Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Ewa Olszewska

Protokolant: sekretarz sądowy Małgorzata Wałęga

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2018 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. W. (1)

przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda P. W. (1) na rzecz strony pozwanej (...) spółka Akcyjna z siedzibą w K. kwotę 1 800 (tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 960/17

Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

Wydział I Cywilny z dnia 3 lipca 2018 roku

Powód P. W. (1) w pozwie z dnia 1 czerwca 2017 r. skierowanym przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz:

1.  kwoty odszkodowania w wysokości 5.000 zł, stanowiącego wynagrodzenia za bezprawne wykorzystanie fotografii należących do powoda, a zamieszczonych w K. na skrzyżowaniu ul. (...), na którym widnieje napis „(...) (...) (...) (...) fotografii na billboardzie w nieustalonym miejscu na którym widnieje w/w napis oraz na ulotkach do reklamy działalności prowadzonej przez pozwanego, a w szczególności prawa do autorstwa utworu, polegającego na usunięciu z fotografii znaku wodnego identyfikacyjnego P. (...) wraz z ustawowymi odsetkami płatnymi od dnia 28 marca 2017 r. do dnia zapłaty,

2.  kwoty 3.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Powód w uzasadnieniu zgłoszonego żądania podał, że w dniu 23 czerwca 2016 r. w ramach działalności związanej z fotografią artystyczną wykonał sesję fotograficzną na terenie Hotelu (...) w K., którego właścicielem jest pozwany. P. W. (1) wykonał modelce D. D. serię fotografii, które następnie 28 czerwca 2016 r. zgodnie z poczynionymi ustaleniami przekazał na jej wyłączny użytek bez prawa udostępniania ich osobom trzecim. Uzgodniono ponadto, że w przypadku ewentualnego wykorzystania przedmiotowych fotografii na cele komercyjne powód zostanie poinformowany celem uzgodnienia warunków stawek z tytułu udostępnienia fotografii. Zdjęcia te były opatrzone znakami identyfikacyjnymi wskazującymi P. W. (1) jako ich autora. Przedmiotowe fotografie zostały przekazane pozwanemu – prezesowi zarządu – D. R.. Pozwany nie kontaktując się z powodem co do uzgodnienia warunków i kosztów wykorzystania fotografii wykorzystał zdjęcia bez wiedzy i zgody powoda na co najmniej dwóch bilbordach w K. oraz na ulotkach reklamowych w celu uatrakcyjnienia basenów, plaży (...) oraz term (...) dla potencjalnego klienta. Dane identyfikujące autora zostały zasłonięte napisem (...) W (...). (...) (...) (...) (...) Czas wykorzystania zdjęć trwał od daty jego publikacji tj. od końca czerwca 2016 r. do początku sierpnia 2016 r. Powód wezwał pozwanego do zapłaty i zaniechania naruszeń jednak wezwanie to pozostało bezskutecznie.

W odpowiedzi na pozew z dnia 9 stycznia 2018 r. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz kosztów poniesionych tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa 17 zł.

Na uzasadnienie swojego stanowiska strona pozwana podniosła, że nie posiada legitymacji procesowej biernej w niniejszym postępowaniu, gdyż nie prowadzi saunarium przy ul. (...) w K., tym samym nie może ona odpowiadać za reklamę tego miejsca. Jednocześnie pozwana spółka wskazała, że powód przekazał zdjęcia D. D. i z tą osobą miał on ustalić warunki ewentualnego wykorzystania fotografii, więc zasadnym jest by powód domagał się odszkodowania za naruszenie praw autorskich majątkowych od D. D.. Jednocześnie podniesiono, iż powód nie udowodnił w żaden sposób wysokości dochodzonego roszczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 czerwca 2016 r. w ramach prowadzonej przez siebie działalności związanej z fotografią artystyczną P. W. (1) wykonał sesję zdjęciową modelce D. D. na terenie Hotelu (...) w K.. Powód ustalił z D. D., że wszystkie fotografie na których widnieje wizerunek modelki zostaną jej przekazane na jej własny użytek bez prawa udostępniania ich osobom trzecim. Jednocześnie ustalono, że w przypadku ewentualnego wykorzystania zdjęć na cele komercyjne powód zostanie poinformowany celem negocjacji warunków i stawek z tytułu udostępnienia fotografii. Zdjęcia, które w dniu 28 czerwca 2016 r. zostały przesłane D. D. posiadały oznaczenia identyfikacyjne wskazujące, że P. W. (1) jest ich autorem.

Dowód: - zdjęcie wykonane przez powoda w dniu 23.06.2016 r., następnie przesłane p. D. D., k. 34,

- zeznania powoda P. W. (1), elektroniczny protokół rozprawy z dnia 21 czerwca 2018 r., 00:57:30-01:16:45,

Przedmiotowe fotografie zostały przekazane D. R., będącemu prezesem zarządu (...) S.A. z siedzibą w K. oraz Prezesem Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej im. S. S. w K. przez D. D.. Zdjęcia zostały wykonane na zlecenie D. D., której wizerunek na nich widnieje oraz która dysponowała nimi w sposób, który wskazywał, ze jest do nich uprawniona.

Dowód: - wydruk rozmowy pomiędzy D. R. a P. W. (1), k. 28-31,

- zeznania powoda P. W. (1), elektroniczny protokół rozprawy z dnia 21 czerwca 2018 r., 00:57:30-01:16:45,

- zeznania świadka D. R., elektroniczny protokół rozprawy z dnia 21 czerwca 2018 r., 01:16:45-01:30:50,

Zdjęcie wykonane przez powoda zostało wykorzystane na co najmniej dwóch bilbordach oraz na ulotkach reklamowych na których widniał napis „(...) (...) (...) (...) Czas wykorzystania zdjęć trwał od daty jego publikacji tj. od co najmniej końca czerwca 2016 r. do początku sierpnia 2016 r., kiedy to D. R. jako prezes spółki i spółdzielni mieszkaniowej zmienił zdjęcie widniejące na bilbordach i ulotkach reklamowych.

Dowód: - zdjęcia bilbordów oraz ulotek umieszczone na stronie internetowej facebook, K. 21-24,

- wydruk rozmowy pomiędzy D. R. a P. W. (1), k. 28-31,

Dnia 14 marca 2017 roku do pozwanego zostało skierowane pismo - wezwanie do zapłaty i zaniechania naruszeń, w którym powód wezwał pozwanego do zapłaty 5.000.00 złotych tytułem kwoty stanowiącej wynagrodzenie za bezprawne korzystanie, stanowiących własność powoda, fotografii zamieszczonych na billboardzie w K. na skrzyżowaniu ulicy (...) i ul. (...), na którym zamieszczony był napis o treści: „(...) (...) (...) (...) oraz na fotografii na billboardzie w nieustalony miejscu, na którym widnieje napis „(...) (...) (...) (...) i na ulotkach do reklamy działalności prowadzonej przez pozwanego. Powód zażądał również zapłaty 2.000.00 złotych tytułem zadośćuczynienia. Pozwany nie odpowiedział na wezwanie powoda.

Dowód: - wezwanie do zapłaty z dn. 12.03.2017 r., k. 18-20,

- wydruk rozmowy pomiędzy D. R. a P. W. (1), k. 28-31,

- zeznania powoda P. W. (1), elektroniczny protokół rozprawy z dnia 21 czerwca 2018 r., 00:57:30-01:16:45,

D. D. w czasie sesji zdjęciowej wykonywanej przez powoda była pracownikiem Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...). S. w K. oraz (...) S.A. w K.. W swojej umowie o pracę ze Spółdzielnią (...) miała zawarty punkt, że jej wizerunek może być wykorzystany nieodpłatnie do celów marketingowych i reklamowych. Uzyskała ona od prezesa D. R. zgodę na wykonanie sesji zdjęciowej na obiekcie przy ul. (...) należącym do Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...). S. gdzie znajduje się basen należący do Spółdzielni. Prezes D. R. poinformował D. D. , że zdjęcie wykonane przez powoda zostanie wykorzystane do celów reklamowych otwarcia strefy zewnętrznej T. (...) (...) przy ul. (...). Głównym celem reklamy była reklama basenu. Znak towarowy (...) umieszczony na bilbordach i ulotkach oznacza (...) Z., które należą do Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...). S. w K..

Dowód: - zeznania świadka D. D., elektroniczny protokół rozprawy z dnia 21 czerwca 2018 r., 00:12:54-00:51:26,

Zgodnie z Krajowym Rejestrem Sądowym o nr (...) z dnia 21 maja 2018 r. wynika, że obiekt przy ul. (...) w K. jest adresem siedziby Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...). S..

Dowód: - wypis z KRS z dn. 21.05.2018 r., k. 119-122,

Termy K. są marką na mocy porozumienia dwóch podmiotów Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...). S. w (...) S.A. w K.. B. ze zdjęciem autorstwa powoda miały reklamować obiekt przy ul. (...), plażę, basen i saunę. Nie miały nic wspólnego ze spółką (...) S.A. w K.. Zdjęcie było wykorzystywane do momentu sporu z powodem.

Dowód: - zeznania świadka D. R., elektroniczny protokół rozprawy z dnia 21 czerwca 2018 r., 01:16:45-01:30:50,

- wydruk ze strony internetowej (...) i jej podstron, k.78-91,

- zdjęcia bilbordów oraz ulotek umieszczone na stronie internetowej facebook, K. 21-24,

Za w pełni wiarygodne i przydatne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy sąd uznał przedstawione przez strony dowody z dokumentów prywatnych oraz urzędowych. Ocena ich formy oraz treści dokonana została przez pryzmat norm zawartych w art. 244 i 245 k.p.c. Zgromadzone w aktach sprawy dokumenty urzędowe sporządzone zostały przez uprawnione ku temu podmioty, w przewidzianej prawem formie, a ich treść nie budzi wątpliwości tak interpretacyjnych, jak i co do ich zgodności z rzeczywistym przebiegiem zdarzeń. Również dokumenty prywatne, jako wyraz woli osoby, która podpisała się pod ich treścią lub przez którą zostały sporządzone uznane zostały za wiarygodne źródło informacji o faktach stanowiących podstawę ustaleń w rozpoznawanej sprawie. Żadna ze stron nie zgłaszała jakichkolwiek zastrzeżeń co do formy lub treści zgromadzonych w aktach sprawy dowodów z dokumentów, a i sąd nie znalazł podstaw do podjęcia czynności zmierzających od ich weryfikacji z urzędu. Sąd jednocześnie oparł swoje rozważania niebudzących wątpliwości sądu zeznań świadków D. D. i D. R. oraz powoda P. W. (2). Zeznania wskazanych osób są spontaniczne, szczere, a przy tym spójne, logiczne i uzupełniają się ze zebranym w sprawie materiałem dowodowym, co sprawia, że brak podstaw do odmowy im wiary.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, wobec czego podlegało oddaleniu.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepisowi temu odpowiada treść art. 232 k.p.c., według którego strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, iż w niniejszej sprawie na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia istnienia po jej stronie zasadności dochodzonego roszczenia, w tym przedstawienia dowodu na potwierdzenie istnienia osoby zobowiązanej, zaś na stronie pozwanej - z racji sformułowanego zarzutu, to jest braku legitymacji biernej pozwanej - spoczywał ciężar udowodnienia tej okoliczności, to jest wykazania braku legitymacji biernej pozwanej i obligował ją do wykazania okoliczności, że pozwana nie jest tą osobą, od której powódka może żądać spełnienia określonego świadczenia.

Godzi się zaakcentować, że posiadanie przez strony legitymacji czynnej i biernej w procesie jest przesłanką zasadniczą, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa, a jej brak, zarówno w postaci czynnej jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo Stąd też, zarzut pozwanej w przedmiocie braku legitymacji biernej po jej stronie należało rozstrzygnąć w pierwszej kolejności.

Wskazać należy, że legitymacja procesowa to uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie. Legitymacja czynna zawsze ściśle jest związana ze strona powodową i oznacza jej uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu. Legitymacja bierna uzasadnia występowanie w procesie w charakterze pozwanego. Legitymacja procesowa to zatem uprawnienie konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna) wypływająca z prawa materialnego.

W realiach niniejszej sprawy i zastałego układu faktycznego, przed merytorycznym rozstrzygnięciem zasadności zgłoszonego powództwa i dania posłuchu wyraźnie zgłoszonemu żądaniu powoda, należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć kwestię posiadania przez pozwaną spółkę (...) S.A. w K. legitymacji biernej, albowiem ma to dla sprawy istotne znaczenie, warunkujące jej dalszą merytoryczną analizę

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r., w sprawie III CZP 83/12 wskazał, że legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego do wytoczenia powództwa stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. W sytuacji, gdy legitymacja materialna i procesowa zespalają się, oddalenie powództwa następuje w istocie z braku legitymacji materialnej, którego rezultatem jest także brak legitymacji procesowej, będący wtórną przyczyną oddalenia powództwa. Legitymacja procesowa jest zawsze powiązana z normami prawa materialnego.

Rolą sądu w procesie jest dokonanie oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania co do istoty sprawy, a w wypadku stwierdzenia braku legitymacji procesowej (zarówno czynnej, jak i biernej), na sądzie spoczywa obowiązek zamknięcia rozprawy i wydania wyroku oddalającego powództwo. Takie procedowanie jest konsekwencją choćby wytoczenia powództwa przeciwko osobie nieuprawnionej.

Powód, sformułowane przez siebie roszczenia oparła o materialno-prawne przesłanki i okoliczności zawarte w treściach normatywnych przepisów art. 79 ust. 3 lit b) ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Przepis ten wprost wskazuje, iż roszczenie te należy kierować do osoby, która naruszyła te prawa. W realiach niniejszej sprawy strona powodowa reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie wykazała bezsprzecznie istnienia legitymacji biernej po stronie pozwanej spółki. Strona powodowa nie skorzystała z uprawnienia i możliwości ustalenia tych okoliczności chociażby na podstawie art. 80 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Nie jest zadaniem sądy dokonywanie tych ustaleń we własnym zakresie.

Podniesiony przez stronę pozwaną zarzut braku legitymacji biernej został uargumentowany w sposób wystarczający do przyjęcia, iż za naruszenie praw powoda odpowiada podmiot trzeci. Podkreślenia wymaga iż nie jest obowiązkiem pozwanego wskazywać ani dochodzić, który to podmiot rzeczywiście za takie naruszenie odpowiada. Fakt, iż znak towarowy pozwanej został również użyty na stronie (...) oraz fakt, że reklama wskazuje również na adres pozwanej spółki nie przesądza faktu wykorzystania utworu fotograficznego do którego wyłącznie uprawnionym jest powód przez stronę pozwaną. Wątpliwości te potęguje fakt rejestracji domeny (...) przez spółdzielnię mieszkaniową a nie pozwaną spółkę.

Mając powyższe na względzie, w ocenie Sądu strona powodowa nie udźwignęła ciężaru udowodnienia faktów, z których wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne. Podkreślić należy, iż samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności zgodnie z art. 227 k.p.c. powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą. Stosownie do art. 232 k.p.c. obowiązek wskazania dowodów obciąża przede wszystkim strony, a w myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. W niniejszej sprawie powód winien udowodnić dokonanie naruszenia przysługujących mu praw przez pozwaną spółkę, zwłaszcza w świetle podniesionego zarzutu braku legitymacji biernej przez pozwaną, skoro z faktów tych wywodzi skutki prawne. Mając na względzie powyższe rozważania, stwierdzić należy, że strona powodowa nie poparła swoich twierdzeń wystarczającymi dowodami. Tym samym w świetle powyższych rozważań, stwierdzić należy, iż strona powodowa nie wykazała, iż przysługuj jej roszczenie dochodzone niniejszym pozwem konkretnie w stosunku do pozwanej.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w pkt II na podstawie art. 98 § 1 3 w zw. z art. 99 k.p.c. tj. przy uwzględnieniu zasady odpowiedzialności z wynik procesu. Strona powodowa jako przegrywająca proces obowiązana jest zwrócić koszty stronie pozwanej. Na koszty w niniejszej sprawie składało się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej wynikające z §2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 z dnia 2015.11.05).