Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 13 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział II Cywilny – Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Ewa Krakowiak

Sędziowie: SO Zbigniew Zgud

SR(del.) Anna Kruszewska (sprawozdawca)

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2016 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi Ł. R.

przy uczestnictwie Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie

o stwierdzenie naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki dotyczącej postępowania przed Sądem Rejonowym dla Krakowa – Podgórza w Krakowie w sprawie o sygnaturze akt I Nc 2662/15/P

postanawia:

1.  stwierdzić, że w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa – Podgórza w Krakowie w postępowaniu o sygnaturze akt I Nc 2662/15/P nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  zalecić Sądowi Rejonowemu dla Krakowa – Podgórza w Krakowie natychmiastowe podjęcie czynności w sprawie;

3.  przyznać skarżącemu Ł. R. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie kwotę 4000 zł (cztery tysiące złotych);

4.  zwrócić skarżącemu z sum budżetowych Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie kwotę 100 zł (sto złotych) uiszczoną tytułem opłaty od skargi.

5.  zasądzić od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie na rzecz skarżącego kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania skargowego.

SR(del.) Anna Kruszewska SSO Ewa Krakowiak SSO Zbigniew Zgud

UZASADNIENIE

Skarżący Ł. R. we wniesionej do Sądu Okręgowego w Krakowie skardze z dnia 3 marca 2016 roku domagał się stwierdzenia przewlekłości w sprawie o sygn. akt I Nc 2662/15/P zawisłej w Sądzie Rejonowym dla Krakowa - Podgórza w Krakowie; wydania zaleceń Sądowi Rejonowemu w przedmiocie podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności zmierzających do wszczęcia i prowadzenia postępowania w celu niezwłocznego załatwienia sprawy, dopuszczenia i przeprowadzenia dowodów określonych w uzasadnieniu skargi; zasądzenia od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Krakowa - Podgórza w Krakowie na swoją rzecz kwoty 4 000 złotych; oraz zasądzenia na swoją rzecz zwrotu poniesionej opłaty sądowej wraz z kosztami zastępstwa procesowego.

Uzasadniając powyższe skarżący wskazał, że w dniu 6 sierpnia 2015 roku wniósł do Sądu Rejonowego, pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Pismo inicjujące postępowanie zostało złożone ze wszystkimi załącznikami, odpisem dla strony przeciwnej oraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych, a mimo to Sąd przez okres prawie 4 miesięcy nie podjął żadnych czynności. Dopiero w dniu 30 listopada 2015 roku, powód otrzymał wezwanie do uzupełnienia braków wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych poprzez przedłożenie licznych dokumentów. Z uwagi na fakt, że od miesiąca listopada powód podjął nowe zatrudnienie wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych został cofnął i uiścił w całości należną opłatę. W międzyczasie powód, zwrócił się z prośbą do Sądu Rejonowego o przyspieszenie rozpoznania jego sprawy, bowiem sprawa ta dotyczy wad zakupionego przez powoda samochodu i powód nie wiedząc, czy w sprawie nie zaistnieje konieczność powołania biegłego nie może podjąć jego naprawy, co z kolei uniemożliwia mu prawidłowe korzystanie z samochodu już od kilku miesięcy. Mimo to, przez kolejne 2 miesiące w sprawie nie zostały dokonane żadne czynności prowadzące do rozpoznania sprawy in meriti. Po upływie powyższego okresu, pismem z dnia 9 lutego 2016 roku, powód został wezwany do uzupełnienia braków formalnych pozwu poprzez sprecyzowanie podstawy żądanych odsetek, jak również poprzez przedłożenie kopii 6 wydruków zdjęć samochodu dołączonych do pozwu - pod rygorem zwrotu pozwu. Jednakże zdaniem skarżącego wezwanie to według skarżącego było niezasadne, bowiem po pierwsze załączył on komplet fotografii zarówno do pozwu, jak i do odpisu pozwu dla strony przeciwnej - już przy jego składaniu, a nadto niewskazanie podstawy prawnej żądania odsetek w żadnym razie nie stanowi braku uniemożliwiającego nadanie pismu prawidłowego biegu. Mimo to, powód zadośćuczynił wezwaniu Sądu w piśmie złożonym w dniu 16 lutego 2016 roku bezpośrednio na dziennik podawczy Sądu Rejonowego dla Krakowa - Podgórza. Jednakże zgodnie z informacją uzyskaną telefonicznie, od tego czasu akta sprawy nadal znajdują się u Referendarza Sądowego i w sprawie nie zostały podjęte żadne dalsze czynności.

Do udziału w sprawie zgłosił się Skarb Państwa – Sąd Rejonowy dla Krakowa – Podgórza w Krakowie reprezentowany przez Prezesa Sądu, wnosząc o oddalenie skargi. Przedstawiając przebieg postępowania wskazał, że w sprawie nie doszło do przewlekłości postępowania, a Sąd prowadząc postępowania dokonywał wszystkich czynności bez nieuzasadnionej zwłoki. Zdaniem Skarbu Państwa chybiony był zarzut skarżącego, że Sąd nie podjął żadnych działań zamierzających do wydania nakazu zapłaty. Referendarz podejmował czynności w celu rozpoznania kwestii wpadkowej tj. rozpoznania wniosku powoda o zwolnienie od kosztów (ostatecznie cofniętego w dniu 7 grudnia 2015 r.), jak i w celu usunięcia braków pozwu. Postępowanie w zakresie rozpoznania wniosku powoda oraz ostatecznie zwrot tego wniosku zarządzeniem z dnia 19 stycznia 2016 r. spowodowało opóźnienie w merytorycznym rozpoznaniu sprawy, a strona wnosząca taki wniosek musi się liczyć z tym, że postępowanie w tym przedmiocie spowolni merytoryczne rozpoznania żądania głównego i działanie Sądu w tym zakresie nie może być uznane za przewłokę w rozpoznaniu sprawy. Natomiast wezwanie o uzupełnienie braków pozwu uniemożliwiające wydanie nakazu zapłaty, nie może zostać uznane za bezczynność Sądu lub przewlekłe procedowanie, gdyż jest to działanie bezpośrednio zmierzające do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie, a za opóźnienie rozpoznania sprawy w wyniku konieczności uzupełnienia braków pozwu odpowiada strona skarżąca, która wniosła pozew obarczony brakami niepozwalającymi na nadanie mu biegu. Wobec czego zarzuty o opieszałości Sądu i zwłoki Sądu w rozpoznaniu skargi nie zasługują na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny mający znaczenie dla rozstrzygnięcia.

Skarżący złożył pozew o zapłatę z wnioskiem o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym oraz wnioskiem o zwolnienie od kosztów w dniu 6 sierpnia 2015 r. Pozew ten wpłynął do Sądu w dniu 10 sierpnia 2015 r. (k.1 – 56)

W dniu 11 sierpnia 2015 r. sprawę przydzielono do referatu RSR Janusza Szeli.

Pismem z dnia 10 października, które wpłynęło to Sądu w dniu 26 października 2015 roku powód wniósł o przyspieszenie rozpoznania sprawy. (k.55)

W dniu 10 listopada 2015 roku. Referendarz wydał zarządzenie w sprawie, wzywając pełnomocnika powoda do uzupełnienia wniosku o zwolnienie od kosztów poprzez przedłożenie licznych dokumentów w terminie tygodniowym pod rygorem zwrotu wniosku. (k.63)

Wezwanie to doręczono w dniu 30 listopada 2015 r. (k.73)

W odpowiedzi na wezwanie, pismem z dnia 4 grudnia 2015 roku, które wpłynęło do Sądu w dniu 9 grudnia 2015 roku skarżący cofnął wniosek o zwolnienie od kosztów i uiścił opłatę od pozwu. (k.65)

Zarządzeniem z dnia 19 stycznia 2016 roku., Referendarz zwrócił wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych jednocześnie wzywając pełnomocnika powoda do uzupełnienia braków pozwu poprzez sprecyzowania żądania pozwu w zakresie wysokości odsetek oraz dołączenia kopii sześciu zdjęć załączonych do pozwu. (k.71)

Wezwanie to doręczono skarżącemu w dniu 9 lutego 2016 r. (k.74)

Pismo uzupełniające braki skarżący wniósł w dniu 16 lutego 2016 r. (k.75)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga podlegała uwzględnieniu.

Zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 1 ustawy dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość, sprawność i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania. W literaturze przedmiotu sprawność określa się jako cechę niezbędną w działaniu zmierzającym do określonego celu, a sposób do jego dotarcia jako przemyślany dobór zasobów i środków działania oraz zgodną kolejność ich stosowania. Podejmowanie czynności niewłaściwych, nieadekwatnych, nieskutecznych to podejmowanie działań bezproduktywnych, przedłużających proces (Cz. P. Kłak, Pojęcie przewlekłości, Prok. i Pr. 2008/12/73). O naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki można mówić tylko wówczas, gdy z przyczyn zawinionych przez sąd postępowanie w danej sprawie trwa dłużej niż jest to konieczne dla wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności i wydania merytorycznego rozstrzygnięcia, a nie wtedy, gdy długotrwałość postępowania jest wynikiem działań stron ukierunkowanych na wstrzymywanie biegu postępowania lub powodujących konieczność podejmowania przez sąd czynności skutkujących przedłużaniem się postępowania ze względów proceduralnych (np. konieczność przesyłania odpisów orzeczeń, informacji, zawiadomień, dołączenia akt innych postępowań sądowych lub organów). O naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki nie można mówić także wówczas, gdy podjęcie przez sąd określonych czynności uzależnione jest od wcześniejszych działań procesowych samych stron postępowania. Skarga na przewlekłość postępowania może być skuteczna jedynie wówczas, jeżeli zwłoka nastąpiła na skutek działania lub bezczynności sądu. Chodzi zatem o to, aby czynności sądu zabierały odpowiednią ilość czasu, to jest odbywały się bez zbędnej zwłoki, która wskazywałaby na bezczynność sądu lub bezproduktywność jego działań (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 1 października 2008 r., sygn. akt II S 6/08, KZS 2008/11/70).

Sąd Okręgowy badając akta sprawy objętej skargą pod kątem stawianych zarzutów, a zwłaszcza oceniając prawidłowość i terminowość czynności podjętych przez Sąd Rejonowy od czasu złożenia przez skarżącego pozwu do chwili obecnej uznał, że niewątpliwie doszło do powstania stanu przewlekłości postępowania. O ile bowiem po wniesieniu pozwu w dniu 10 sierpnia 2015 roku pierwsze czynności w postaci wpisania sprawy do właściwego repertorium „Nc” i przydzielenia do referatu podjęte zostały prawidłowo i terminowo, bo już następnego dnia. Jednakże kolejne czynności podjęte w dniu 10 listopada 2015 roku, kiedy to Referendarz wydał zarządzenie wzywając pełnomocnika powoda do uzupełnienia wniosku o zwolnienie od kosztów poprzez przedłożenie licznych dokumentów (wezwanie to doręczono w dniu 30 listopada 2015 r.), oraz w dniu 19 stycznia 2016 roku kiedy to Referendarz zwrócił wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i wezwał pełnomocnika powoda do uzupełnienia braków pozwu, były bez wątpienia obarczone nieterminowością. W ocenie Sądu Okręgowego w szczególności uznać należy że odstęp czasowy między wpływem sprawy, a dokonaniem oceny formalnej wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych i wydaniem stosownego zarządzenia był w sposób rażący nieuzasadniony w świetle samej treści i dokumentów załączonych na poparcie zasadności powyższego wniosku. Przyjąć zatem należy, że okres 14 dni od daty wpływu pozwu do Sądu był okresem rozsądnym i wystarczającym dla przeprowadzenia postępowania dotyczącego oceny ewentualnych braków wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych i wydania stosownych do wyników tego postępowania zarządzeń, tymczasem w postępowaniu objętym przedmiotową skargą okres ten trwał 3 miesiące. W ocenie Sądu Okręgowego niedopuszczalne jest także wobec standardów sprawności postępowania cywilnego, aby badanie poprawności formalnej pozwu i wydanie odpowiednich zarządzeń odbywało się osobno w stosunku do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, a osobno co do samego pozwu. Tymczasem w postępowaniu pod sygnaturą I Nc 2662/15/P takie działania miały miejsce. Najpierw bowiem Sąd wezwał powoda do usunięcia braków formalnych wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, o czym była mowa powyżej, a dopiero później przeprowadził badanie formalne pozwu, czego skutkiem było skierowanie kolejnego wezwania. Co więcej od dnia odnotowania sprawy w repertorium „Nc”, do dnia wniesienia skargi, a więc przez prawie 7 miesięcy były to jedyne czynności podejmowane w sprawie i to o nieskomplikowanym i w zasadzie technicznym charakterze. Ostatecznie zaś mimo, iż Sąd rozpoznający skargę na przewlekłość postępowania nie jest uprawniony do wkraczania w zakres oceny faktycznej i prawnej sprawy (art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez uzasadnionej zwłoki), to nie sposób nie zauważyć, że wezwanie do usunięcia braków formalnych pozwu, nie dość, że skierowane do pełnomocnika powoda ze znacznym opóźnieniem, pozostawało oczywiście bezzasadne z przyczyn podanych w skardze.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 sentencji na podstawie art. 12 ust. 2 powołanej ustawy, zgodnie z którym uwzględniając skargę, sąd stwierdza, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania.

Mając na uwadze, że do chwili obecnej nie zostały w sprawie podjęte dalsze czynności, Sąd Okręgowy po myśli art. 12 ust. 3 powołanej ustawy, zalecił Sadowi Rejonowemu podjęcie czynności.

Stosownie do treści art. 12 ust. 4 powołanej ustawy uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa sumę pieniężną w wysokości od 2000 zł do 20 000 zł. Określając wysokość odpowiedniej - dla konkretnego uprawnionego - kwoty sąd ma obowiązek uwzględnienia przy tym ujawnionych, w toku postępowania w przedmiocie skargi na przewlekłość, a mających znaczenie dla jej wymiaru, okoliczności. W szczególności powinien wziąć pod uwagę sam rodzaj dolegliwości spowodowanej dla strony opieszałością postępowania, czas trwania tej przewlekłości, jej przyczyny, charakter postępowania, w którym stwierdzono przewlekłość, a także wpływ strony na zaistnienie tej przewlekłości. Kierując się tymi kryteriami, biorąc pod rozwagę interesy skarżącego i czas przewlekłości, Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że kwota 4.000 zł, jakiej domagał się skarżący nie jest wygórowana.

Wobec uwzględnienia skargi zwrotowi na rzecz skarżącego, w trybie art. 17 ust. 3 ustawy, podlegała uiszczona tytułem opłaty od skargi kwota 100 zł.

Wobec stwierdzenia przewlekłości uzasadnione jest zasądzenie kosztów postępowania skargowego, przy odpowiednim zastosowaniu art. 98 k.p.c. Na zasądzoną w punkcie 6 kwotę 240 zł złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika skarżących, obliczone stosownie do § 14 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800).

SR(del.) Anna KruszewskaSSO Ewa KrakowiakSSO Zbigniew Zgud