Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: sekretarz sądowy Ewelina Drewnik

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2018 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko M. G.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie

z dnia 25 stycznia 2018 r., sygnatura akt I C 2570/17/K

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie do ponownego rozpoznania.

SSO Jarosław Tyrpa SSO Katarzyna Oleksiak SSO Anna Koźlińska

Sygn. akt II Ca 1531/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 25 października 2018 roku

Strona powodowa (...) Bank Spółka Akcyjna w W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego M. G. kwoty 10 498,24 zł wraz z kosztami postępowania. Podała, że na dochodzoną kwotę składa się 10 243,25 zł tytułem kapitału, 166,70 zł tytułem odsetek umownych za korzystanie z kapitału, 82,01 zł tytułem odsetek karnych i 6,28 zł tytułem odsetek i prowizji. Tytułem uzasadnienia strona powodowa podniosła, że zawarła z pozwanym umowę kredytu nr (...) w dniu 20 lipca 2015 roku. Pozwany nie wywiązał się z ciążącego na nim zobowiązania terminowego dokonywania spłat w wysokościach ustalonych w zawartej umowie. Data wymagalności (22.08.2016 r.) jest tożsama z pierwszą zaległością pozwanego w spłacie wymagalnych rat. W związku z brakiem spłat strona powoda wypowiedziała umowę, stawiając całą należność w stan wymagalności.

Pozwany M. G. wniósł o oddalenie powództwa. Zaprzeczył, by doszło do wypowiedzenia umowy kredytu. Nadto pozwany zarzucił, że kwoty dochodzone przez stronę powodową nie znajdują uzasadnienia w łączącym strony stosunku prawnym, ani w obowiązujących przepisach prawa. Pozwany przyznał, że zawarł ze stroną powodową umowę kredytu. Podłą, że w okresie od sierpnia 2015 roku do lipca 2016 roku dokonał częściowej spłaty kredytu w łącznej kwocie 3 170,16 zł. Przyznał, że od sierpnia 2016 roku pozostaje w zwłoce z zapłatą kolejnych rat, jednakże zaległość z tego tytułu wynosi 1 890 zł, a nie 10 498,24 zł.

Wyrokiem z dnia 25 stycznia 2018 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie oddalił powództwo.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że strony zawarły umowę kredytu ratalnego nr (...) w dniu 29 lipca 2015 roku. Zgodnie z tą umową strona powodowa udzielił na okres 48 miesięcy kredytu w wysokości 13 610,19 zł na zakup mebli. Całkowita kwota kredytu wyniosła 8 318,55 zł. Całkowita kwota do zapłaty ustalona w dniu zawarcia umowy wynosiła 15 028,55 zł. Zgodnie z § 10 umowy bank jest uprawniony do wypowiedzenia umowy z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia, jeżeli kredytobiorca opóźni się z zapłatą pełnej raty za co najmniej jeden okres płatności. W wypadku opóźnienia w terminowym regulowani rat kredytu Bank będzie pobierał odsetki w wysokości czterokrotności kredytu lombardowego NBP (§ 8). W przypadku braku środków na pokrycie należności bank będzie zaliczał kwoty wpłacane przez kredytobiorcę na rachunek kredytu aż do momentu pełnej spłaty zadłużenia w następującej kolejności: koszty opłat za wysłanie monitów oraz wezwań do zapłaty, odsetki podwyższone za opóźnienie, zaległe odsetki umowne, zaległe raty kapitałowe (§ 3 ust. 7). W umowie pozwany podał jako swój adres zameldowania: ul. (...), (...)-(...) Z., a jako adres do korespondencji: ul. (...). Tytułem umowy kredytu pozwany otrzymał kwotę 8 318,55 zł .W okresie od sierpnia 2015 roku do lipca 2016 roku pozwany dokonywał spłaty kredytu. Wpłaty dokonywane przez pozwanego nie były dokonywane regularnie; dokonywane były w innych daniach niż 22-gi dzień miesiąca, wskazany w umowie jako dzień wymagalności każdej kolejnej raty; w grudniu 2015 roku i marcu 2016 roku pozwany nie dokonał wpłat, z kolei w styczniu 2016 roku i lipcu 2016 roku dokonał podwójnej wpłaty.

W dniu 2 listopada 2016 roku Bank wystosował wezwanie do zapłaty zaległych rat. Strona powodowa w piśmie z 2 listopada 2016 roku zaznaczyła, że w przypadku braku spłaty zadłużenia umowa kredytu zostanie wypowiedziana. W piśmie z dnia 5 grudnia 2016 roku Bank poinformował, że brak zapłaty należności w terminie 30 dni spowoduje, że Bank będzie miał możliwość przetwarzania danych osobowych pozwanego bez jego zgody. Pismem z dnia 5 grudnia 2016 roku bank wypowiedział umowę kredytu. Pismem z dni 21 stycznia 2017 roku Bank ponownie wezwał pozwanego do zapłaty. Pisma te były wysyłane na adres: ul. (...), (...)-(...) K.. Pismo zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu kredytu zostało odebrane przez E. K..

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd pierwszej instancji wskazał, że jakkolwiek pozwany zaprzestał spłacania kredytu, co dawało podstawę do wypowiedzenia umowy kredytu, to jednak oświadczenie to zostało wysłane na adres, który nie jest adresem pozwanego - ani adresem zamieszkania, ani adresem korespondencyjnym. Pozwany nie podawał tego adresu stronie powodowej. Co więcej, sama strona powodowa posługuje się nadal adresem podanym przez pozwanego przy zawieraniu umowy kredytu jako jego adres zamieszkania, bowiem w wyciągu z ksiąg bankowych i w pozwie został podany adres: ul. (...), Z.. Nie jest zatem zrozumiałe z jakich przyczyn wezwanie do zapłaty oraz oświadczenie o wypowiedzeniu kredytu zostało wysłane na odmienny adres. Zgodnie z art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Skoro oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało wysłane na adres, który nie jest adresem pozwanego (a przynajmniej strona powodowa tego nie wykazała), należy uznać, że oświadczenie to nie zostało skutecznie złożone, gdyż pozwany nie mógł się z nim zapoznać. Fakt odebrania pisma zawierającego oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu, nie może prowadzić do odmiennych wniosków, gdyż nie wiadomo kim była osoba, która to oświadczenie odebrała.

Z powyższego wynika, że cała należność nie została postawiona w stan wymagalności. Wymagalne są co najwyżej kolejne raty, których termin płatności przypadł po lipcu 2016 roku. Sąd jednakże oddalił powództwo w całości, nie zasądzając kwoty wymagalnej na dzień orzekania, z uwagi po pierwsze na odmienną podstawę faktyczną pozwu (strona powodowa powoływała się na wypowiedzenie umowy kredytu i na wymagalność całej należności), a po drugie z uwagi na niewykazanie przez stronę powodową wysokości tej kwoty.

W apelacji od powyższego wyroku strona powodowa (...) Bank S.A. w W., zaskarżając w całości wyrok Sądu Rejonowego, wniosła o jego zmianę poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie kosztów. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

- obrazę art. 230 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie, wyrażające się w tym, że choć pozwany nie zaprzeczył twierdzeniom powoda zawartym w piśmie z dnia 30 sierpnia 2017 roku, będącym odpowiedzią na sprzeciw i podniósł nowe zarzuty, to Sąd Rejonowy samodzielnie zakwestionował materiał dowodowy zaoferowany przez powoda;

- obrazę art. 229 k.p.c. w zw. z art. 316 § 1 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie w sprawie, wyrażające się w tym, że mimo przyznania przez pozwanego istnienia wymagalnej wierzytelności w kwocie 1890 zł według Sądu Rejonowego konieczna jest dodatkowa aktywność strony powodowej dla udowodnienia roszczenia w tym zakresie;

- obrazę art. 233 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie przez Sąd Rejonowy, że pozwany kwestionował wymagalność roszczenia powoda pod względem formalnym – poprawności doręczenia korespondencji, kiedy w rzeczywistości pozwany kwestionował przesłanki materialne uprawniające powodowy Bank do wypowiedzenia umowy kredytu.

Strona pozwana wniosła o przeprowadzenie dowodu z karty i informacyjnej klienta z dnia 13 czerwca 2016 roku na okoliczność zmiany danych adresowych pozwanego, wskazując na potrzebę powołania tego dowodu dopiero w apelacji albowiem pozwany nie podnosił w toku postępowania zarzutu niedoręczenia wypowiedzenia, co ostatecznie było podstawą oddalenia powództwa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Strona powodowa domagając się zapłaty dochodzonej pozwem kwoty wskazywała w pozwie złożonym w toku postępowania elektronicznego na łączącą strony umowę kredytu i jej wypowiedzenie z powodu braku spłaty należności. Pozwany niewątpliwie w sprzeciwie od nakazu zapłaty (k.10) przyznał, że strony łączyła umowa kredytu ale zaprzeczył, aby kiedykolwiek doszło do wypowiedzenia umowy kredytu, wskazując na lakoniczność twierdzeń pozwu o wypowiedzeniu umowy, bez przytoczenia dat i dowodów na rzeczywiste wypowiedzenie umowy kredytu.

W piśmie z dnia 30 sierpnia 2017 roku (k. 35) strona powodowa wniosła m. in. o dopuszczenie dowodów z wezwania do zapłaty i wypowiedzenia na okoliczność wzywania pozwanego do zapłaty i wypowiedzenia umowy najmu, które to dokumenty załączyła wraz z dowodem nadania co do wezwania do zapłaty (k.32 – 33) oraz dowodem odbioru przez E. K. w dniu 12 grudnia 2016 roku (k. 34 – 35). Pisma te były kierowane do pozwanego na adres ul. (...). W odpowiedzi na to pismo pozwany w piśmie z dnia 17 listopada 2017 roku (k. 53 – 54) wskazał, że podtrzymuje swoje wszystkie wnioski i twierdzenia podniesione w sprzeciwie, zaś odnosząc się do wniosków, twierdzeń oraz załączonych przez stronę powodową dowodów w piśmie z dnia 30 sierpnia 2017 roku podniósł następujące zarzuty: 1. Zarzut działania bez właściwego umocowania w postępowaniu sądowym; 2. zarzut złożenia oświadczenia materialnoprawnego o wypowiedzeniu przez osobę nieuprawnioną, co skutkować winno przyjęciem, że wypowiedzenie nigdy nie zostało złożone; 3. Zarzut, iż strona powodowa nie wykazała sposobu ani podstawy wyliczenia rzekomego długu; 4. Zarzut spóźnionych twierdzeń i dowodów oraz 5. Zarzut klauzuli niedozwolonej w umowie z konsumentem.

Zgodnie z art. 230 k.p.c., gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może te fakty uznać za przyznane. Nie sposób odmówić racji stronie powodowej, że lektura akt sprawy nie pozwala na przyjmowanie, by pozwany kwestionował skuteczność doręczenia mu wezwania do zapłaty i oświadczenia o wypowiedzeniu. Jakkolwiek w sprzeciwie ogólnie on kwestionował on wypowiedzenie umowy, wskazując na brak dowodów, to jednak w piśmie z dnia 17 listopada 2017 roku pozwany skonkretyzował ten zarzut, co do braku umocowania osoby podpisanej pod oświadczeniem o wypowiedzeniu i wcale nie podnosił, że oświadczenie to nie dotarło do niego z racji skierowania go na niewłaściwy adres. Mając zatem na uwadze wyniki całej rozprawy Sąd pierwszej instancji uprawniony był do przyjęcia w oparciu o treść art. 230 k.p.c. tego faktu za przyznanego. Wyraźny zarzut pozwanego co do braku umocowania osoby podpisanej pod wypowiedzeniem pozwalał bowiem na wnioskowanie, że samego faktu otrzymania tego oświadczenia pozwany nie kwestionuje, a przynajmniej takie jego oświadczenie nie zostało wprost złożone i nie wynika również z okoliczności sprawy. Jeżeli Sąd pierwszej instancji miał w tym względzie wątpliwości winien był w pierwszej kolejności zobowiązać stronę powodową do wyjaśnienia tej okoliczności, po uprzednim odebraniu stanowiska od pozwanego, czy w ogóle okoliczność tę kwestionuje, na co nie wskazywało jego stanowisko w sprawie. W tym stanie rzeczy nie sposób odeprzeć podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 230 k.p.c., zwłaszcza, że fakt skierowania do pozwanego oświadczenia o wypowiedzeniu na wskazany przez niego adres do korespondencji wynika z dokumentu dołączonego do apelacji, którego nie można uznać za spóźnionego. W istocie bowiem stanowisko pozwanego, który okoliczności dotarcia do niego oświadczenia o wypowiedzeniu nie kwestionował, nie obligowało strony powodowej do szczegółowego dowodzenia tej kwestii.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że przez nierozpoznanie istoty sprawy należy przede wszystkim rozumieć niezbadanie podstawy merytorycznej dochodzonego roszczenia. O sytuacji takiej można mówić, jeżeli np. sąd nie wniknął w całokształt okoliczności sprawy, ponieważ pozostając w mylnym przekonaniu ograniczył się do zbadania jedynie kwestii legitymacji procesowej jednej ze stron lub kwestii przedawnienia, wskutek czego przedwcześnie oddalił powództwo albo jeżeli zaniechał zbadania merytorycznych zarzutów pozwanego, związanych z ewentualną wierzytelnością wzajemną, przysługującą pozwanemu wobec powoda. Innym przykładem nierozpoznania istoty sprawy jest niedokonanie przez sąd pierwszej instancji w sprawie o ustanowienie służebności drogi koniecznej ustaleń dotyczących wysokości wynagrodzenia (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2002 r., I CKN 486/00, nie publ., z dnia 21 października 2005 r., III CK 161/05, nie publ., z dnia 20 lipca 2006 r., V CSK 140/06, nie publ., z dnia 17 kwietnia 2008 r., II PK 291/07, nie publ., z dnia 11 sierpnia 2010 r., I CSK 661/09, nie publ., z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 299/10, nie publ., z dnia 6 września 2011 r., I UK 70/11, nie publ. i z dnia 12 stycznia 2012 r., II CSK 274/11, nie publ. oraz postanowienia z dnia 15 lipca 1998 r., II CKN 838/97, nie publ., z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, Nr 1, poz. 22, z dnia 25 października 2012 r., I CZ 139/12, nie publ., z dnia 9 listopada 2012 r., IV CZ 156/12, nie publ. i z dnia 5 grudnia 2012 r., I CZ 168/12, OSNC 2013, Nr 5, poz. 68).

Niepodzielenie przez Sąd Okręgowy stanowiska sadu pierwszej instancji o braku możliwości zapoznania się przez pozwanego z dokumentami wezwania do zapłaty i wypowiedzenia umowy kredytu ma istotne konsekwencje dla rozpoznawanej sprawy, bowiem prowadzić musi do przyjęcia nierozpoznania jej istoty. Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku przyczyną oddalenia powództwa było niewykazanie przez stronę pozwaną, że wezwanie do zapłaty i wypowiedzenie umowy najmu dotarło do pozwanego w taki sposób, by mógł zapoznać się z jego treścią. Sąd Rejonowy, ograniczając rozpoznanie sprawy wyłącznie do tej kwestii, nie zbadał materialnoprawnej podstawy żądania i pozostałych zarzutów. Nie zmienia tego fakt, że w uzasadnieniu Sąd ten wskazał, że nie jest w stanie ustalić wymagalnego na dzień wyrokowania zadłużenia albowiem zastrzeżenie to zostało odniesione do sytuacji wymagalności poszczególnych rat i przy założeniu, że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia.

Biorąc powyższe pod rozwagę orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 386 § 4 k.p.c.