Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

UZASADNIENIE

postanowienia Sądu Okręgowego z 24 marca 2025 r.

Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Wadowicach w dniu 26 lipca 2024 r. dokonał w dziale III księgi wieczystej nr (...) pod sygnaturą DZKW/KR1W/00008312/24, na podstawie art. 626 ¹³ § 1 k.p.c., wpisu z urzędu ostrzeżenia, że dla położonej w Z. nieruchomości, mającej w ewidencji gruntów i budynków oznaczenie jako działka (...), prowadzona jest księga wieczysta nr (...) ujawniająca odmienny stan prawny. W tym samym dniu Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Wadowicach dokonał w dziale III księgi wieczystej nr (...) pod sygnaturą DZKW/KR1W/0008314/24, na podstawie art. 626 ¹³ § 1 k.p.c., wpisu z urzędu ostrzeżenia, że dla położonej w Z. nieruchomości mającej w ewidencji gruntów i budynków oznaczenie jako działka (...) prowadzona jest księga wieczysta nr (...) ujawniająca odmienny stan prawny.

Uczestniczka M. T. zaskarżyła wpis w księdze wieczystej nr (...) i wniosła o jego wykreślenie.

Zaskarżonym postanowieniem z 22 października 2024 r., sygnatura akt DzKW/KR1W/00009340/24, Sąd Rejonowy utrzymał wpis w mocy.

Sąd Rejonowy ustalił, że 18 października 1956 r. Sąd Powiatowy w W. odłączył z LWH (...) gm. kat. Z. m.in. działkę nr (...) i założył dla niej nową księgę wieczystą nr (...), wpisując w dziale II prawo własności na rzecz M. S. córki I. i A. w 2/16 częściach, D. S. syna F. i M. w 3/16 częściach, J. S. (1) syna F. i M. w 3/16 częściach – w miejsce F. S.. Wpisu w dziale II księgi wieczystej nr (...) dokonano na wniosek z 12 października 1956 r. sygn. akt DZKW 394/56 i na podstawie postanowienia o stwierdzeniu praw do spadku z 31 stycznia 1956 r. Ns II 690/55.

2 maja 1962 r. wpisano w dziale I – O, że działka l. kat. (...) została podzielona na działki l. kat. (...) i (...), a następnie odłączono działkę l. kat. (...) o pow. 925 m ² do księgi wieczystej nr (...), a działkę l. kat. (...) do innej księgi wieczystej. Wpisu dokonano na wniosek z 9 grudnia 1958 r. sygn. akt DZKW 1842/58, na podstawie umowy sprzedaży i darowizny z 2 października 1958 r. nr (...). Z chwilą wpisu działka (...) została wykreślona z księgi wieczystej nr (...) i do nowych ksiąg wieczystych wpisano działki powstałe z jej podziału, w tym działkę nr (...) wpisano do księgi wieczystej nr (...), obecnie (...). W dziale I-O księgi wieczystej nr (...) jako dotychczasową księgę wieczystą wpisano wykaz hipoteczny l. (...) gm. kat. Z., natomiast w dziale II wpisano prawo własności R. B. c. T. i E. w całości, na podstawie umowy sprzedaży i darowizny z 2 października 1958 r. nr (...). Następnie na podstawie postanowień Sądu Rejonowego w Gliwicach z 13 stycznia 1983 r. sygn. akt II Ns 889/81 i z 6 grudnia 1983 r. I Ns 886/83 wpisano w miejsce R. B. prawo własności w całości na rzecz B. P. (1), po której na wniosek z 5 czerwca 2007 r. sygn. akt DZKW 3949/07 i z 23 lipca 2007 r. sygn. akt DZKW 5251-2/07, na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Gliwicach z 2 marca 2007 r. II Ns 622/07, wpisano M. T. córkę E. i B. P. (2) (...).

31 grudnia 1955 r. Sąd Powiatowy w W. odłączył z wykazu hipotecznego L. (...) gm. kat. Z. m.in. działkę nr (...) i założył dla niej nową księgę wieczystą nr (...), wpisując w dziale II prawo własności na rzecz Z. z P. K., J. P. (1), M. P. (1), F. P., A. z P. H., W. z P. H., J. P. (2), dzieci J. i A., w udziałach po 1/14 części każdy. Wpisu w dziale II księgi wieczystej nr (...) dokonano na wniosek z 16 grudnia 1955 r. sygn. akt DZKW 518/55, na podstawie postanowienia o stwierdzeniu praw do spadku z 31 grudnia 1954 r. Ns II 274/54. Następnie w dziale II dopisano 18 października 1956 r. prawo własności J. P. (2), syna J. i A., w udziale ½ części Wpisu dokonano na wniosek z 11 października 1956 r. DZKW 389/56 i na podstawie dekretu przyznania spadku z 13 września 1938 r. L. (...).

6 kwietnia 1976 r. wpisano w dziale I-O przedmiotowej księgi wieczystej, że działka nr (...) podzielona została na działki (...), następnie działka (...) zniosła się do działki nr (...), która podzieliła się na nowe działki nr (...). Wpisu dokonano na wniosek z 28 stycznia 1976 r. DZKW 149/76. Od tego momentu do chwili obecnej w księdze wieczystej nr (...), aktualnie nr (...), widnieje wpis działki nr (...), a w dziale II obecnie wpisani są jako współwłaściciele w różnych udziałach M. P. (1), F. P., W. H., J. P. (2), T. P., A. P.. Wpisów własności dokonano na podstawie: postanowienia praw do spadku Sądu Powiatowego w W. z 31 grudnia 1954 r., NS.II. 274/54, umowy darowizny, rep. a (...) z 10 sierpnia 1956 r., dekretu przyznania spadku Sądu Grodzkiego w A. z 13 września 1938 r., sygn. (...), postanowienia o stwierdzeniu praw do spadku Sądu Powiatowego w W. z 1 kwietnia 1955 r., Ns. II. 277/54, umowy darowizny z 16 kwietnia 1958 r., rep. a (...).

Do akt księgi wieczystej numer (...) złożona jest umowa sprzedaży z 28 stycznia 1976 r. Rep. A nr (...) wraz załączonymi do niej dokumentami geodezyjnymi. Na podstawie tej umowy odłączono z przedmiotowej księgi wieczystej do nowej księgi wieczystej działkę nr (...), w tym też akcie opisano, że strony przedłożyły do aktu „operat pomiarowy podziału z daty A. dnia 3 grudnia 1975 r., zgodnie z którym działka gruntowa numer (...) powiększyła się kosztem zniesionej do niej działki (...) a potem podzielona została na nowe działki gruntowe numery (...)”. Następnie w § 6 umowy strony wniosły, aby na podstawie powołanego operatu pomiarowego, odrysu z mapy ewidencyjnej z wykazem zmian oraz niniejszej umowy i aktu własności ziemi wpisano w dziale I – O księgi wieczystej nr (...), że działka nr (...) została podzielona na nowe działki nr (...), a następnie, że działka nr (...) zniesiona została do działki nr (...), która podzieliła się na działki nr (...) (k. 18v akt księgi wieczystej nr (...)).

W wyciągu zmian gruntowych z 24 listopada 1975 r. ujawniono, że działki nr (...) powstały z podziału działki nr (...) o pow. 0,1475 ha (k. 23v akt księgi wieczystej nr (...)).

Działki nr (...) widnieją na wyrysie z mapy ewidencyjnej z 25 listopada 1975 r. przekreślone, a w ich miejsce wpisane są działki nr (...) (wyrys z mapy ewidencyjnej z 25 listopada 1975 r. - k. 22 akt księgi wieczystej nr (...)).

Następnie z działek nr (...) powstały działki nr (...) (mapa sytuacyjna z 28 listopada 1975 r. - k. 29 akt księgi wieczystej nr (...)).

Na powołanym wyrysie z mapy działki nr (...) widnieją w miejscu działki nr (...) widocznej na planie sytuacyjnym z 26 czerwca 1958 r. dołączonym do umowy sprzedaży i darowizny z 2 października 1958 r. nr (...), stanowiącej podstawę podziału działki nr (...) na działki nr (...) w papierowej księdze wieczystej nr (...) (k. 5 i 6 akt księgi wieczystej nr (...)).

Działki (...) sąsiadowały ze sobą (k. 6 akt księgi wieczystej nr (...)).

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, że podstawę wpisu ostrzeżenia w księdze wieczystej numer (...) stanowił przepis art. 626 ¹³ § 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd z urzędu dokona wpisu ostrzeżenia, jeżeli dostrzeże niezgodność stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. W razie stwierdzenia, że dla tej samej nieruchomości albo dla tego samego ograniczonego prawa rzeczowego prowadzi się dwie lub więcej ksiąg wieczystych, ujawniających odmienny stan prawny, wpisu ostrzeżenia dokonuje się we wszystkich księgach wieczystych założonych dla tej nieruchomości.

Ustalenia faktyczne poczynione przy rozpoznawaniu skargę na orzeczenie referendarza doprowadziły Sąd do przekonania, że w obydwu wyżej wymienionych księgach wieczystych wpisana jest działka nr (...), położona w Z., a wpis tej działki oraz prawa własności co do niej, nie jest obarczony usterką wpisu, którą Sąd mógłby sprostować z urzędu na podstawie 626 ^{( 13)} § 2 k.p.c. W trzech zbadanych księgach wieczystych: (...), (...) i (...) wszystkie wpisy były zgodne z treścią wniosków o wpis, choć w ocenie Sądu jeden z wpisów w księdze wieczystej nr (...) może okazać się wadliwy, co jednak wymaga pogłębionej analizy dokumentów geodezyjnych, być może nawet sporządzenia wykazu zmian gruntowych.

Analiza wpisów w przedmiotowych księgach wieczystych wskazuje, że pierwotnie w papierowej księdze wieczystej nr (...) wpisano działkę nr (...) po odłączeniu z Wykazu Hipotecznego L. (...) Z.. Wpis nastąpił 18 października 1956 r., a w 1962 r. ujawniono podział tej działki na działki nr (...), na podstawie złożonego w aktach księgi wieczystej nr (...) planu sytuacyjnego, sporządzonego 26 kwietnia 1958 r. L. ks. zam. (...), stanowiącego załącznik do umowy sprzedaży i darowizny z 2 października 1958 r. Rep. A (...). Działka nr (...) nigdy nie została wpisana w papierowej księdze wieczystej nr (...), tylko od razu po opisaniu w niej podziału została odłączona do księgi wieczystej nr (...), gdzie na podstawie opisanych w stanie faktycznym dokumentów ujawniono ostatecznie jako właścicielkę skarżącą M. T.. Wszystkie wpisy począwszy od wpisu działki nr (...) w papierowej księdze wieczystej nr (...) aż do wpisu powstałej z jej podziału działki nr (...) w papierowej księdze wieczystej nr (...) były prawidłowe w tym sensie, że w oparciu o złożone do akt dokumenty i treść poszczególnych wpisów, nie można stwierdzić usterki wpisu, podlegającej sprostowaniu przez Sąd w postępowaniu wieczystoksięgowym. Również podobnie należy ocenić wpisy w papierowej księdze wieczystej nr (...), obecnie nr (...). Zwraca jednak uwagę fakt, że przy sporządzaniu aktu notarialnego z 28 stycznia 1976 r. Rep. A nr (...), zdaniem Sądu, błędnie zostały odczytane dokumenty geodezyjne dołączone do tego aktu, co skutkowało niepoprawnym opisem zmian geodezyjnych działki nr (...) w tym akcie, a w konsekwencji źle zredagowanym wnioskiem i ujawnieniem w dziale I - O księgi wieczystej nr (...) podziału działki nr (...) na działki (...) oraz zniesienia działki nr (...) do działki nr (...) i jej podziału na działki nr (...).

W ocenie Sądu Rejonowego, jak wynika z dokumentów dołączonych do akt ksiąg (...) i (...), działki nr (...) powstałe z podziału działki nr (...) w ogóle nie powinny zostać ujawnione, gdyż z nich od razu powstały działki nr (...). Najprawdopodobniej było tak, że najpierw działka (...) sąsiadująca z działką nr (...), podzieliła się na działki (...), co wynika z planu sytuacyjnego z 26 kwietnia 1958 r. L. ks. zam. (...), stanowiącego załącznik do umowy sprzedaży i darowizny z 2 października 1958 r. Rep. A (...). Kolejno, jak wynika z wyciągu z wykazu zmian gruntowych z 24 listopada 1975 r., działka nr (...) również podzieliła się na działki nr (...), lecz nie są to te same działki, co działki powstałe z podziału działki nr (...), co widać na wyrysie z mapy ewidencyjnej z 25 listopada 1975 r. (k. 22 akt kw nr (...)). Na wskazanej mapie widoczne są w miejscu działki nr (...) działki nr (...) (nie przekreślone, istniejące do chwili obecnej i działka nr (...) jest najprawdopodobniej przedmiotem prawa własności skarżącej) oraz w miejscu działki nr (...) przekreślone działki nr (...), a na ich miejsce naniesiona numeracja działek: (...) (w miejsce (...)) i (...) (w miejsce (...)). Na kolejnej mapie – mapie sytuacyjnej z 28 listopada 1975 r. (k. 29 akt kw nr (...)) widoczna jest zmiana numeracji i konfiguracji działek (...), z których powstały działki nr (...) (obydwie w obrębie pierwotnej działki nr (...)).

Zatem wpis w papierowej księdze wieczystej numer (...) w dziale I – O, dokonany 6 kwietnia 1976 r. na wniosek z 28 stycznia 1976 r. DZKW 149/76 zawarty w akcie notarialnym, obejmującym umowę sprzedaży z 28 stycznia 1976 r., ujawniający podział działki nr (...) nie odzwierciedla prawidłowo zmian geodezyjnych wynikających z dokumentów geodezyjnych dołączonych do tegoż aktu notarialnego. Wpis jednak nie jest obarczony usterką, jest on zgodny z wnioskiem i wynika z błędnego zapisu w akcie notarialnym, obejmującym wniosek o wpis w księdze wieczystej. Omawiany wpis uprawomocnił się i mimo, że dokonany został w dziale I-O, to jednak sprawił, że stan prawny ujawniony w księdze wieczystej nr (...) stał się niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym (właściciele ujawnieni w dziale II księgi wieczystej mają podstawę do przyjęcia, że przysługuje im prawo własności co do działki nr (...) wpisanej w tej księdze od 48 lat). Wskazana niezgodność może zostać usunięta jedynie w drodze powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym z udziałem właścicieli wpisanych do księgi wieczystej nr (...). Stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej jest wyłącznie treść wpisów obejmujących prawa. Tymczasem oznaczenie nieruchomości odzwierciedla jedynie treść dokumentów w tym względzie, przede wszystkim z zakresu ewidencji gruntów, nie tworzy natomiast stanu prawnego nieruchomości. Wyjątek dotyczy wpisu nieruchomości niebędącej w całości albo w części własnością osoby ujętej w dziale II księgi wieczystej. Wadliwość dotyczy wówczas prawa własności, a nie obszaru czy przeznaczenia gruntu.

Apelację od tego postanowienia wniosła uczestniczka, która zaskarżyła je w całości, zarzucając bezpodstawne przyjęcie, że księgi wieczyste nr (...) obejmują tę samą działkę nr (...), co jest sprzeczne z udokumentowanymi ustaleniami Sądu dokonanymi w toku postępowania DzKW/KR1W/00009340/24 (Sk. ref. 38/24) i opisanymi w uzasadnieniu postanowienia. Skarżąca podniosła też, iż Sąd utrzymał w mocy wpis pomimo jednoznacznego stwierdzenia, iż jej działka o nr (...) o powierzchni 925 m ^{( 2)} położona w Z., objęta od 1962 r. księgą wieczystą nr (...) powstała w wyniku podziału działki nr (...) objętej od 1956 r. księgą wieczystą nr (...), po odłączeniu z L. (...) nie jest tą samą działką figurującą w dziale I-O księgi wieczystej w księdze wieczystej nr (...) pod (...) od 1976 r. w wyniku podziału innej działki o nr (...) objętej tą księgą od 1955 r. po odłączeniu z wykazu lwh (...). Skarżąca podniosła również, że Sąd I instancji nie dokonał sprostowania usterek wpisu księgi wieczystej nr (...) z 1976 r., do czego jej zdaniem były podstawy, a nadto, iż nie została powiadomiona o dokonaniu przez Sąd postanowieniem z 6 kwietnia 1976 r. wpisów w księdze wieczystej nr (...) dotyczących działki nr (...).

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W razie dostrzeżenia niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym sąd ma obowiązek dokonania niezwłocznie z urzędu wpisu ostrzeżenia, że stan prawny nieruchomości ujawniony w księdze wieczystej stał się niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym (art. 626 ¹³ § 1 k.p.c.) w celu wyłączenia rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych (art. 8 u.k.w.h.). Hipoteza art. 626 ¹³ k.p.c. jest szersza od wskazanej w art. 36 ust. 3 u.k.w.h., obejmuje bowiem każdą niezgodność stanu ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, podczas gdy hipoteza art. 36 ust. 3 u.k.w.h. dotyczy tylko ostrzeżenia o nieujawnionej zmianie właściciela. Inne są też konsekwencje związane z nieujawnieniem prawa właściciela. Sąd może wyprowadzić wniosek o takiej niezgodności z samej treści wpisów w księdze wieczystej albo z porównania treści wpisów z innymi dostępnymi dla sądu informacjami. Nie ma znaczenia źródło, z którego sąd powziął wiadomość o tej niezgodności. Według odrębnego zaś przepisu w razie stwierdzenia, że dla tej samej nieruchomości albo dla tego samego ograniczonego prawa rzeczowego prowadzi się dwie lub więcej ksiąg wieczystych, ujawniających odmienny stan prawny, wpisu ostrzeżenia dokonuje się we wszystkich księgach wieczystych założonych dla tej samej nieruchomości (art. 626 ¹³ § 1 zd. 2 k.p.c.). Szczególną uwagę poświęcono zatem ostrzeżeniu dokonywanemu w kilku księgach wieczystych, jeżeli dla danej nieruchomości prowadzi się dwie lub więcej ksiąg wieczystych. Można założyć, że takie patologiczne sytuacje należą do rzadkości, zwłaszcza współcześnie, w dobie ksiąg elektronicznych, prowadzonych w systemie teleinformatycznym, po zakończeniu „migracji” dawnych „ksiąg papierowych”. Nie da się jednak zupełnie wykluczyć przypadków nie wykreślenia z „księgi macierzystej” działki przeniesionej do innej księgi bądź błędnego oznaczenia w kilku księgach wieczystych tej samej działki różnymi oznaczeniami geodezyjnymi.

Wywiedziona apelacja sprowadzała się zaś do kwestionowania podstaw wpisanego ostrzeżenia, wskazując, iż nie zachodzi ujawniona przez Sąd niezgodność w księgach wieczystych ani też stan tzw. podwójnego hipotekowania, względnie, że ten stan rzeczy winien podlegać sprostowaniu w trybie art. 626 ¹³ § 2 k.p.c. Nie sposób jest się z tym zgodzić.

Po pierwsze, już pobieżna analiza ksiąg wieczystych (...) i zawartości ich działów I-O prowadzi do wniosku, że zostały tam ujawnione te same działki oznaczone ewidencyjnie numerem (...). W przypadku pierwszej z tych ksiąg wieczystych w dziale I-O została umieszczony komentarz do migracji, wskazujący, iż wpisu dz. Grunt. l. kat. (...) dokonano 2 maja 1962 r. - oznaczenie nieruchomości dostosowano do przepisów § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 26 listopada 1946 r. o urządzeniu i prowadzeniu ksiąg wieczystych z uwzględnieniem zmian dokonanych w rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 1947 r. (poz. 251 dz.u.r.p). Z kolei w księdze wieczystej (...) podstawą wpisu działki (...) (pod l.p. nr 3) były: operat pomiarowy, nr 152/66 z 15 września 1966 r. oraz wypis z rejestru gruntów, nr 950/W/02, z 3 grudnia 2022 r. Z kolei w komentarzu do migracji umieszczono uwagę, iż działki lp. 3, 4 (a więc i co się tyczy działki nr (...)) wpisane zostały na podstawie wniosku z 28 stycznia 1976 r. W ślad za tym, niewątpliwie zachodzi tutaj stan podwójnego hipotekowania tych samych działek, a zatem zachodziła podstawa do wpisu ostrzeżenia na podstawie art. 626 ¹³ § 1 zd. 2 k.p.c. w obu księgach wieczystych. Niewątpliwie jest to również niezgodność między stanami prawnymi ujawnionymi w tych księgach a rzeczywistym stanem prawnym działki nr (...), wszak nie może być ona objęta dwoma księgami wieczystymi i mieć różnych właścicieli.

Nie było podstaw również do dokonania usunięcia usterki wpisów na podstawie art. 626 ^{( 13)} § 2 k.p.c. Linię graniczną dokonania tej czynności stanowią „błędy wpisu” (merytoryczne) prowadzące do niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym i ich odróżnienie od „usterek wpisu” niepowodujących w istocie takiej rozbieżności. Innymi słowy, w razie „merytorycznych błędów wpisu”, prowadzących do niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, sąd prowadzący księgi wieczyste ma kompetencję (i ustrojowy obowiązek) wpisu w księdze wieczystej stosownego ostrzeżenia. Natomiast w razie samych tylko „usterek wpisu” dokonuje z urzędu ich „usunięcia” ( E. Gniewek, A. J. Szereda , KPC. Komentarz, Legalis 2024). In casu niewątpliwie stan podwójnego hipotekowania tej samej działki nie może być usunięty w drodze art. 626 ^{( 13)} § 2 k.p.c., nie jest to wszak błąd, który nie powoduje rozbieżności w księdze (księgach) wieczystej (wieczystych) i tyczy się tylko kwestii technicznych, prozaicznych. Jest dokładnie odwrotnie, wszak jest wysoce niepożądaną sytuacja, w której te same działki należą do dwóch osobnych w sensie wieczystoksięgowym nieruchomości.

Nie można też zgodzić się ze skarżącą, że działka nr (...) z księgi nr (...) nie jest tą samą działką co ujawniona w jej księdze wieczystej. Analiza historii zmian gruntowych na kanwie obu ksiąg wieczystych przedstawia się następująco:

1.  Nieruchomość dla której prowadzona jest księga wieczysta nr: (...):



doszło do podziału działki gruntowej (...) na (...) i na (...); w ślad za tym wniesiono o odłączenie ww. działek i założenie dla nich nowych ksiąg wieczystych; działka (...) ma powierzchnię 925 m ², a działka (...) ma powierzchnię 535 m ²; działka (...) miała być ujawniona na rzecz R. M. z H. B. jako właścicielki, a działka (...) na rzecz W. i S. P. (1), w ramach ustawowej małżeńskiej wspólności majątkowej (k. 1), na mocy aktu notarialnego z 2 października 1958 r. (k. 5-7);



w odpisie arkusza posiadłości gruntów z 25 stycznia 1958 r. (k. 3-4) na k. 4 jest wpis działki (...) o powierzchni, która odpowiada sumie powierzchni nowych działek (...) (1460 m ²);



postanowieniem z 2 maja 1962 r. utworzono nowe księgi wieczyste dla ww. działek (k. 8) i tak: dla działki nr (...) utworzono kw nr (...), a dla działki nr (...) utworzono kw nr (...); z kolei w kw nr (...) (ciąg dalszy dawnej lwh (...)) ujawniono, iż doszło do podziału parceli (...), jej oznaczenie wygasło, a powstałe z niej nowe działki ( (...) i (...)) odłączono od księgi nr (...);



wnioskiem z 14 kwietnia 1984 r. (k. 9) B. S. wniosła o ujawnienie jej jako właściciela działki nr (...), jako następcy prawnej R. B. i S. P. (2), co zostało stwierdzone stosownymi postanowieniami spadkowymi (k. 12-13) oraz zgłoszeniami obowiązków podatkowych do US (k. 10-11);



w wypisie z rejestru gruntów (k. 14) działki (...), została umieszczona adnotacja o wykazie zmian, tj. skąd się ona wzięła; została ona również umieszczona w graficznej części wykazu zmian, gdzie została przekreślona działka nr (...) jak i też działka (...);



zawiadomieniem z 20 kwietnia 1984 r. (k. 17) poinformowano B. S., że w dziale II kw (...), prowadzonej dla działki nr (...) o pow. 925 m ² została ona wpisana w miejsce poprzednich właścicieli, na podstawie ww. postanowień spadkowych i zezwoleń z US;

2.  Nieruchomość, dla której prowadzona jest KW nr (...):



postanowieniem z 25 sierpnia 1956 r. (k. 8) dokonano w kw nr (...) (ciąg dalszy lwh (...)) wpisu J. P. (2) jako współwłaściciela w 1/14 części w miejsce Z. K.;



w latach 70. XX wieku doszło do uwłaszczenia i wydania dwóch decyzji AWZ: pierwszej z 26 października 1973 r. (k. 20), z której wynika, że J. P. (2) i jego żona M. P. (2) nabyli do majątku wspólnego na mocy uwłaszczenia m.in. działkę nr (...) i drugiej z 20 grudnia 1975 r. (k. 21), w której stwierdzono, że J. i M. małżonkowie P. nabyli przez uwłaszczenie działkę (...);



na wyrysie z mapy ewidencyjnej z 25 listopada 1975 r. (k. 22) zostały umieszczone działki nr (...) do (...);



w wykazie zmian gruntowych (k. 23-24) umieszczono działki nr (...) (o pow. 1475 m ²) jako stan dotychczasowy, a w stanie nowym dwie nowe działki, tj. (...) i (...), o powierzchniach odpowiednio: 845 m ² i 630 m ², co daje 1475 m ²;



w operacie pomiarowym (k. 29) zostało wskazane (choć jest to przekreślone na czerwono), że działka nr (...) powiększyła się o działkę (...) i uległa podziałowi na działkę nr (...) (ustęp o podziale nie jest przekreślony)\; na mapie nadto jest umieszczony znak między działkami (...) wskazujący, że uległy one połączeniu (zniesieniu);



w wykazie zmian gruntowych 28 grudnia 1975 r. (k. 30-31) w stanie dotychczasowym są wpisane działki (...) o łącznej powierzchni 1475 m ², a w stanie nowym działki (...) o powierzchniach odpowiednio: 918 m ² i 557 m ², co daje łącznie 1475 m ²;



w treści zawiadomienia z 6 kwietnia 1976 r. (k. 32) wskazano, że doszło do zniesienia działki nr (...) do (...); następnie (...) uległa ww. podziałowi; z kolei powstała z podziału działka nr (...) (o powierzchni 918 m ²) została odłączona do nowej księgi wieczystej o numerze (...) i wpisano w niej jako właścicieli W. i K. małż. K.; zawiadomienie to było związane z zawartą umową sprzedaży z 28 stycznia 1976 r. (k. 18-19).

Jak zatem wynika z powyższej analizy, w istocie doszło do tego, że działka nr (...), która była pierwotnie była objęta księgą nr (...), której właścicielem była R. M. dwojga imion z H. B. uległa podziałowi. Mianowicie, podczas dokonywanego uwłaszczenia w latach 70. XX wieku w Z. nastąpił podział działki nr (...) na nowe: (...) i (...), o powierzchniach odpowiednio: 845 m ² i 630 m ². Działki te zaś zostały nabyte na mocy ww. AWZ przez J. i M. P. (2). Łączna powierzchnia działek (...) (powstałych z podziału działki nr (...)) wynosiła 1460 m ², zaś działek (...) m ². Następnie zaś doszło do podziału działek (...) na działki (...), a działka (...) została odłączona do innej księgi wieczystej. W ślad za tym doszło tu powstania niezgodności, która prawdopodobnie wynikła z tego, że w wyniku uwłaszczenia doszło do podziału działki należącej do R. B. na dwie nowe działki, które następnie zostały objęte decyzjami AWZ na rzecz J. i M. P. (2), a które następnie ulegały kolejnym podziałom. Fakt jednak zarówno zmiany właścicielskiej jak i sam podział działki nr (...) nie został ujawniony należycie, co wywołało rzeczoną niezgodność. Tym samym niewątpliwie zachodzi tu nie tylko stan podwójnego hipotekowania ale wręcz niezgodność stanu prawnego z rzeczywistym stanem prawnym, wszak w obrocie nie ma już od dawna działki (...), co wynika z ww. dokumentów geodezyjnych. W ślad za tym, jedynym środkiem prawym służącym do usunięcia tejże niezgodności jest powództwo uzgodnieniowe, wyrażone w treści art. 10 u.k.w.h. Wyrok uzgadniający stan prawny nieruchomości uczestniczki, jak słusznie wskazał Sąd a quo, pozwoli uczestniczce na wykreślenie przez sąd wieczystoksięgowy ujawnionego ostrzeżenia.

Reasumując, dokonany wpis ostrzeżenia jest prawidłowy, wszak w sprawie zachodzi zarówno stan podwójnego hipotekowania działki (...), jak i też zasadnicza niezgodność między stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości uczestniczki a rzeczywistym stanem prawnym. Tym samym, z uwagi na ochronę pewności i spoistości obrotu prawnego koniecznym był taki wpis, który implikuje wyłączenie działania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych z mocy art. 8 in fine u.k.w.h.

W obliczu powyższych względów Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

Sędzia Krzysztof Wąsik