Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 6 listopada 2017 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	SSO Grzegorz Buła (sprawozdawca) SSO Krzysztof Lisek SSO Katarzyna Biernat - Jarek

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2017 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Syndyka Masy Upadłości (...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości z siedzibą w K.

przy uczestnictwie Syndyka Masy Upadłości (...)spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w K.

o wpis w księdze wieczystej

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Olkuszu

z dnia 4 września 2017 r. Dz.Kw./KR1O/00002922/17

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  stwierdzić, że wnioskodawca i uczestnik ponoszą koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

SSO Krzysztof Lisek SSO Grzegorz Buła SSO Katarzyna Biernat - Jarek

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 6 listopada 2017 roku

Syndyk Masy Upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości z siedzibą w K. we wniosku złożonym w dniu 1 lutego 2017 roku wnioskował o wykreślenie ostrzeżenia z działu III księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Olkuszu o treści: „zakaz dokonywania przez (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. jakichkolwiek rozporządzeń oraz obciążeń w stosunku do nieruchomości objętej tą księgą wieczystą” wpisanego w księdze na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie w przedmiocie wniosku o zabezpieczenie roszczenia w sprawie IX GC 698/14, a także o wpis ostrzeżenia o ogłoszeniu upadłości (...) spółki z o.o. w K.. Wnioskodawca wskazał, że postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2016 r. sygn. akt VIII GU 54/16 Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie ogłosił upadłość (...) sp. z o.o. w K., zatem z mocy art. 146 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe po ogłoszeniu upadłości niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku wchodzącego w skład masy upadłości oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu.

Orzeczeniem referendarza sądowego z dnia 6 kwietnia 2017 r. dokonano żądanych wpisów poprzez wykreślenie zakazu dokonywania przez (...) sp. z o.o. w K. jakichkolwiek obciążeń w stosunku do nieruchomości oraz wpisu ostrzeżenia o ogłoszeniu upadłości dłużnika spółki (...) Sp. z o.o. w K..

Skargę na powyższe orzeczenie w zakresie wykreślenia zakazu dokonywania rozporządzeń nieruchomością wniósł Syndyk masy upadłości (...) SA w upadłości w K., zrzucając naruszenie art. 626 ² k.p.c. poprzez uznanie, że postanowienie o ogłoszeniu upadłości obowiązanego stanowi podstawę do wykreślenia ostrzeżenia o zakazie rozporządzania i obciążania nieruchomości.

Postanowieniem z dnia 4 września 2017 r. Sąd Rejonowy w Olkuszu uchylił w całości zaskarżony wpis i wniosek w zakresie wykreślenia ostrzeżenia o zakazie dokonywania jakichkolwiek rozporządzeń i obciążeń w stosunku do nieruchomości oddalił.

Sąd Rejonowy ustalił, że postanowieniem z dnia 6 czerwca 2014 r. VIII GU 40/14/S Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie ogłosił upadłość dłużnika (...) SA w K. obejmującą likwidację majątku spółki. Postanowienie uprawomocniło się z dniem 14 czerwca 2014 r. Postanowieniem z dnia 6 sierpnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Krakowie w sprawie IX GC 698/14 udzielił zabezpieczenia na czas trwania postępowania o nakazanie spółce (...) sp. z o.o. w K. wydania nieruchomości. Na podstawie wniosku z dnia 12 sierpnia 2014 r. w księdze wieczystej nr (...) wpisano w dniu 7 października 2014 roku zakaz dokonywania przez (...) sp. z o.o. w K. jakichkolwiek rozporządzeń oraz obciążeń w stosunku do nieruchomości objętej tą księgą.

Postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2016 r. sygn. VIII GU 54/16 Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie ogłosił upadłość dłużnika (...) sp. z o.o. w K.. Postanowienie uprawomocniło się z dniem 7 września 2016 r.

Sąd Rejonowy wskazał, że dla rozstrzygnięcia zasadności skargi istotne jest ustalenie, czy ogłoszenie upadłości w stosunku do właściciela nieruchomości skutkować może wykreśleniem zabezpieczenia roszczenia w postaci wpisu w dziale III księgi wieczystej ostrzeżenia dokonanego przed ogłoszeniem upadłości obowiązanego. Sąd Rejonowy wskazał, że wpływ ogłoszenia upadłości na postępowania sądowe, w tym udzielone zabezpieczenie w sprawie, określa art. 144 ustawy Prawo upadłościowe, zgodnie z którym po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowo administracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka lub przeciwko niemu. Stwierdził również, że wnioskodawca w uzasadnieniu żądania wniosku powołał z kolei art. 146 ust. 3 prawa upadłościowego, w myśl którego po dniu ogłoszenia upadłości niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku wchodzącego w skład masy upadłości oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu lub zarządzenie zabezpieczenia na majątku upadłego.

Sąd Rejonowy, wskazując na kognicję wynikającą z art. 626 ⁸ § 2 k.p.c., uznał, iż skarżący zasadnie podnosił, że na podstawie postanowienia o ogłoszeniu upadłości obowiązanego właściciela nieruchomości, w stosunku do którego wydano tytuł zabezpieczenia w postaci zakazu dokonywania rozporządzeń i obciążeń nieruchomości, przed ogłoszeniem upadłości, nie jest zasadne wykreślenie tego zabezpieczenia. Sąd ten podniósł, że z przepisów prawa upadłościowego nie wynika, aby samo ogłoszenie upadłości skutkowało upadkiem zabezpieczenia w procesie z udziałem strony, w stosunku do którego ogłoszono upadłość. Z pewnością nie wynika to z treści wskazanego przez wnioskodawcę art. 146 ust. 3 ustawy prawo upadłościowe. Przepis ten, stanowiąc o niedopuszczalności wykonania wydanego przed ogłoszeniem upadłości dłużnika postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia, odnosi się jednoznacznie do wierzytelności podlegającej zgłoszeniu do masy upadłości, a jednocześnie stanowi o wykonaniu postanowienia o zabezpieczeniu, a nie o wygaśnięciu zabezpieczenia. Przy zabezpieczeniu w rozważanej sprawie nie chodzi bowiem o zapewnienie zaspokojenia wierzytelności upadłościowej, która podlega zaspokojeniu z masy, lecz o antycypacyjne zapewnienie uprawnionemu natychmiastowej ochrony prawnej albo wykonalności lub skuteczności przyszłego orzeczenia sądu. Ponadto postępowanie zabezpieczające dotyczące wierzytelności niepodlegających zgłoszeniu do masy upadłości oraz innych roszczeń może być kontynuowane po ogłoszeniu upadłości dłużnika, albowiem ogłoszenie upadłości nie stanowi w tym zakresie przeszkody.

Apelację od powyższego postanowienia wniósł syndyk masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości w K., zarzucając naruszenie:

1.  art. 146 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy zgodnie z jego treścią na skutek ogłoszenia upadłości wszelkie postępowania egzekucyjne, w tym postępowania zabezpieczające dotyczące składnika masy upadłości podlegają zawieszeniu, a następnie umorzeniu, co stanowi podstawę do wykreślenia wszelkich ostrzeżeń z księgi wieczystej nieruchomości należących do upadłego,

2.  art. 146 ust. 3 ustawy Prawo upadłościowe poprzez jego niewłaściwą wykładnię i przyjęcie, że zwrot „wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu” należy interpretować w sposób wąski, a w konsekwencji uznanie, że nie stanowi on podstawy do wykreślenia ostrzeżenia wpisanego na składniku masy upadłości,

3.  art. 626 ⁶ w zw. z art. 626 ² k.p.c. poprzez uznanie, że wniosek skarżącego nie zasługiwał na uwzględnienie, podczas gdy wykreślenie ostrzeżenia jest uzasadnione, a jego podstawę stanowi postanowienie o ogłoszeniu upadłości wchodzącej w skład masy upadłości.

Skarżący domagał się zmiany postanowienia i dokonania wpisu zgodnie z wnioskiem, ewentualnie jego uchylenia w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji.

W uzasadnieniu apelacji skarżący odwołał się do istoty postępowania upadłościowego oraz jego relacji w stosunku do postępowań zabezpieczających i egzekucyjnych. Apelujący wskazał, że w ramach postępowania upadłościowego ma dojść do równomiernego zaspokojenia wszystkich wierzycieli biorących udział w takim postępowaniu, a także iż brak uprzywilejowania któregokolwiek z wierzycieli stanowi jedną z kluczowych zasad postępowania upadłościowego i jego cel. Skarżący wskazał na stanowisko doktryny, zgodnie z którym pojęcie „wykonania postanowienia o zabezpieczeniu” należy rozumieć w możliwie szeroki sposób, jako podejmowanie jakichkolwiek czynności zmierzających do wywołania skutków ustanowionego zabezpieczenia. Jednocześnie zabezpieczenia wykonane na dzień wszczęcia postępowania upadłościowego upadają. Nieruchomość będąca przedmiotem zabezpieczenia ex lege z dniem ogłoszenia upadłości i objęcia jej spisem inwentarza staje się składnikiem masy upadłości służącym zaspokojeniu ogółu wierzycieli, a pod pojęciem „wykonanie zabezpieczenia” rozumieć należy nie tylko jego ujawnienie (wpisanie), ale również jego dalsze utrzymywanie. Apelujący podniósł również, że o bezzasadności utrzymywania wpisu ostrzeżenia o zakazie zbywania i dokonywania jakichkolwiek rozporządzeń co do nieruchomości świadczy również okoliczność, że w ramach zawisłego pomiędzy stronami postępowania sądowego – o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej oraz o wydanie nieruchomości w sprawie o sygn. akt IX GC 202/17 (poprzednio IX GC 808/14) Sąd Apelacyjny w Krakowie uznał, że postępowanie może się toczyć tylko w odniesieniu do roszczenia o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej. W zakresie roszczenia o wydanie nieruchomości postępowanie zostało zawieszone zgodnie z art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c., albowiem roszczenie o wydanie tego, co wskutek czynności, która została uznana za bezskuteczną ubyło z majątku upadłego musi zostać zrealizowane na podstawie szczególnego trybu uregulowanego na mocy przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe.

W odpowiedzi na apelację Syndyk masy upadłości (...) SA w upadłości likwidacyjnej wniósł o jej oddalenie, powołując wydane w dniu 27 września 2017 roku sygn. akt IX GC 202/17 postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie, wskazujące na związanie syndyka masy upadłości (...) sp. z o.o. ustanowionym w sprawie zakazem rozporządzania nieruchomościami. Zdaniem uczestnika wykładnia art. 146 Prawa upadłościowego zaprezentowana przez skarżącego nie znajduje żadnego uzasadnienia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

W postępowaniu wieczystoksięgowym granice kognicji sądu rozpoznającego wniosek o wpis do księgi wieczystej zakreśla art. 626 ⁸ § 2 k.p.c., który stanowi, iż rozpoznając wniosek o wpis sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Badanie treści wniosku polega na sprawdzeniu, czy wniosek został złożony przez osobę legitymowaną do jego wniesienia i czy przytoczone we wniosku okoliczności mogą być podstawą dokonania żądanego w nim wpisu. Badanie formy polega na sprawdzeniu, czy wniosek odpowiada wymaganiom formalnym. Badanie treści księgi wieczystej odnosi się do stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej oraz ewentualnie do ustalenia, czy prawo, którego wniosek dotyczy, wywodzi się z prawa poprzednika (por. art. 34 u.k.w.h.). Badanie treści i formy dokumentów sprowadza się do ustalenia w szczególności, czy forma tych dokumentów spełnia wymagania przewidziane przepisami prawa materialnego dla danej czynności prawnej, której skutek ma być ujawniony w księdze wieczystej.

Jeżeli podstawą wpisu jest orzeczenie sądowe sąd wieczystoksięgowy nie może badać merytorycznej zasadności tego orzeczenia, bada jedynie, czy zawiera ono wszystkie dane konieczne do dokonania wpisu, czy jest prawomocne i czy z przyczyn technicznych nadaje się do wpisu. Jeżeli podstawę wniosku stanowi prawomocne lub natychmiast wykonalne postanowienie sądu, sąd wieczystoksięgowy, zgodnie z art. 365 § l k.p.c., jest nim związany, jednakże musi brać także pod uwagę przewidziane w ustawie skutki, jakie orzeczenie to wywołuje

Sąd Okręgowy nie podziela argumentacji skarżącego, iż wystarczającą podstawę wykreślenia zakazu zbywania i obciążania nieruchomości stanowi samo postanowienie o ogłoszeniu upadłości obowiązanego. Nie znajduje uzasadnienia prawnego pogląd, że ogłoszenie upadłości powoduje upadek zabezpieczenia. Trafnie ocenił Sąd Rejonowy, że wniosku takiego nie sposób wywieść analizując treść powołanego przez skarżącego przepisu art. 146 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, który nie odnosi się do zabezpieczeń ustanowionych i wykonanych przed dniem ogłoszenia upadłości.

Przepisem szczególnym, na podstawie którego w związku z postępowaniem upadłościowym dochodzi do wykreślenia praw i roszczeń ujawnionych w księgach wieczystych jest m.in. przepis art. 313 ust. 1 p.u., który jednak nie znajduje w sprawie zastosowania. Żaden z przepisów ustawy nie wskazuje, by bezpośrednim skutkiem wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości względem obowiązanego był upadek zabezpieczeń ustanowionych uprzednio względem upadłego w postępowaniu cywilnym. Jedynie w przypadku takiego uregulowania sąd wieczystoksięgowy, mając na uwadze ograniczony zakres kognicji w postępowaniu o wpis w księdze wieczystej, byłby obowiązany dokonać wykreślenia praw i obowiązków wpisanych w tym trybie do księgi wieczystej wyłącznie na podstawie dołączonego do wniosku prawomocnego postanowienia o ogłoszeniu upadłości wnioskodawcy. Na chwilę obecną w przekonaniu Sądu Okręgowego wnioskodawca winien przedłożyć postanowienie o upadku zabezpieczenia wydanego przez Sąd, który przedmiotowego zabezpieczenia udzielił.

W tym miejscu podnieść należy, że uczestnik niniejszego postępowania wykazał dokumentami przedłożonymi do skargi i odpowiedzi na apelację, że pomimo ogłoszenia upadłości spółki (...) spółki z o.o. w K., pomiędzy tym podmiotem (za którego działa Syndyk), a uczestnikiem postępowania, wciąż toczy się proces, w którym udzielone zostało zabezpieczenie ujawnione w księdze wieczystej. W ocenie Sądu Okręgowego, nie ma więc jakichkolwiek przeszkód, aby wnioskodawca, a pozwany w tym procesie wystąpił do tego Sądu z wnioskiem w trybie art. 742 k.p.c., ewentualnie w trybie art. 744 k.p.c. w zw. z art. 754 ¹ §3 k.p.c. i art. 757 k.p.c. Zdaniem Sądu Okręgowego, wykracza poza kognicję określoną w art. 626 ⁸ §2 k.p.c., badanie w niniejszym postępowaniu, czy doszło do upadku zabezpieczenia ujawnionego w księdze wieczystej, skoro nie wynika to ani z treści księgi wieczystej, ani z przedłożonego do wniosku dokumentu. Zdaniem Sądu Okręgowego, powyższy skutek w zakresie zabezpieczeń dokonanych jeszcze przed ogłoszeniem upadłości, nie wynika również z treści art. 146 ust.3 ustawy Prawo upadłościowe.

Biorąc pod uwagę powyższe, na zasadzie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację, o kosztach postępowania orzekając zgodnie z ogólną zasadą ich ponoszenia w postępowaniu nieprocesowym wyrażoną w art. 520 § 1 k.p.c.

SSO Krzysztof Lisek SSO Grzegorz Buła SSO Katarzyna Biernat - Jarek