporządzone w oparciu o wyniki oględzin w terenie wykonanych przez biegłego, tak że biegły miał obiektywną możliwość zapoznania się ze stanem faktycznym panującym na nieruchomości. Do opinii tych żadna ze stron nie zgłosiła zarzutów. Wskazana w opiniach okoliczność, że strona powodowa wykorzystuje obie linie usytuowane na nieruchomości powoda znajduje nadto potwierdzenie w treści zeznań świadka K. B..

Dał sąd wiarę opinii z zakresu szacowania sporządzonej przez biegłą E. H. na okoliczność wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powódki. Zdaniem sądu opinia jest rzetelna i zrozumiała. Opinia została sporządzona przez osobę posiadającą niezbędne kwalifikacje fachowe. Wywody sporządzonej opinii były pełne, przekonujące, obejmowały całokształt okoliczności istotnych dla badanego zagadnienia, nie zawierały sprzeczności oraz były logicznie skonstruowane. Biegła wskazała przesłanki swego rozumowania, które doprowadziły do wywiedzionych konkluzji, mających odzwierciedlenie w zebranym materiale dowodowym. Podczas przesłuchania na rozprawie, biegła odniosła się rzeczowo i logicznie do zarzutów zgłoszonych do opinii. W szczególności biegła w sposób przekonujący wyjaśniła w piśmie z dnia 27 sierpnia 2015 r. (k. 543) oraz na rozprawie w dniu 5 grudnia 2016 r. (k. 626) z jakiej przyczyny dla obszaru zajętego przez linię oraz strefę ochronną przyjęto wskaźnik współkorzystania 0,5, a dla obszaru zajętego przez słupy – wskaźnik 1. Przekonuje argumentacja biegłej, że w strefach ochronnych linii właściciel zarówno właściciel nieruchomości jak i użytkownik sieci mogą wejść na nieruchomość. Obszar ten na zawsze stracił właściwości budowlane. Właściciel nie może na tej części nieruchomości nic zrobić. W strefie ochronnej jest zakaz zabudowy i nie powinny przebywać tam osoby ani pracować urządzenia elektryczne. To oddziaływanie jest szkodliwe dla ludzi i dla zwierząt. Nadto biegła na rozprawie w dniu 5 grudnia 2016 r. (k. 626) wyjaśniła, że (czas rozprawy: 00:10:52 i nast.), że wskazane w opiniach powierzchnie (stanowiące podstawy obliczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie) stref ochronnych linii K. – L. i linii B. – P. nie obejmują w sobie powierzchni, na których strefy te nakładają się.

Nie czyniono ustaleń w oparciu o opinie biegłego P. T. albowiem opinie sporządzone przez biegłą E. H. ocenić należało jako bardziej czytelne i zrozumiałe, a w konsekwencji bardziej zdatne do czynienia w oparciu o nie ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 222 § 2 k.c. przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Powód wykazywał własność nieruchomości przedstawiając odpis prowadzonej dla niej księgi wieczystej nieruchomości, a z wpisem powoda jako właściciela w dziale II tej księgi wiąże się, zgodnie z art. 3 ust. 1 u.k.w.h. domniemanie, że stan prawny tej księgi jest zgodny z rzeczywistym stanem prawnym. Konsekwencją powyższego jest taki rozkład ciężaru dowodu, iż to na stronie pozwanej ciążył w niniejszym postępowaniu dowód, że jest przysługuje jej skuteczny wobec powoda tytuł prawny do korzystania nieruchomości w sposób, w jaki z niej faktycznie korzysta, tj. poprzez utrzymywanie na niej słupów i kabli instalacji energetycznej.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że na nieruchomości powoda usytuowane są dwie wykorzystywane przez stronę pozwaną napowietrzne linie wysokiego napięcia:

- 110kV B. – P., wsparta na posadowionym na tej działce słupie oznaczonym nr 5a oraz kolejnym słupie nr 5 posadowionym w granicy działki,

- 110kV K. – L., wsparta na słupie energetycznym nr 78 posadowionym w granicy działki.

Strona pozwana zarzuciła, że przysługuje jej skuteczne wobec powoda uprawnienie do korzystania z tej nieruchomości w postaci służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu nabytej poprzez zasiedzenie.

Wyniki postępowania dowodowego prowadzą do przekonania, że do zasiedzenia takiej służebności doszło w zakresie, w jakim na nieruchomości usytuowana jest linia K. – L. i słup nr 78, na którym się ta linia opiera. Linia ta została wzniesiona najpóźniej do dnia 30 grudnia 1958 r. i od tego czasu nie zmieniała swojego przebiegu. (...) te traktować należy jako trwałe i widoczne urządzenia w rozumieniu art. 184 dekretu z dnia 11 października 1946 r. – prawo rzeczowe (Dz. U. z 1946 r. Nr 57, poz. 319 ze zm. dalej cytowane jako „pr. rzecz.”) oraz art. 292 k.c. Początek biegu zasiedzenia służebności rozpoczął jeszcze bieg w okresie obowiązywania dekretu – prawo rzeczowe i art. 184 tego dekretu przewidywał, że kto przez lat dwadzieścia posiada służebność gruntową, polegającą na trwałym i widocznym urządzeniu, nabywa tę służebność, chyba że uzyskał jej posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu nie można zarzucać posiadaczowi złej wiary. Z dniem 1 stycznia 1965 r. (a zatem jeszcze przed upływem terminów przewidzianych w art. 184 pr. rzecz.) wszedł w życie art. 292 k.c., zgodnie z którym służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio. Znajdujący tutaj odpowiednio zastosowanie przepis art. 172 k.c. (w pierwotnym brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 1990 r.) przewidywał, dwudziestoletni termin zasiedzenia nieruchomości (gdy jej posiadanie samoistne uzyskano w złej wierze), albo dziesięcioletni termin (gdy jej posiadanie samoistne uzyskano w dobrej wierze). Zgodnie natomiast z art. XLI ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - przepisy wprowadzające kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 94 ze zm. dalej cytowane jako „p.w.k.c.”) do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego, stosuje się od tej chwili przepisy tego kodeksu; dotyczy to w szczególności możności nabycia prawa przez zasiedzenie. Jeżeli termin zasiedzenia według kodeksu cywilnego jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg zasiedzenia rozpoczyna się z dniem wejścia kodeksu w życie; jeżeli jednak zasiedzenie rozpoczęte przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego nastąpiłoby przy uwzględnieniu terminu określonego w przepisach dotychczasowych wcześniej, zasiedzenie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Z ustalonego stanu faktycznego nie wynika aby wzniesienie w 1958 r. instalacji nastąpiło w takich warunkach, aby funkcjonariusze Skarbu Państwa mogli pozostawać w uzasadnionym przekonaniu, że wzniesienie tych instalacji nastąpiło w wykonaniu przysługującego Skarbowi Państwa uprawnienia do nieruchomości. W tym stanie rzeczy ocenić należy, że Skarb Państwa obejmując nieruchomość w posiadanie w zakresie służebności działał w złej wierze, a zatem zastosowanie znajdował do zasiedzenia służebności termin trzydziestoletni przewidziany w art. 184 pr. rzecz. Termin ten upływałby z dniem 30 grudnia 1988 r. Termin ten w dniu 1 stycznia 1965 r. jeszcze zatem nie upłynął. Zgodnie natomiast z art. XLI § 2 p.w.k.c. w związku z art. 292 i art. 172 k.c. (w pierwotnym brzmieniu) termin zasiedzenia w złej wierze liczony od dnia 1 stycznia 1965 r. wynosił lat 20 i upłynąłby z dniem 1 stycznia 1985 r. Zatem uznać należy, że z upływem tego terminu, a zatem w dniu 2 stycznia 1985 r., Skarb Państwa nabył przez zasiedzenie służebność na nieruchomości powoda w zakresie dotyczącym linii K. – L. i słupa nr 78. Prawo to weszło w skład państwowego przedsiębiorstwa Zakład (...). Zarządzeniem z dnia 16 stycznia 1989 r. Minister Przemysłu utworzył przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...), przydzielając mu składniki mienia powstałego z podziału przedsiębiorstwa pod nazwą (...) w K.. Zarządzeniem z dnia 20 lipca 1993 r. Minister Przemysłu i Handlu dokonał podziału przedsiębiorstwa pod nazwą Zakład (...) w celu wniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...) w W. i przekształcił przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...) w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Zakład (...) Spółka Akcyjna w K.. (...) S.A. przekazano:

- stację W. 220/110 kV

- stację L. 220/10/30/15 kV

- linię 400 kV R. – T.

- linię 400 kV R. – T.

- linię 220 kV S. - K.

- linię 220 kV K. – S.

- linię 220 kV B. – S. t. I

- linię 220 kV B. – S. t. II

- linię 220 kV S. – L.

- linię 220 kV S. – W.

- linię 220 kV L. – W..

Zakład (...) S.A. zmieniła nazwę na (...) S.A. Oddział w K. – Zakład (...), następnie na (...) S.A. Oddział w K. – Zakład (...) następnie na (...) S.A. Oddział w K. – Zakład (...) a następnie na (...) S.A. Oddział w K.. (...) S.A. został przejęty w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. przez (...) S.A. we W., która obecnie nosi nazwę (...) S.A. Tym samym uznać należy, że stronie pozwanej (...) S.A. przysługuje obecnie skuteczne w stosunku do powoda uprawnienia do korzystania z nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) w postaci nabytej w drodze zasiedzenia służebności obejmującej uprawnienie do utrzymywania na tej nieruchomości słupa nr 78 i linii napowietrznej wysokiego napięcia 110kV K. – L..

Odmiennie przedstawia się sytuacja w odniesieniu do napowietrznej linii wysokiego napięcia 110kV B. – P., wspartej na posadowionym na tej działce słupie oznaczonym nr 5a oraz kolejnym słupie nr 5 posadowionym w granicy działki. Z ustalonego stanu faktycznego wynika bowiem, że linia ta została wzniesiona dopiero w 1990 r. (w braku innych danych przyjąć należy, że nastąpiło to najpóźniej w dniu 31 grudnia 1990 r.). Brak jest w sprawie okoliczności wskazujący na to, że objęcie we władanie nieruchomości powoda w tym zakresie nastąpiło w warunkach uzasadniających przekonanie, że budującemu te linie przysługuje uprawnienie do nieruchomości powoda. W szczególności, zgodnie z art. 2 zd. 2 u.k.w.h., nie można zasłaniać się nieznajomością ujawnienia powoda w księdze wieczystej nieruchomości jako właściciela. W konsekwencji uznać należy, że objęcie we władanie nieruchomości powoda w zakresie potrzebnym do utrzymywania linii energetycznej nastąpiło w złej wierze. Zgodnie z art. 292 k.c. w zw. z art. 172 k.c. termin zasiedzenia służebności w złej wierze wynosił w dniu 31 grudnia 1990 r. trzydzieści lat, a zatem upływałby z dniem 31 grudnia 2020 r. Pozew w niniejszej sprawie, złożony w dniuj 20 stycznia 2012 r. przerwał zatem bieg tego terminu zasiedzenia. W konsekwencji strona pozwana nie może twierdzić, aby w zakresie w jakim korzysta z nieruchomości powoda utrzymując na niej napowietrzną linię wysokiego napięcia 110kV B. – P., wspartą na posadowionym na tej działce słupie oznaczonym nr 5a oraz kolejnym słupie nr 5 posadowionym w granicy działki, korzysta z jakiegokolwiek skutecznego wobec powoda uprawnienia do korzystania z nieruchomości powoda.

W konsekwencji powyższego uznać należy, że skoro strona pozwana nie legitymuje się skutecznym wobec powoda tytułem prawnym uprawniającym do korzystania z nieruchomości powoda w zakresie dotyczącym napowietrznej linii wysokiego napięcia 110kV B. – P., wspartej na posadowionym na tej działce słupie oznaczonym nr 5a oraz kolejnym słupie nr 5 posadowionym w granicy działki, to zgodnie z art. 222 § 2 k.c. uzasadnionym jest żądanie usunięcia przez stronę pozwaną, na jej koszt tego słupa nr 5a oraz usytuowanej ponad tą nieruchomością części okablowania linii 110kV B. – P. podwieszonej na słupach oznaczonych w opinii biegłego K. P. (1) numerami 5, 4, 4a i 5a.

Jednakże ocenić należy, ze powód nie jest uprawniony do żądania od strony pozwanej usunięcia słupa oznaczonego w w/w opinii numerem (...). Nie wykazał bowiem powód aby słup ten rzeczywiście znajdował się na nieruchomości powoda, albowiem jedynie z zeznań powoda wynikać miałoby, że słup ten częściowo znajduje się na nieruchomości powoda, podczas gdy z wiarygodniejszego dowodu z opinii biegłego wynika, że słup ten jedynie znajduje się w granicy nieruchomości powoda.

Brak jest nadto podstaw do orzekania w stosunku do strony pozwanej o zakazie przesyłu energii elektrycznej. Usunięcie słupa i okablowania samo w sobie uniemożliwi bowiem kontynuowanie przesyłu energii, tak że samo usunięcie powyższych instalacji odbierze stronie pozwanej faktyczną możliwość dokonywania przesyłu energii elektrycznej.

Nie w końcu potrzeby orzekania wobec strony pozwanej o zakazie dalszych naruszeń prawa własności powoda ponieważ z przeprowadzonego postępowania dowodowego nie wynika aby istniało jakiekolwiek zagrożenie, że po usunięciu słupów i okablowania strona pozwana będzie korzystała z nieruchomości powoda w zakresie wykraczającym poza zasiedziane prawo służebności.

Nie jest z kolei w ogóle uzasadnione powództwo w zakresie w jakim dotyczy napowietrznej linii wysokiego napięcia 110kV K. – L., wspartej na słupie energetycznym nr 78 posadowionym w granicy działki. Stronie pozwanej przysługuje bowiem skuteczne wobec powoda uprawnienie do korzystania z nieruchomości powoda w postaci powstałej w dniu 2 stycznia 1985 r. wskutek zasiedzenia służebności obejmującej uprawnienie do utrzymywania na tej nieruchomości słupa nr 78 i linii napowietrznej wysokiego napięcia 110kV K. – L..

Zgodnie z art. 224 § 2 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze, który dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Zgodnie z art. 225 k.c. odpowiedzialność samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Przepisy te, z mocy art. 230 k.c. stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego. Legitymowanym czynnie do dochodzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest właściciel nieruchomości.

Powód wykazał własność nieruchomości poczynając od dnia 30 kwietnia 1982 r. przedstawiając odpis z księgi wieczystej nieruchomości. Z wpisem powoda jako właściciela w dziale II tej księgi wiąże się, zgodnie z art. 3 ust. 1 u.k.w.h. domniemanie, że stan prawny tej księgi jest zgodny z rzeczywistym stanem prawnym. Konsekwencją powyższego jest taki rozkład ciężaru dowodu, iż to na stronie pozwanej ciążył w niniejszym postępowaniu dowód, że jest przysługuje jej skuteczny wobec powoda tytuł prawny do korzystania nieruchomości w sposób, w jaki z niej faktycznie korzysta.

Jak zostało wyżej wskazano strona pozwana wykazała skuteczne wobec powoda uprawnienie do korzystania z nieruchomości powoda w postaci powstałej w dniu 2 stycznia 1985 r. wskutek zasiedzenia służebności obejmującej uprawnienie do utrzymywania na tej nieruchomości słupa nr 78 i linii napowietrznej wysokiego napięcia 110kV K. – L.. W tym stanie rzeczy ocenić należy, że z tytułu korzystania z nieruchomości powoda w zakresie, w jakim obejmuje powyższą służebność, powód nie może skutecznie domagać się od strony pozwanej wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Strona pozwana nie jest bowiem w tym zakresie posiadaczem samoistnym w złej wierze, ale lecz w tym zakresie nieruchomość powoda wykonując skuteczne wobec powoda uprawnienie do korzystania z nieruchomości w postaci prawa służebności.

Odmiennie przedstawia się sytuacja w zakresie, w jakim strona pozwana korzysta z nieruchomości powoda utrzymując na niej napowietrzną linię wysokiego napięcia 110kV B. – P., wspartą na posadowionym na tej działce słupie oznaczonym nr 5a. Ponieważ – co zostało powyżej szczegółowo wyjaśnione – po stronie pozwanej nie istniało w tym zakresie w okresie objętym żądaniem pozwu żadne skuteczne wobec powoda uprawnienie do korzystania z nieruchomości (w szczególności strona pozwana nie uzyskała poprzez zasiedzenie służebności uprawniającej ją do wykorzystywania w tym zakresie nieruchomości powoda.), władztwo nad nieruchomością wykonywane przez stronę pozwaną kwalifikować należy jako posiadanie służebności w złej wierze (posiadanie zależne). Powód jest bowiem ujawniony w księdze wieczystej jako właściciel, a zatem z art. 3 ust. 1 u.k.w.h. korzysta z domniemania zgodności wpisu z rzeczywistym stanem prawnym. Zgodnie zaś z art. 2 zd. 2 u.k.w.h. strona pozwana nie może zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej. Strona pozwana nie posiada tytułu prawnego do nieruchomości powoda i nie można jej traktować jako posiadacza służebności w dobrej wierze, albowiem nie zostały wykazane żadne okoliczności, które usprawiedliwiałyby przekonanie po stronie organów strony pozwanej, że korzystanie z nieruchomości powódki jest zgodne z prawem. Okolicznością taką nie może być w szczególności błędne przekonanie o tym, że strona pozwana miała zasiedzieć służebność gruntową. Zajęcie cudzej nieruchomości i umieszczenie na niej urządzeń energetycznych bez uzyskania tytułu prawnego jest równoznaczne ze złą wiarą (tak wyrok SN z 25 listopada 2008 r., sygn. akt II CSK 346/08). Władztwo przedsiębiorstwa eksploatującego urządzenia przesyłowe odpowiada władztwu wynikającemu z prawa służebności, co pozwala uznać je za posiadacza służebności, do którego na podstawie art. 352 § 2 k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy w tym art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 225 k.c. (uzasadnienie wyroku SN z dnia 3 kwietnia 2009 r., sygn. akt II CSK 470/08).

Wysokość wynagrodzenia należnego powodowi określa opinia biegłego, z której wynika, że:

- za korzystanie z gruntu pod linią B. – P. (w tym również strefy ochronnej dla tej linii) wynagrodzenie to wynosi:

-- za okres 27 maja 2001 – 27 maja 2011 r. 6420 (linia) + (...) (strefa ochronna) = 60737 zł. (k. 524)

-- za okres 28 maja 2011 – 25 kwietnia 2016 r. (...) (linia) + (...) (strefa ochronna) = 10484 zł. (k. 600)

- za korzystanie z gruntu zajętego pod słup nr 5a wynagrodzenie to wynosi:

-- za okres 27 maja 2001 – 27 maja 2011 r. 4717,17 zł. (k. 524/2)

-- za okres 28 maja 2011 – 25 kwietnia 2016 r. 2986 zł. (k. 600)

Z opinii biegłego wynika nadto, że uiszczenie wynagrodzenia za korzystanie ze strefy ochronnej jest uzasadnione przy współczynniku 0,5 uwzględniając fakt, że istnienie linii energetycznej ogranicza właściciela w możliwości korzystania z gruntu objętego strefą ochronną (istnieje tam zakaz zabudowy, a oddziaływanie urządzeń jest szkodliwe dla ludzi i zwierząt), ale zarazem nie wyklucza zupełnie możliwości korzystania przez właściciela z tego gruntu.

Nie należy się natomiast wynagrodzenie za bezumowne korzystanie części gruntów, na których obszary wykorzystywane na strefy ochronne obu linii energetycznych nakładają się na siebie. Strona pozwana jest bowiem z mocy zasiedzianej służebności uprawniona do wykorzystywania nakładającego się obszaru. Natomiast z ustalonego stanu faktycznego nie wynika aby po stronie powoda z faktu korzystania z tego obszaru również poprzez utrzymywanie na nim linii B. – P. pojawiły się jakiekolwiek dodatkowe ograniczenia w faktycznej możliwości korzystania z nieruchomości w stosunku do stanu jaki istnieje wskutek wykonywania przez stronę powodową zasiedzianej służebności uprawniającej do utrzymywania linii K. – L..

Łącznie zatem tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości należy się powodowi kwota 78924 zł., którą zasądzono na podstawie wyżej powołanych przepisów, wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od daty wyrokowania do dnia zapłaty, uwzględniając okoliczność, że zawarte w pozwach wezwania strony pozwanej do zapłaty zostały doręczone stronie pozwanej jeszcze przed tą datą. W dalej idącym zakresie żądanie zapłaty podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w pkt I, II oraz III sentencji.

O kosztach postępowanie orzeczono w pkt IV sentencji poprzez ich wzajemne zniesienie, uwzględniając okoliczność, że powództwo zostało uwzględnione jedynie w części.