II Ca 783/18 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Krakowie z 2018-10-04

Sygnatura akt II Ca 783/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Lucyna Rajchel

Sędziowie:

SO Anna Nowak

SO Katarzyna Biernat - Jarek (sprawozdawca)

Protokolant: sekr. sądowy Ewelina Drewnik

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2018 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa B. P.

przeciwko M. P.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie z dnia 6 listopada 2017 r., sygnatura akt I C 323/17/P

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I. i II. w ten sposób, że w miejsce sformułowania „jako właścicieli na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej” wpisuje sformułowanie „jako współwłaścicieli w udziałach po ½ części” oraz w punkcie III. kwotę „10 417 zł (słownie złotych: dziesięć tysięcy czterysta siedemnaście)” zastępuje kwotą „7 717 (siedem tysięcy siedemset siedemnaście) złotych”;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1 350 zł (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Katarzyna Biernat - Jarek SSO Lucyna Rajchel SSO Anna Nowak

UZASADNIENIE

Powód B. P. domagał się uzgodnienia treści księgi wieczystej o nr (...) prowadzonej dla nieruchomości położonej w K. składającej się z działki nr (...), (...) P. oraz treści księgi wieczystej o nr (...) prowadzonej dla nieruchomości położonej w K. składającej się z działki (...) (...) P., poprzez wpisanie działach II obu tych ksiąg jako właścicieli na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej- B. P. PESEL (...) oraz M. P. PESEL (...), w miejsce wpisu prawa własności na rzecz M. P., c. J. i A..

W uzasadnienia pozwu powód wskazał, że ujawniony w treści w/w ksiąg wieczystych stan prawny jest niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym. Podał, że w dniu (...) roku strony zawarły związek małżeński i od tego czasu pozostają w ustawowej wspólności majątkowej, albowiem nie zawierali żadnych umów majątkowych małżeńskich. Wskazał, że w trakcie trwania związku małżeńskiego strony zgromadziły pokaźny majątek będący majątkiem wspólnym, z którego środki zostały przeznaczone na zakup nieruchomości objętych pozwem, tymczasem przy ich nabyciu pozwana oświadczyła przed notariuszem, że nabywa je do swojego majątku osobistego. Powód wskazał, że pozwana nie posiadała nigdy żadnego istotnego majątku osobistego, a jej dochody pochodziły wyłącznie z pracy zawodowej w charakterze nauczyciela oraz w okresie 1998-2002 i od 2006 roku - diet z tytułu funkcji Radnej Miasta K.. Tymczasem powód od początku lat 80-tych osiągał bardzo wysokie zarobki z działalności rzemieślniczej, a od 1992 roku prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno - Handlowe (...) w Ś.. Działalność powoda generowała wysokie zarobki, które umożliwiły zakup nieruchomości, w tym także tych objętych treścią pozwu, a jedynie z uwagi na prowadzenie działalności w określonych warunkach systemu politycznego przy zakupie nieruchomości jako kupująca występowała jedynie pozwana, co w świetle skutków wynikających z przepisów art. 31-34 k.r.o. oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego, nie zmienia okoliczności, iż prawo własności w stosunku do tych nieruchomości nabytych w czasie trwania wspólności majątkowej wchodziło do majątku wspólnego stron.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Zarzuciła, że powód nie przedłożył żadnych dokumentów uzasadniających roszczenie w zakresie żądania wpisu w księdze wieczystej o nr (...) prowadzonej dla nieruchomości położonej w K. składającej się z działki nr (...), ani nie przytoczył żadnych okoliczności faktycznych dotyczących nabycia przedmiotowej nieruchomości. Odnosząc się do żądania usunięcia niezgodności pomiędzy stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej (...), a rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości składającej się z działek nr (...) pozwana podniosła, że powód ograniczył się do przedłożenia kserokopii wypisu tylko jednego z kilkunastu aktów notarialnych. Nie przedłożył natomiast pozostałych wypisów ani treści tych umów. Okoliczności, że powód nie był obecny przy nabywaniu udziału w wysokości 72/768 części w tej nieruchomości (akt notarialny nr (...)) nie można odnosić do aktów notarialnych dotyczących pozostałych udziałów, których powód nie przedłożył. Pozwana podniosła także, iż posiadała swój majątek osobisty - otrzymywała bowiem środki finansowe na polepszenie standardu życia od swojej matki A. S., która od 1978 roku pracowała w Wielkiej Brytanii, a w 1997 roku otrzymała także od swoich braci spłatę w wysokości 1/3 wartości sprzedanego przez nich domu w O., który otrzymali od swojej matki A. S..

Wyrokiem z dnia 6 listopada 2018 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa -Podgórza w Krakowie uzgodnił treść księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa Podgórza w Krakowie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych, dla nieruchomości położonej w K. składającej się z działki ewidencyjnej nr (...), obr. (...) P., w ten sposób, iż w dziale II tej księgi wpisał, jako właścicieli na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej, B. P. PESEL: (...) oraz M. P. PESEL: (...), w miejsce wpisanej jako wyłącznej właścicielki M. P., c. J. i A. (pkt. I); uzgodnił treść księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa - Podgórza w Krakowie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych, dla nieruchomości położonej w K. składającej się z działek ewidencyjnych: nr (...) obr. (...) P., oraz nr (...), obr. (...) P., w ten sposób, iż w dziale II tej księgi wpisał jako właścicieli na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej, B. P. PESEL: (...) oraz M. P. PESEL: (...), w miejsce wpisanej jako wyłącznej właścicielki M. P., c. J. i A., PESEL: (...) ( pkt. II) oraz zasądził od pozwanej M. P. na rzecz powoda B. P. kwotę 10.417 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu, Sąd Rejonowy podał, iż bezspornym było, że B. P. i M. P. zawarli związek małżeński w dniu (...) roku. W związku tym obowiązuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej.

W treści księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa - Podgórza w Krakowie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych dla nieruchomości położonej w K. składającej się z działek ewidencyjnych: nr (...) obr. (...) P., oraz nr (...), obr. (...) P. ujawniona jest jako ich właścicielka M. P..

W treści księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa - Podgórza w Krakowie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych dla nieruchomości położonej w K. składającej się z działki ewidencyjnej nr (...), obr.(...) P., ujawniona jest jako jej jedyna właścicielka M. P..

Ponadto, Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 19.12.1997 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 1/4 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 2.500,00 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed asesorem notarialnym B. K., zastępcę notariusza J. G. (1) prowadzącej Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...) w obecności sprzedającej I. M. i kupującej M. P..

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 19.12.1997 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 1/4 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 2.500,00 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, Ze udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed asesorem notarialnym B. K., zastępcę notariusza J. G. (1) prowadzącej Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...) w obecności sprzedającej J. G. (2) i kupującej M. P..

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 19.12.1997 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 1/4 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 2.500,00 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed asesorem notarialnym B. K., zastępcę notariusza J. G. (1) prowadzącej Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...) w obecności sprzedającej C. D. i kupującej M. P..

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 05.01.1998 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 1/4 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 2.500,00 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed asesorem notarialnym B. K., zastępcę notariusza J. G. (1) prowadzącej Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...) w obecności sprzedającej S. Ż. i kupującej M. P..

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 09.02.1998 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 72/768 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 4.780,00 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed asesorem notarialnym B. K., zastępcą notariusza T. K. prowadzącego Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...) w obecności sprzedającej S. Ż. i kupującej M. P..

Działka nr (...) została następnie podzielona na dwie działki: nr (...) - stanowiącą własność M. P. i (...).

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 27.03.2006 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła działkę nr (...) położoną w K. za cenę 51.813,40 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że przedmiotową działkę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku osobistego. Akt notarialny został sporządzony przed zastępcą notariusza A. R. - asesorem notarialnym R. G., w obecności sprzedającego J. B. działającego w imieniu Skarbu Państwa i kupującej M. P..

Działka ta uległa następnie podziałowi na działkę nr (...) stanowiącą własność M. P. i(...).

Sąd Rejonowy ustalił także, że od początku lat 80-tych B. P. prowadził zakład odlewniczy produkujący złącza hydrauliczne. Działalność ta przynosiła znaczne dochody i zapewniała wysoki poziom życia rodzinie. W tym czasie M. P. pracowała w charakterze nauczycielki, następnie pomiędzy 1998 a 2002 rokiem i od grudnia 2006 roku była radną Miasta K.. Od końca lat 70-tych do 1988 roku pozwana otrzymywała od swojej przebywającej w Anglii matki środki finansowe. Częściowo przeznaczane były one na utrzymanie młodszego brata pozwanej. Środki te były przekazywane głównie drogą listowną. Latem 1997 roku pozwana otrzymała także od swoich braci spłatę z domu rodzinnego w O. w kwocie ok. 36.000 zł. Od 30.10.1992 roku do chwili obecnej B. P. prowadzi Przedsiębiorstwo Produkcyjno - Handlowe (...) B. P.. Działki nr (...) znajdują się w obrębie firmy (...). W latach 90-tych firma ta osiągała znaczne dochody, inwestowała w grunt wokół swojej siedziby. W szczególności zakup działki nr (...) wywołany był koniecznością umożliwienia tirom wjazdu na nieruchomość przy ul. (...) stanowiącej siedzibę firmy (...). W 2006 roku strony wspólnie podjęły decyzję o zakupie działki (...) od Skarbu Państwa. Na etapie nabywania działki nr (...) M. P. nie dysponowała żadnymi własnymi środkami, działka ta została w całości sfinansowana z zarobków B. P.. Także w stosunku do działki nr (...) strony podjęły wspólną decyzję o jej zakupie. Środki pieniężne na zakup działek nr (...) pochodziły z majątku wspólnego stron.

Powyższy stan faktyczny ustalił Sąd na podstawie dowodów z dokumentów urzędowych, których wiarygodność oraz autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu Rejonowego. Podstawą poczynionych w sprawie ustaleń Sąd Rejonowy poczynił także zeznania powoda B. P. wskazując, że nie doszło do naruszenia art. 132 § 1 k.p.c. wskutek przedłożenia przez powoda, w jednym egzemplarzu, bez doręczenia stronie przeciwnej, pisma datowanego na dzień 12 lipca 2017 roku –stanowiącego usprawiedliwienie nieobecności powoda na rozprawie wraz z dołączoną kserokopią polecenia wyjazdu służbowego nr 32/07/17, albowiem treść tego pisma nie zawierała oświadczeń materialnoprawnych, zarzutów i wniosków wpływających na prawa, obowiązki czy sferę interesu prawnego strony przeciwnej. Jako wiarygodne w całości Sąd ocenił zeznanie powoda B. P., wskazując, że treść tych zeznań w zakresie charakteru pracy stron i wysokości osiąganych zarobków koresponduje z treścią zeznań pozwanej. W szczególności Sąd dał wiarę tym zeznaniom powoda, w których wskazywał, iż to głównie działalność zarobkowa powoda była źródłem wysokich dochodów rodziny. Jako logiczne Sąd ocenił zeznania także w tej części, w której powód wskazywał na nabywanie przez strony nieruchomości zlokalizowanych w obrębie prowadzonej przez niego firmy (...) celem umożliwienia jej rozwoju i ułatwienia prowadzenia działalności gospodarczej. Jako wiarygodną i zgodną z doświadczeniem życiowym Sąd ocenił także tę część zeznań, w której powód wskazywał, iż środki pieniężne przesyłane przez matkę pozwanej z Anglii przeznaczone były w głównej mierze na utrzymanie jej młodszego syna. Dając wiarę zeznaniu powoda, iż nieruchomości objęte pozwem były kupowane ze środków z majątku wspólnego Sąd miał na uwadze przyznawaną przez samą pozwaną okoliczność dysponowania wspólnymi środkami finansowymi znajdującymi się w domu stron. Tylko częściowo Sąd dał natomiast wiarę zeznaniom pozwanej M. P.. Jako wiarygodną i korespondującą z innymi dowodami ocenił tę część zeznania, w której pozwana wskazywała na znaczne dochody firmy męża, powiększające majątek wspólny i będące także w jej dyspozycji oraz na łączenie działek zlokalizowanych w pobliżu siedziby firmy na ul. (...), a także wspólną decyzję stron o zakupie działki (...) i braku jakichkolwiek własnych środków na etapie jej nabywania. Jako jednoznaczną ocenił tę część zeznania, w której pozwana podała, że środki na zakup działki (...) pochodziły z majątku wspólnego. Jako niewiarygodną i gołosłowną Sąd ocenił natomiast tę część zeznań, w której pozwana wskazywała, że środki na zakup działek nr (...) pochodziły z darowizn od matki oraz spłaty domu otrzymanej od braci. W zakresie środków otrzymywanych od matki Sąd miał na uwadze, iż co najmniej częściowo były one przeznaczane na utrzymanie jej młodszego syna, a forma w jakiej pozwana otrzymywała te środki (listownie, w długim okresie czasu) sugeruje, iż była to raczej bieżąca pomoc rodzinie, a nie jednorazowo wyłożona kwota 8.000 dolarów, którą pozwana mogła przeznaczyć na zakup nieruchomości. Nie bez znaczenia jest także, iż pomiędzy wskazywanym przez pozwaną końcem tej pomocy (1988 rok), a nabyciem pierwszej nieruchomości objętej treścią pozwu upłynęło blisko 10 lat (grudzień 1997 roku ) co w ocenie Sądu Rejonowego wątpliwym czyni wniosek, aby środki te otrzymane od matki zostały przeznaczone na ten cel. Podobnie jako niewiarygodne ocenił Sąd zeznanie w zakresie, w jakim pozwana wskazywała na przeznaczenie środków pieniężnych otrzymanych od braci z tytułu sprzedaży domu rodzinnego na zakup działki nr (...). W pierwszym rzędzie Sąd miał na uwadze, iż treść zeznań jest w tym zakresie całkowicie gołosłowna i zaprzeczona treścią zeznań powoda, a także w swej treści niejednoznaczna (pozwana nie precyzuje, czy działka nr (...) została ostatecznie sfinansowana ze środków otrzymanych od braci, czy z darowizn od matki). Mając na uwadze powyższe, a także gospodarcze powiązanie działek nr (...) z przedsiębiorstwem (...) Sąd nie dał zatem wiary zeznaniom pozwanej, iż zostały one sfinansowane z majątku odrębnego M. P..

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie, wskazując iż zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity Dz. U. z 2001 Nr 124 poz. 1361 z późn. zm.) w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności. Usunięcie takiej niezgodności w treści księgi wieczystej, w razie ustalenia jej występowania, może polegać bądź na wpisaniu nowego prawa, bądź na wykreśleniu prawa wpisanego i wpisaniu prawa nowego, bądź też na sprostowaniu treści istniejącego prawa.

Z poczynionych w sprawie ustaleń wynika, że w zakresie wpisu zamieszczonego w dziale II księgi wieczystej nr (...) zaistniała niezgodność pomiędzy stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej, a rzeczywistym stanem prawnym w postaci ujawnienia jako właściciela nieruchomości stanowiących działki nr (...) wyłącznie M. P., podczas, gdy prawo własności winno być wpisane na rzecz M. P. i B. P.. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że przedmiotowe nieruchomości zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa za środki pochodzące z majątku wspólnego stron, który pochodził ze znacznych zarobków jakie powód B. P. osiągał już od początku lat 80-tych oraz pracy zarobkowej pozwanej. W treści zeznań pozwana przyznała, iż środki pochodzące z pracy zarobkowej stron były w jej dyspozycji, podobnie jak i okoliczność, że decyzję o zakupie nieruchomości stanowiących działki nr (...) strony podjęły wspólnie.

W ocenie Sądu I instancji pozwana nie zdołała wykazać w toku procesu, aby środki z jej majątku osobistego zostały stricte przeznaczone na zakup nieruchomości objętych pozwem. Z samego natomiast faktu samodzielnego przystąpienia przez pozwaną do umowy kupna nieruchomości i złożenia przez nią oświadczenia o pochodzeniu środków na zakup z majątku odrębnego nie sposób przesądzać o pochodzeniu tych środków. Nie można też podzielić stanowiska pozwanej, iż skoro to ona samodzielnie stanęła do aktu notarialnego to jednocześnie doszło do przesunięcia środków z majątku wspólnego na jej majątek osobisty. Nie może zatem przesądzać o skutkach nabycia oznaczonego przedmiotu okoliczność, że stroną zawartej umowy było tylko jedno z małżonków, a złożone przez niego w umowie oświadczenie, że nabycie następuje do majątku osobistego, może być weryfikowane, zarówno w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności, jak i w procesie o ustalenie przynależności danego przedmiotu do majątku wspólnego małżonków bądź do majątku osobistego małżonka – nabywcy. Swoisty "automatyzm" zaliczania przedmiotów nabytych przez małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej do ich majątku wspólnego powoduje, że w wypadku nabycia własności nieruchomości bez znaczenia jest to, czy w księdze wieczystej zostaje ujawnione jedno z małżonków, czy też oboje. Wpisanie nieruchomości w księdze wieczystej na nazwisko jednego z małżonków nie wyłącza tego, że jest ona objęta wspólnością i po ustaniu małżeństwa staje się, współwłasnością stron. W razie więc powstania niezgodności między stanem prawnym wynikającym z księgi wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym wskutek nabycia prawa własności nieruchomości przez jednego z małżonków i wpisania go jako wyłącznego właściciela tej nieruchomości do księgi wieczystej, drugi z małżonków może wytoczyć powództwo z art. 10 u.k.w.h. podlegające rozpoznaniu w postępowaniu mającym charakter sporu o prawo własności. W postępowaniu tym to na pozwanym małżonku, spoczywa ciężar dowodu, że prawo wpisane w księdze wieczystej na jego rzecz, nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej, stanowi majątek osobisty. W konsekwencji to na pozwanej - wbrew jej stanowisku - spoczywał ciężar dowiedzenia, iż nieruchomości objęte treścią pozwu nabyła za środki pochodzące z majątku osobistego. Tymczasem pozwana reprezentowana w sprawie przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, zobowiązana wezwaniem z dnia 23 marca 2017 roku do złożenia odpowiedzi na pozew, wraz ze wszystkimi wnioskami dowodowymi, w terminie 2 tygodni, pod rygorem ich zwrotu, w zakreślonym terminie nie zgłosiła żadnych wniosków dowodowych, poza wnioskiem o przesłuchanie pozwanej, które umożliwiłyby Sądowi Rejonowemu poczynienie odmiennych ustaleń stanu faktycznego niż dotychczasowe, a w niniejszej sprawie nie wystąpiły żadne wyjątkowe bądź nowe okoliczności, które uzasadniałyby powołanie przez stronę powodową nowych twierdzeń i dowodów dopiero w dniu 6 listopada 2017 roku. Nadto treść zeznań powoda złożonych na rozprawie w dniu 6 listopada 2017 roku korespondowała z jego twierdzeniami zawartymi w pozwie, do których pozwana miała możliwość ustosunkowania się już w marcu 2017 roku. Wystąpienie przez stronę pozwaną, pomimo braku zmiany okoliczności, z nowymi wnioskami i dowodami (które były jej co więcej wcześniej znane) w listopadzie 2017 toku prowadziłoby zatem do zbędnej zwłoki w rozpoznaniu sprawy oraz stanowiło o naruszeniu art. 207 §6 bądź 217 § 2 i 3 k.p.c. Ocena natomiast dowodów zgromadzonych w sprawie do dnia 6 listopada 2017 roku prowadziła do wniosku, iż środki na nabycie nieruchomości objętych pozwem pochodziły z majątku wspólnego stron a zatem jako ich właściciele winni zostać ujawnieni w treści ksiąg wieczystych, oboje małżonkowie.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pozwana, zaskarżając go w całości i zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego, tj.:

1) art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece poprzez niewłaściwe zastosowanie i uwzględnienie powództwa w całości, podczas gdy dotychczasowy wpis prawa własności w w/w księgach wieczystych był prawidłowy i nie istniała żadna niezgodność między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w w/w księgach wieczystych a ich rzeczywistym stanem prawnym;

2) art. 10 ust. 1 u.k.w.h. i art. 3 ust. 1 u.k.w.h. poprzez niewłaściwe zastosowanie i zaniechanie ustalenia rzeczywistego stanu prawnego, tj. zgodnego z prawem materialnym i z prawdą materialną (obiektywną) stanu prawnego nieruchomości położonej w K. składającej się z działki ewidencyjnej nr (...), obr. (...) P., objętej księgą wieczystą nr (...) oraz nieruchomości położonej w K. składającej się z działek ewidencyjnych: nr (...) obr. (...) P., oraz nr (...), obr. (...) P., objętej księgą wieczystej nr (...) oraz zaniechanie ustalenia całokształtu okoliczności związanych z nabyciem przez pozwaną prawa własności przedmiotowych nieruchomości;

3) art. 33 pkt 10 i art. 32 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy poprzez błąd w subsumpcji i niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że nieruchomość położona w K. składająca się z działki ewidencyjnej nr (...), obr. (...) P., objęta księgą wieczystą nr (...) oraz nieruchomość położona w K. składająca się z działek ewidencyjnych: nr (...) obr. (...) P., oraz nr (...), obr. (...) P., objęta księgą wieczystej nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa - Podgórza w Krakowie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych, stanowi majątek wspólny stron, podczas gdy w/w nieruchomości z mocy prawa weszły od majątku osobistego (odrębnego) pozwanej, a odstępstwa od w/w zasady nie może uzasadniać jedynie okoliczność, że stanowisko Sądu orzekającego oparte zostało na niepełnym materiale dowodowym, w wyniku bezpodstawnego pominięcia przez Sąd dowodów zgłoszonych przez pozwaną oraz bezpodstawnego i nieprawidłowego zwrotu tychże dowodów zgłoszonych przez pozwaną;

2. naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, a to :

1) art. 3 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji, że wyłącznie na pozwanej spoczywa ciężar dowodu wykazania całokształtu okoliczności nabycia przez nią nieruchomości będących przedmiotem niniejszego postępowania, w tym dat nabycia przedmiotowych nieruchomości, ceny ich nabycia, okoliczności i sposobu nabycia tych nieruchomości oraz przesłanek nabycia tychże nieruchomości, podczas gdy w przedmiotowym procesie na pozwanej ciąży ciężar dowodu tylko w zakresie wykazania, że nieruchomości objęte sporem stanowią jej osobisty majątek w wyniku surogacji oraz wykazania konkretnych środków finansowe, za które je nabyła;

2) art. 217 § 1 k.p.c., art. 217 § 2 k.p.c. oraz art. 207 § 6 k.p.c. poprzez bezpodstawne pominięcie przez Sąd jako spóźnionych dowodów zgłoszonych we wniosku dowodowym pozwanej z dnia 6 listopada 2017 r., podczas gdy w/w dowody nie były spóźnione, albowiem potrzeba i obowiązek ich zgłoszenia zaktualizowały się dopiero po raz pierwszy wobec pisma powoda złożonego na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r. i załączonych tam odpisów aktów notarialnych dotyczących nabycia nieruchomości położonej w K. składającej się z działki ewidencyjnej nr (...), obr. (...) P., objętej księgą wieczystą nr (...), oraz ponownie na rozprawie w dniu 6 listopada 2017 r., a to wobec nowych twierdzeń powoda, nie znajdujących odzwierciedlenia w pozwie, jak również wykraczających poza tezę dowodową postanowienia Sądu z dnia 22 maja 2017 r. o dopuszczeniu dowodu z przesłuchania stron; a nadto przeważająca część zgłoszonych przez pozwaną we wniosku dowodowym z dnia 6 listopada 2017 r. dowodów stanowiła dokumenty urzędowe, których uwzględnienie i przeprowadzenie nie spowoduje zwłoki w prowadzonym postępowaniu;

3) art. 207 § 7 k.p.c. poprzez zarządzenie przez Sąd zwrotu wniosku dowodowego pozwanej z dnia 6 listopada 2017 r., podczas gdy zwrotowi podlega wyłącznie pismo przygotowawcze złożone z naruszeniem przepisu art. 217 § 3 k.p.c., a nie wniosek o przeprowadzenie dowodu oraz poprzez fizyczny zwrot w/w wniosku dowodowego pozwanej, tj. usunięcie go z akt sprawy, co uniemożliwia instancyjną kontrolę zajętego przez Sąd pierwszej instancji stanowiska:

4) art. 94 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że pismo powoda datowane na dzień 12 lipca 2017 r. dotyczące usprawiedliwienia nieobecności powoda na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r. złożone zostało przez umocowanego do tego pełnomocnika, podczas gdy jego pełnomocnictwo zostało wypowiedziane z dniem 11 lipca 2017 r. o czym powiadomił Sąd w dniu 18 lipca 2017 r., o godz. 9.44, zaś w/w pismo procesowe dotyczące usprawiedliwienia nieobecności powoda na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r. złożone zostało w dniu 18 lipca 2017 r„ o godz. 11.32, fakt, że zawiadomienie Sądu o wypowiedzeniu pełnomocnictwa nastąpiło wcześniej niż złożenie w/w pisma dotyczącego usprawiedliwienia nieobecności powoda potwierdza kolejność złożenia w/w dokumentów do akt sprawy oraz odpowiadająca temu numeracja kart akt sprawy;

5) art. 132 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie zarządzenia zwrotu pisma powoda datowanego na dzień 30 czerwca 2017 r. dotyczącego usprawiedliwienia nieobecności na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r. oraz pisma powoda datowanego na dzień 12 lipca 2017 r. dotyczącego usprawiedliwienia nieobecności powoda na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r., w sytuacji gdy w/w pisma procesowe nie zostały doręczone bezpośrednio pełnomocnikowi pozwanej, zgodnie z w/w przepisem;

6) art. 299 k.p.c. w zw. z art 302 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie pominięcia dowodu z przesłuchania powoda w sytuacji gdy, powód nie usprawiedliwił skutecznie swojej nieobecności na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r., albowiem dwa pisma procesowe powoda zawierające usprawiedliwienia jego nieobecności doręczone zostały wyłącznie do Sądu, podczas gdy powinny zostać również doręczone pełnomocnikowi pozwanej, w konsekwencji czego winny zostać zwrócone i pozbawione swej skuteczności, a w takiej sytuacji Sąd powinien ograniczyć się do dowodu z przesłuchania pozwanej, gdyż w oparciu o przepis art. 302 § 1 k.p.c. postanowieniem z dnia 3 lipca 2017 r., zakreślił powodowi termin 14 dni do przedłożenia dokumentów potwierdzających konieczność wyjazdu powoda na delegację służbową i niemożność jego stawienia się na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r. pod rygorem uznania iż niestawiennictwo powoda było nieusprawiedliwione i pod rygorem pominięcia dowodu z jego przesłuchania;

7) art. 245 k.p.c. poprzez bezkrytyczne przyjęcie przez Sąd, że przedłożone przez powoda polecenie wyjazdu służbowego nr 32/07/17 jest dowodem rzeczywistego stanu rzeczy i w ślad za tym zaniechanie jakiejkolwiek weryfikacji okoliczności wskazanych w w/w dokumencie ze stanem rzeczywistym, prawidłowości sporządzenia tego dokumentu oraz bezstronności osób podpisanych na rzeczonym dokumencie, podczas gdy w/w dokument stanowi tylko dokument prywatny, a więc stanowi dowód tylko tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie;

8) 214 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że okoliczności wskazane w piśmie powoda datowanym na dzień 30 czerwca 2017 r. dotyczącym usprawiedliwienia nieobecności na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r. oraz piśmie powoda datowanym na dzień 12 lipca 2017 r. dotyczącym usprawiedliwienia nieobecności powoda na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r., stanowią nadzwyczajne wydarzenie lub inną znaną sądowi przeszkodę, której nie można przezwyciężyć;

9) art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217 § 1 k.p.c. poprzez nie rozpoznanie dowodów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, a w szczególności wskazanych przez pozwaną:

a) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 22 stycznia 1998 r.,

b) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 23 stycznia 1998 r.,

c) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 22 stycznia 1998 r„

d) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 9 lutego 1998 r.,

e) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 9 lutego 1998 r.,

f) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 9 lutego 1998 r.,

g) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) a dnia 9 lutego 1998 r.,

h) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 23 listopada 1998 r.,

i) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 5 stycznia 1999 r.,

j) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 15 czerwca 2000 r.,

k) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 27 marca 2006 r.,

l) dowodów przekazów z zagranicy środków pieniężnych na rzecz pozwanej od jej matki A. S.,

m) tabeli kursów średnich NBP nr (...) z dnia 1998-01-22, n) decyzji Prezydenta Miasta K., znak GD-04-. (...)- (...) w sprawie zatwierdzenia podziału nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) składającej się z działki nr (...) na działki nr (...) oraz z działki nr (...) na działki nr (...),

o) mapy z projektem podziału nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) składającej się z działki nr (...) na działki nr (...) oraz z działki nr (...) na działki nr (...),

p) pisma (...) Zarządu Komunalnego w K., D. Uzgodnień, znak (...)- (...) w sprawie dojazdu na teren działki nr (...) obr. (...) P. objętej księgą wieczystą nr (...),

q) przesłuchania w charakterze świadka E. M., zam. ul. (...), (...)-(...) S.,

r) przesłuchania w charakterze świadka E. S., zam. ul. (...), (...)-(...) K..

10) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych Sądu ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym polegającą na bezpodstawnym przyjęciu przez Sąd, że:

a) dowody zgłoszone we wniosku dowodowym pozwanej z dnia 6 listopada 2017 r. są spóźnione, co jest przez pozwaną zawinione oraz spowoduje zwłokę w postępowaniu,

b) z faktu, że na mocy umowy sprzedaży z dnia 9 lutego 1998 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 72/768 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 4.780,00 zł, wynika, że M. P. nabyła całą w/w nieruchomość, podczas gdy do nabycia przez pozwaną całej w/w nieruchomości doszło poprzez zawarcie 11 umów z poszczególnymi współwłaścicielami, niemniej jednak Sąd nie ustalił w ogóle okoliczności nabycia całej nieruchomości, w tym również nie ustalił, które z udziałów w/w nieruchomości zostały nabyte w czasie trwania małżeństwa stron oraz w jakich okolicznościach zostały one nabyte i za jaką cenę;

c) nieruchomości objęte pozwem były kupowane ze środków majątku wspólnego;

d) środki pieniężne na zakup działek nr (...) pochodziły z majątku wspólnego stron, podczas gdy środki na zakup w/w nieruchomości pochodziły z majątku osobistego (odrębnego pozwanej);

e) zakup działki nr (...) wywołany był koniecznością umożliwienia tirom wjazdu na nieruchomość przy ul. (...) stanowiącą siedzibę firmy (...);

f) w stosunku do działki nr (...) strony podjęły wspólną decyzję o jej zakupie, podczas gdy decyzję o zakupie w/w działki podjęła pozwana,

g) w 2006 roku strony wspólnie podjęły decyzję o zakupie działki (...) od Skarbu Państwa, zaś na etapie nabywania działki nr (...) M. P. nie dysponowała żadnymi własnymi środkami, a działka ta została w całości sfinansowana z zarobków B. P., podczas gdy M. P. posiadała środki pieniężne należące do jej majątku osobistego (odrębnego) pochodzące z uprzednio zgodnie dokonanego przez strony przesunięcia środków finansowych z majątku wspólnego do majątku osobistego, celem umożliwienia bezprzetargowego nabycia w/w nieruchomości;

h) pozwana w zakresie działki (...) podała wprost, że środki na jej zakup pochodziły z „szafy męża”, gdyż ona nie miała w tym czasie żadnych środków własnych, podczas gdy M. P. wyraźnie zeznała, że posiadała środki pieniężne należące do jej majątku osobistego (odrębnego) pochodzące z uprzednio zgodnie dokonanego przez strony przesunięcia środków finansowych z majątku wspólnego do majątku osobistego, celem umożliwienia bezprzetargowego nabycia nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...), z której został wydzielona działka nr (...);

i) powód razem z pozwaną dysponowali od lat 90-tych znaczną ilością gotówki, podczas gdy taki stan rzeczy istniał do lat 90-tych;

j) okoliczność osiągania przez B. P. znacznych zarobków już od początku lat 80-tych, które to środki w znacznej części pozostawały do dyspozycji pozwanej oraz okoliczność, że pozwana w okresie zakupu nieruchomości także pracowała zarobkowo (pensja nauczycielska, diety radnej), oznaczało, że nieruchomości nr (...) i (...)zakupione zostały za środki pieniężne pochodzące z pracy zarobkowej stron, w trakcie trwania małżeństwa, a zatem za środki pochodzące z majątku wspólnego;

k) otrzymywane przez pozwaną od końca lat 70-tych do 1988 roku od swojej przebywającej w Anglii matki środki finansowe częściowo przeznaczane były na utrzymanie młodszego brata pozwanej, podczas gdy brat pozwanej otrzymywał rentę, z której się utrzymywał;

l) otrzymywane przez pozwaną od końca łat 70-tych do 1988 roku od swojej przebywającej w Anglii matki środki finansowe były przekazywane głównie drogą listowną, zaś forma ta sugeruje, iż była to raczej bieżąca pomoc rodzinie, a nie jednorazowo wyłożona kwota 8.000 dolarów (stanowiąca co więcej subiektywny szacunek pozwanej), którą pozwana mogła przeznaczyć na zakup nieruchomości, podczas gdy w/w środki przekazywanie były przekazami bankowymi z zagranicy, w łącznej wartości 7.632 USD, których odpisy pozwana przedłożyła we wniosku dowodowym z dnia 6 listopada 2017 r., niemniej Sąd bezpodstawnie w/w dowody pominął, zaś sam wniosek dowodowy nieprawidłowo zwrócił wyłączając go fizycznie z akt sprawy;

m) zeznania powoda B. P. są w całości wiarygodne i korespondują z twierdzeniami pozwu,;

n) logiczne są zeznanie powoda w części, w której powód wskazuje na nabywanie przez małżeństwo nieruchomości zlokalizowanych w obrębie (...) P. w obrębie prowadzonej przez niego firmy (...) celem umożliwienia jej rozwoju i ułatwienia prowadzenia działalności gospodarczej;

o) wiarygodna i zgodna z doświadczeniem życiowym jest ta część zeznania, w której powód wskazywał, iż środki pieniężne przesyłane przez matkę pozwanej z Anglii przeznaczane były w głównej mierze na utrzymanie jej młodszego syna;

p) tylko częściowo wiarygodne są zeznania pozwanej M. P. i to tylko w tym zakresie, w jakim korespondują z zeznaniami powoda;

q) niewiarygodna i gołosłowna jest ta część zeznania pozwanej, w której pozwana wskazuje, że środki na zakup działek nr (...) pochodziły z darowizn od matki oraz spłaty domu otrzymanej od braci;

r) niewiarygodne są zeznania pozwanej w zakresie, w jakim pozwana wskazuje na przeznaczenie środków pieniężnych otrzymanych od braci z tytułu sprzedaży domu rodzinnego na zakup działki nr (...), gdyż treść zeznania jest w tym zakresie całkowicie gołosłowna i zaprzeczona treścią zeznania powoda, oraz niejednoznaczna, gdyż pozwana nie precyzuje, czy działka nr (...) została ostatecznie sfinansowana ze środków otrzymanych od braci, czy z darowizn od matki oraz że skoro pozwana otrzymała na krótko przez zakupem działki nr (...) kwotę 36.000 zł od braci to niejasnym jest dlaczego wskazuje w treści zeznania, że „kupowała te działki w nieruchomości nr (...) po ¼ z darowizn od matki”, skoro kwota 36.000 zł byłaby wystarczająca celem sfinansowania ceny zakupu działki nr (...);

s) gospodarcze powiązanie działek nr (...) z przedsiębiorstwem (...) podważa wiarygodność zeznań pozwanej w zakresie nabycia ich za środki sfinansowane z majątku odrębnego M. P.;

t) pozwana nie zdołała wykazać w toku procesu, aby środki z jej majątku osobistego zostały stricte przeznaczone na zakup nieruchomości objętych pozwem.

u) polecenie wyjazdu służbowego jest wiarygodnym dokumentem, usprawiedliwiającym nieobecność powoda na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r., podczas gdy w/w dokument jest dokumentem prywatnym, sporządzonym przez osobę będące w bliskiej relacji z powodem, zaś sama obecność powoda w siedzibie spółki pod firmą (...) Sp. z o.o. Grupa S. potwierdzona została podpisem osoby będącej z powodem w relacjach przyjacielskich, pełnomocnik pozwanej zaś nie mógł powołać w/w okoliczności, gdyż w/w dokument mimo iż powinien, nie został mu bezpośrednio doręczony, a zatem jego treść nie była mu znana;

v) nieobecność powoda na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r. spowodowana była nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć;

11) art. 228 § 2 k.p.c. poprzez zastosowanie w/w przepisu do ustalenia z urzędu, iż w sprawie do sygn. akt I C 2085/ 16/P prowadzone jest postępowanie z powództwa M. P. przeciwko B. P. o usunięcie niezgodności pomiędzy stanem prawnym aktualnie ujawnionym w księgach wieczystych nr (...). (...), (...) oraz (...), z rzeczywistym stanem prawnym poprzez każdoczesne wpisanie w dziale II wskazanych ksiąg wieczystych prawa własności na rzecz M. P. oraz B. P. na prawach ustawowej wspólności małżeńskiej zamiast wpisu prawa własności wyłącznie na rzecz B. P.; podczas gdy, w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd powołał się na treść pozwu wszczynającego postępowanie w sprawie do sygn. akt I C 2085/16/P, co nie mogło być faktem znanym Sądowi orzekającemu z urzędu, ale dopiero na skutek przeprowadzenia dowodu z tegoż pozwu; nadto powołanie przez Sąd w/w okoliczności nastąpiło nie na rozprawie, tak, aby strony mogły się co do nich wypowiedzieć, ale w uzasadnieniu, a nadto Sąd nie wskazał co wywodzi z w/w faktu, uniemożliwiając stronom wypowiedzenie się co do w/w faktów, co stanowi uchybienie art. 228 § 2 k.p.c.;

12) art. 232 zd. 2 k.p.c poprzez dopuszczenie dowodu z urzędu z pozwu wszczynającego postępowanie w sprawie do sygn. akt I C 2085/16/P, z jednoczesnym zaniechaniem dopuszczenia z urzędu dowodu z odpowiedzi na pozew w tej sprawie, czym Sąd naruszył zasadę równości i kontradyktoryjności stron; twierdzenia przedstawione przez B. P. w w/w odpowiedzi na pozew potwierdzają bowiem twierdzenia M. P. w niniejszej sprawie, a to że nieruchomości będące przedmiotem niniejszego postępowania stanowią majątek osobisty (odrębny) M. P.;

13) art. 232 zd. 2 k.p.c. poprzez niedopuszczenie dowodu z urzędu z akt ksiąg wieczystych nr (...) prowadzonych przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych, celem ustalenia całokształtu okoliczności dotyczących nabycia nieruchomości będących przedmiotem niniejszego podstępowania;

14) art. 236 k.p.c. poprzez zaniechanie wydania postanowienia o przeprowadzeniu dowodów z dokumentów zalegających w aktach sprawy I C 2085/16/P prowadzonej przed Sądem Rejonowym dla Krakowa-Podgórza w Krakowie Wydział I Cywilny, brak bowiem stosownego postanowienia uniemożliwił pozwanej wzięcie udziału w przeprowadzeniu w/w dowodu oraz złożenia wniosku o przeprowadzenia dowodu z odpowiedzi na pozew B. P. złożonej w sprawie do sygn. I C 2085/16/P, gdzie twierdzenia przedstawione przez B. P. potwierdzają twierdzenia M. P. w niniejszej sprawie, a to że nieruchomości będące przedmiotem niniejszego postępowania stanowią majątek osobisty (odrębny) M. P.;

15) art. 316 § 1 k.p.c. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy i wyrokowanie z pominięciem ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i w konsekwencji ustaleniem stanu faktycznego w sposób wybiórczy i niepełny, w szczególności w zakresie nabycia przez pozwaną nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...) i w konsekwencji również nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...), objętej księgą wieczystej nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa - Podgórza w Krakowie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych, w szczególności ustalenia okoliczności i dat nabycia poszczególnych udziałów przez pozwaną w/w nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...);

16) art. 328 § 2 k.p.c. poprzez zaniechanie wskazania pełnej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, w szczególności dotyczących majątku wspólnego małżonków oraz ich majątków osobistych oraz zasad przynależności składników majątkowych do poszczególnych mas majątkowych, w tym możliwości dokonywania przesunięć pomiędzy masami majątkowymi oraz surogacji, tj. art. 32 k.r.o. i art. 33 k.r.o. jak również w zakresie podstawy prawnej uwzględnienia roszczenia, tj. art. 10 ust. 1 u.k.w.h..

Na podstawie powołanych wyżej zarzutów, pozwana wniosła o zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach instancji odwoławczej.

Ponadto, strona pozwana wniosła o rozpoznanie przez Sąd odwoławczy również tych postanowień sądu pierwszej instancji, które nie podlegały zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, a to:

1) postanowienia o dopuszczeniu dowodu z przesłuchania stron z dnia 22 maja 2017 r. i pominięcie dowodu z przesłuchania powoda.

2) postanowień o zarządzeniu zwrotu pisma z dnia 6 listopada 2017 r. i dopuszczenie w/w oraz wniosku dowodowego

3) postanowień z dnia 6 listopada 2017 r. o pominięciu dowodów i dopuszczenie tych dowodów w drugiej instancji na okoliczności wskazane we wniosku dowodowym, z dnia 6 listopada 2017 r., tj.:,

a) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 22 stycznia 1998 r.,

b) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 23 stycznia 1998 r.,

c) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 22 stycznia 1998 r„

d) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 9 lutego 1998 r„

e) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 9 lutego 1998 r.,

f) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 9 lutego 1998 r.,

g) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) a dnia 9 lutego 1998 r.,

h) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 23 listopada 1998 r.,

i) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...)z dnia 5 stycznia 1999 r.,

j) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 15 czerwca 2000 r.,

k) wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 27 marca 2006 r.,

l) dowodów przekazów z zagranicy środków pieniężnych na rzecz pozwanej od jej matki A. S.,

m) tabeli kursów średnich NBP nr (...) z dnia 1998-01-22,

n) decyzji Prezydenta Miasta K., znak GD-04-. (...)- (...) w sprawie zatwierdzenia podziału nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) składającej się z działki nr (...) na działki nr (...) oraz z działki nr (...) na działki nr (...),

o) mapy z projektem podziału nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) składającej się z działki nr (...) na działki nr (...) oraz z działki nr (...) na działki nr (...),

p) pisma (...) Zarządu Komunalnego w K., D. Uzgodnień, znak (...)- (...) w sprawie dojazdu na teren działki nr (...) obr. (...) P. objętej księgą wieczystą nr (...),

q) przesłuchania w charakterze świadka E. M., zam. ul. (...), (...)-(...) S.,

r) przesłuchania w charakterze świadka E. S., zam. ul. (...), (...)-(...) K.;

wnosząc także o przeprowadzenie pominiętych dowodów na okoliczność: ustalenia treści w/w dokumentów, ustalenia łącznej ceny zakupu nieruchomości objętych w/w dokumentami, tj. nieruchomości położonej w K. utworzonej z działek nr (...) objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych oraz nieruchomości położonej w K. utworzonej z działki nr (...) objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych, nabycia w/w nieruchomości do majątku osobistego (odrębnego) pozwanej za środki pochodzące z jej majątku osobistego (odrębnego), otrzymania przez pozwaną środków pieniężnych od matki tytułem darowizny oraz waluty i kwoty tych środków pieniężnych, daty i kuru ich wymiany przez pozwaną na złote, otrzymania środków pieniężnych od braci tytułem spłaty przypadającej pozwanej 1/3 części odziedziczonego po matce domu w O. i kwoty tych środków, przynależności w/w otrzymanych środków pieniężnych do majątku osobistego (odrębnego) pozwanej oraz zakupu za w/w środki pieniężne należące do majątku osobistego (odrębnego) pozwanej nieruchomości objętych w/w aktami notarialnymi, tj.: nieruchomości położonej w K. utworzonej z działek nr (...), objętej księgą wieczystą nr (...)prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych oraz nieruchomości położonej w K. utworzonej z działki nr (...), objętej księgą wieczystą nr KR 1P/ (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych oraz zakupu przez pozwaną nieruchomości położonej w K. utworzonej z działki nr (...), objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych za środki stanowiące majątek osobisty (odrębny) pozwanej powstały w wyniku dokonanego przez małżonków przesunięcia środków pieniężnych z majątku wspólnego do majątku osobistego pozwanej przed zakupem tej nieruchomości i ustalenia formalnych i merytorycznych przesłanek nabycia przez pozwaną w/w nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) składającej się z działki nr (...).

Uzasadniając wniosek, strona pozwana podała, iż powód mimo wniosku pozwanej o przedłożenie dokumentów, na których opiera swe roszczenia, a dotyczących nabycia spornych nieruchomości oraz zobowiązania Sądu do przedłożenia w/w dokumentów, dokumentów tych nie przedłożył, wobec czego pozwana przedłożyła przedmiotowe dokumenty wnosząc o przeprowadzenie z nich dowodu. Jednocześnie pozwana podniosła, że ustosunkowanie się do twierdzeń powoda oraz podniesionych przez niego okoliczności faktycznych, było i jest niemożliwe, z uwagi na ich brak w pozwie.

Odpowiedz na apelację wniósł powód domagając się oddalenia apelacji, oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm.

Odnosząc się natomiast do wniosku dowodowego strony pozwanej, strona powodowa wniosła o pominięcie tych dowodów z uwagi na okoliczność, iż mogły być one zgłoszone w trakcie postępowania przed sądem I instancji i nie są spełnione żadne przesłanki, które uzasadniałyby ich dopuszczenie przez sąd odwoławczy.

Ponadto, pismem z dnia 26 września 2018 roku, strona powodowa dokonała modyfikacji żądania pozwu w ten sposób, że wniosła o:

I. uzgodnienie treści księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa - Podgórza w Krakowie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych, dla nieruchomości położonej w K. składającej się z działki ewidencyjnej nr (...). obr. (...) P., w ten sposób, poprzez wpisanie w dziale II tej księgi, jako właścicieli na prawach współwłasności w częściach ułamkowych B. P. PESEL: (...) w udziale wynoszącym ½ części oraz M. P. PESEL: (...) w udziale wynoszącym ½ części w miejsce wpisanej jako wyłącznej właścicielki M. P., c. J. i A.,

II. uzgodnienie treści księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa - Podgórza w Krakowie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych, dla nieruchomości położonej w K. składającej się z działek ewidencyjnych: nr (...) obr. (...) P., oraz nr (...), obr. (...) P., poprzez wpisanie w dziale II tej księgi jako właścicieli na prawach współwłasności w częściach ułamkowych B. P. PESEL: (...) w udziale wynoszącym ½ części oraz M. P. PESEL: (...) w udziale wynoszącym ½ części, w miejsce wpisanej jako wyłącznej właścicielki M. P., c. J. i A., PESEL: (...).

Uzasadniając modyfikację swojego żądania, strona powodowa podała, iż wyrokiem z dnia 26.10.2017 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie Wydział III Rodzinny i Nieletnich ustanowił z dniem 14.02.2017 r. rozdzielność majątkową pomiędzy stronami. Wyrok stał się prawomocny w dniu 11.01.2018 r., a więc po wydaniu orzeczenia w niniejszej sprawie przez sąd I instancji. W związku z tym z mocy prawa doszło do przekształcenia się wspólności majątkowej małżeńskiej we współwłasność.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja była bezzasadna i podlegała oddaleniu, a zmiana zaskarżonego wyroku była jedynie konsekwencją modyfikacji żądania pozwu na etapie postępowania apelacyjnego, co uzasadnione było zmianą stanu faktycznego w sprawie będącego konsekwencją ustanowionej z dniem 14.02.2017 r. wyrokiem Sądu rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami, który to wyrok uprawomocnił się już po wydaniu orzeczenia w niniejszej sprawie przez sąd I instancji. W następstwie ustanowienia pomiędzy stronami rozdzielności majątkowej doszło do przekształcenia się praw wchodzących w zakres wspólności majątkowej małżeńskiej stron we współwłasność, w konsekwencji czego w aktualnej sytuacji majątkowej stron, nieruchomości objęte pozwem, które zostały nabyte przez pozwaną w trakcie trwania małżeństwa oraz istniejącej wówczas pomiędzy stronami ustawowej wspólności majątkowej stały się przedmiotem współwłasności stron w częściach ułamkowych, co zaważywszy na przedmiot wniesionego w sprawie powództwa, nie mogło postawać bez wpływu na żądanie pozwu, którego przedmiotem było uzgodnienie treści ksiąg wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym, uwzględniając ugruntowane w tym zakresie w judykaturze stanowisko, iż w przypadku tego rodzaju powództwa uwzględnia się stan faktyczny i prawny na datę rozstrzygnięcia o żądaniu pozwu, którą jest data zamknięcia rozprawy odwoławczej ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2017 r. II CSK 248/16). Z chwilą uprawomocnienia się wyroku ustanawiającego rozdzielność majątkową stron, własność na zasadzie wspólności łącznej ulega przekształceniu we współwłasność w częściach ułamkowych. Stąd wobec zmienionego w tym zakresie stanu faktycznego sprawy modyfikacja żądania pozwu na etapie postępowania apelacyjnego, nie tylko była dopuszczalna, ale także konieczna zważywszy, że w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, sąd jest związany żądaniem pozwu (zob. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2010 r., III CZP 134/09, OSNC 2010, nr 10, poz. 131).

Poza zmianą wynikającą z modyfikacji wniesionego w sprawie powództwa, a która ze wskazanych wyżej względów skutkować musiała zmianą zaskarżonego wyroku, brak było podstaw faktycznych i prawnych do uwzględnienia wniesionej przez pozwaną apelacji, która wobec bezzasadności podnoszonych w niej zarzutów podlegać musiała oddaleniu.

Jak była już o tym mowa wcześniej, powódka , będąc mniejszościowym wspólnikiem , domagała się uchylenia uchwały nr Wbrew zarzutom podniesionym w apelacji Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, oraz na jego podstawie poczynił adekwatne do treści materiału dowodowego ustalenia faktyczne. Ustalenia te Sąd Odwoławczy w całości aprobuje i przyjmuje za własne. W celu uzupełnienia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy dopuścił natomiast dowody z dokumentów w postaci przedłożonych przez pozwaną umów zawartych w formie aktów notarialnych, na mocy których doszło do nabycia przez pozwaną dalszych udziałów w objętej pozwem nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...) stanowiącej działkę nr (...), albowiem dowody wskazując na podstawę nabycia przez pozwaną objętych pozwem nieruchomości miały istotne znaczenie zważywszy na przedmiot postępowania w sprawie, a jednocześnie przeprowadzenie dowodu z tych dokumentów pomimo ich przedłożenia na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku przez Sąd I instancji, nie mogło prowadzić do zwłoki w postępowaniu.

W oparciu o powyższe dowody podlegać ustaleniu mógł stan prawny tej nieruchomości oraz podstawa jej nabycia przez pozwaną, a zatem okoliczności istotne z punktu widzenia zgłoszonego w pozwie żądania, którym było uzgodnienie treści prowadzonej dla tej nieruchomości księgi wieczystej.

W wyniku uzupełniającego postępowania dowodowego Sąd Okręgowy ustalił dodatkowo, że :

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 22.01.1998 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 9/48 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 9.563 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed notariuszem T. K. prowadzącym Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...).

( dowód: akt notarialny k. 263-264 )

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 23.01.1998 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 9/48 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 9.563 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed asesorem notarialnym B. K., zastępcą notariusza T. K. prowadzącego Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...).

( dowód: akt notarialny k. 265-266 )

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 22.01.1998 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 6/96 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 3.188 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed notariuszem T. K. prowadzącym Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...).

( dowód: akt notarialny k. 267-268 )

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 09.02.1998 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 72/768 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 4.780,00 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed asesorem notarialnym B. K., zastępcą notariusza T. K. prowadzącego Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...) .

( dowód: akt notarialny k. 269-270 )

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 09.02.1998 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 72/768 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 4.780,00 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed asesorem notarialnym B. K., zastępcą notariusza T. K. prowadzącego Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...) .

( dowód: akt notarialny k. 271-272 )

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 09.02.1998 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 72/768 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 4.780,00 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed asesorem notarialnym B. K., zastępcą notariusza T. K. prowadzącego Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...) .

( dowód: akt notarialny k. 273-274 )

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 23.11.1998 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 6/96 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 3.188 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed asesorem notarialnym K. G., zastępcą notariusza J. G. (1) prowadzącej Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...) .

( dowód: akt notarialny k. 275-276 )

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 5.01.1999 roku (akt notarialny Rep. A nr (...)) M. P. nabyła udział wynoszący 3/96 części w niezabudowanej nieruchomości położonej w K., dzielnica P., w obrębie (...), utworzonej z działki nr (...) za kwotę 3.188 zł. W treści aktu notarialnego kupująca M. P. oświadczyła, że udział ten za podaną cenę kupuje za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Akt notarialny został sporządzony przed notariuszem J. G. (1) prowadzącą Kancelarię Notarialną w K. przy ul. (...) .

( dowód: akt notarialny k. 277-278 )

( dowód: akt notarialny k. 279-280 )

W okresie pomiędzy rokiem 1980, a 1988 r. na rzecz pozwanej M. P. dokonane zostały zagraniczne przelewy, które pochodziły od jej matki A. S. ( S./W. ) na łączną kwotę 7.632 dolarów USA, które to środki podlegały wypłacie na rzecz pozwanej w bonach towarowych Banku (...) S.A.

( dowód : zawiadomienia oraz podlecenia wydania bonów sporządzone przez Bank (...) S.A. k. 286-292 )

W pozostałym zakresie powyższy zarzut nie mógł odnieść zamierzonego skutku w kierunku postulowanym w apelacji. Pozostałe dowody zgłoszone przez pozwaną w toku postępowania przed Sądem I instancji na rozprawie w dniu 6 listopada 2017 r. i ponowione w apelacji, słusznie zostały przez Sąd Rejonowy pominięte jako spóźnione na mocy art. 207 § 6 k.p.c.

Przepisy art. 3 i 232 k.p.c. określą jedną z podstawowych zasad postępowania cywilnego, a mianowicie zasadę kontradyktoryjności. Oznacza to, że ciężar dostarczania w postępowaniu materiału procesowego spoczywa na stronach i uczestnikach postępowania. Zgodnie z art. 207 § 6 k.p.c. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Zgodnie zaś z art. 217 § 2 k.p.c. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Z analizy akt sprawy wynika, że pozwana zarządzeniem z dnia 23 marca 2017 roku została zobowiązana do złożenia odpowiedzi na pozew w terminie 2 tygodni pod rygorem zwrotu złożonego w tym przedmiocie pisma procesowego z uchybieniem zakreślonego terminu wraz z pouczeniem o wskazanych wyżej uregulowaniach. Pomimo tak sprecyzowanego wezwania pozwana działając przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, w złożonej odpowiedzi na pozew wnosiła jedynie o przeprowadzenie dowodu z jej przesłuchania w charakterze strony, nie zgłaszając żadnych innych wniosków dowodowych na okoliczność podnoszonych przez nią twierdzeń i zarzutów. Żadne wnioski dowodowe nie zostały także zgłoszone przez pozwaną na rozprawie w dniu 22 maja 2017 r. , choć w świetle stanowiska powoda jasnym stało się, iż zaistniały w sprawie pomiędzy stronami spór nie zostanie rozstrzygnięty w drodze mediacji, na co wskazywała pozwana w odpowiedzi na pozew. Stosowne wnioski dowodowe nie zostały też przez pozwaną zgłoszone na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r. , która z uwagi na usprawiedliwioną nieobecność powoda została odroczona do dnia 6 listopada 2017 r. celem kontynuowania postępowania dowodowego w postaci przesłuchania stron. W świetle powyższych okoliczności, w oparciu o przytoczone regulacje prawne należy zgodzić się z Sądem Rejonowym, że zgłoszone przez pozwaną wnioski dowodowe na rozprawie w dniu 6 listopada 2017 r. w części należało ocenić jako spóźnione. Należy podzielić także stanowisko Sąd I instancji, że w sprawie niniejszej nie występują żadne wyjątkowe okoliczności, które mogłyby stanowić podstawę uzasadniającą rozpoznanie spóźnionych twierdzeń i dowodów skoro pozwana mogła i powinna przedmiotowe wnioski dowodowe zgłosić już w odpowiedzi na pozew, czego jednak nie uczyniła. W konsekwencji dowody te nie mogły stanowić podstawy dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych. Ze wskazanych wyżej względów nie zachodziła także podstawa do przeprowadzenia tych dowodów w toku postępowania apelacyjnego, o co wnosiła pozwana w apelacji, za wyjątkiem jedynie dowodów ze w/w dokumentów, z których wynikała podstawa nabycia przez pozwaną nieruchomości objętych pozwem, oraz w zakresie tych dowodów z dokumentów, za pomocą których pozwana zmierzała do wykazania, że środki przeznaczone na zakup tych nieruchomości pochodziły z jej majątku osobistego, w związku z podnoszonymi przez nią w tym przedmiocie twierdzeniami już w odpowiedni na pozew.

W związku z powyższym zgłoszone ponownie w apelacji przez pozwaną wnioski dowodowe zostały pominięte przez Sąd Okręgowy, za wyjątkiem tych, które związane były z jej stanowiskiem procesowym prezentowanym od początku procesu.

W konsekwencji za chybiony uznać należało również zarzut apelującej, w którym wskazywała na naruszenie przez Sąd I instancji art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Zgodnie z art. 6 k.c., którego procesowym odpowiednikiem jest art. 232 zd. 1 k.p.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie wywodzącej z danego faktu skutki prawne. W świetle zaś zgłoszonego w pozwie żądania to na pozwanej spoczywał ciężar wykazania, iż nieruchomości objęte pozwem nabyła za środki pochodzące z jej majątku osobistego, czego w świetle zaoferowanych w sprawie dowodów nie sposób stwierdzić, o czym będzie mowa szerzej w dalszej części uzasadnienia.

Za bezzasadne Sąd Okręgowy uznał także te zarzuty, w których pozwana wskazywała, iż Sąd Rejonowy z naruszeniem przepisu art. 132 § 1 k.p.c. nie dokonał zwrotu pism powoda datowanych na dzień 30 czerwca 2017 r. oraz na dzień 12 lipca 2017 r., a dotyczących usprawiedliwienia nieobecności powoda na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r., pomimo, iż w/w pisma procesowe nie zostały doręczone bezpośrednio pełnomocnikowi pozwanej. W powyższym zakresie Sąd Okręgowy w całości podziela to stanowisko Sądu Rejonowego na tle wykładni powołanej normy prawnej, która zaprezentowana została w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w odwołaniu do stanowiska prezentowanego w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Zgodzić należy się z poglądem, iż przepis art. 132 § 1 k.p.c. dotyczy wyłącznie pism procesowych obejmujących wnioski i oświadczenia stron składane poza rozprawą, albowiem tylko tego rodzaju pisma dotyczą sfery interesu prawnego przeciwnej strony postępowania i w związku z tym podlegać winny doręczeniu jej w odpisie. W konsekwencji brak doręczenia pełnomocnikowi pozwanej odpisu pisma powoda datowanego na dzień 12 lipca 2017 roku stanowiącego usprawiedliwienie jego nieobecności na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r. wraz z dołączoną kserokopią polecenia wyjazdu służbowego nr 32/07/17 nie mogło skutkować zwrotem tego pisma przy zastosowaniu art. 132 § 1 k.p.c. Pismo powoda z dnia 12 lipca 2017 roku nie zawierało bowiem w swej treści oświadczeń materialnoprawnych bądź zarzutów, a w istocie skierowane było jedynie do Sądu w wykonaniu zobowiązania nałożonego na pełnomocnika powoda na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r. do przedłożenia dokumentów potwierdzających niemożność stawienia się powoda na tej rozprawie pod rygorem uznania jego nieobecności za nieusprawiedliwioną i pomięcia dowodu z jego przesłuchania. To w kompetencji Sądu leżało także uznanie tych okoliczności za dostateczne usprawiedliwienie nieobecności powoda na rozprawie w dniu 3 lipca 2017r. , na którą został wezwany do osobistego stawiennictwa w celu przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wyjaśnił także z jakich przyczyn wskazywane w tym zakresie przez powoda okoliczności w postaci wyjazdu służbowego oraz przedłożone na tą okoliczność dowody uznał za wystarczające w zakresie wykazania niemożności stawiennictwa z tej przyczyny pozwanego na w/w rozprawie, a przedstawione w tym zakresie motywy nie uzasadniały podnoszonego przez pozwaną w apelacji zarzutu naruszenia art. 214 § 1 k.p.c.

Powołana norma prawna wskazując sytuacje, w których zachodzi podstawa do odroczenia rozprawy odwołuje się nie tylko nieobecności strony wywołanej nadzwyczajnym wydarzeniem, ale także za dostateczne usprawiedliwienie uznaje znaną sądowi przeszkodę, której nie można przezwyciężyć. To takich zaś okoliczności można zaliczyć niemożność stawiennictwa strony z powodu nagłego wyjazdu służbowego, który nie mógł zostać przełożony, zaś dowodem dostatecznie uzasadniającym odbycie przez powoda podróży służbowej dniu wyznaczonej rozprawy jest dokument delegacji, potwierdzony przez kontrahenta powoda. Chybiony był także zarzut, w którym pozwana wskazując na naruszenie art. 94 § 1 k.p.c. wywodziła, iż pismo w tym przedmiocie zostało złożone przez pełnomocnika powoda w dniu 18.07.2017 r. , pomimo, iż udzielone mu pełnomocnictwo zostało wypowiedziane w dniu 10 lipca 2017 r., a pismo informujące o tym fakcie zostało złożone przez pełnomocnika powoda w dniu 18.07.2017 r. wcześniej aniżeli pismo usprawiedliwiające nieobecność powoda, skoro z analizy akt sprawy wynika, że czynność ta została zatwierdzona przez powoda na rozprawie w dniu 6 listopada 2017 r. , na której powód oświadczył także, że pełnomocnik radca prawny B. Ł. był umocowany do usprawiedliwienia jego nieobecności na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r. . Nie można też pominąć okoliczności, że złożenie powyższego pisma stanowiło wykonanie zobowiązania, które zostało nałożone na pełnomocnika powoda na rozprawie w dniu 3 lipca 2017 r., a zatem w okresie w którym dysponował on stosownym pełnomocnictwem. Z tego względu niezasadny jest także zarzut dotyczący naruszenia art. 302 k.p.c. poprzez przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. Ocena, czy z powodu niemożności przesłuchania obu stron pominąć ten dowód, czy też przesłuchać tylko jedną stronę, powinna uwzględniać m.in. znaczenie okoliczności wymagających wyjaśnienia i skutki tego zaniechania, przyczyny niemożności przesłuchania strony.

Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w judykaturze przesłuchanie tylko jednej strony powinno występować wyjątkowo, (por. orzeczenie SN z dnia 17 września 1946 r., C III 719/45. LEX nr 160843, SN z dnia 3 listopada 1961 r., I CR 1011/60, OSNCP 1963, nr 3, poz. 57). Wskazuje się także, że ograniczenie dowodu do przesłuchania jednej strony w sytuacji, gdy przesłuchanie drugiej było możliwe, stanowi naruszenie zasady równouprawnienia stron (wyrok SN z dnia 8 lutego 2002 r., II CKN 672/00, LEX nr 53289). Podzielić należy zatem stanowisko powoda, że ograniczenie dowodu z przesłuchania stron jedynie do zeznań pozwanej stanowiłoby naruszenie wskazanych wyżej zasady, ale także nie znajdowałoby uzasadniania z przyczyn proceduralnych, skoro powód w sposób dostateczny usprawiedliwił swą nieobecność na rozprawie, na której dowód ten pierwotnie miał zostać przeprowadzony.

Większość pozostałych zarzutów apelacyjnych dotyczących naruszenia prawa procesowego sprowadza się do stwierdzenia naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Jak wielokrotnie już podkreślano w orzecznictwie – Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga zatem wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Strona skarżąca w celu podniesienia skutecznego zarzutu naruszenia przez Sąd normy z art. 233 § 1 k.p.c., ma obowiązek wykazania, że Sąd wywiódł z materiału procesowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego, względnie pominął w swojej ocenie istotne dla rozstrzygnięcia wnioski wynikające z konkretnych dowodów. Nadto nie można pominąć, że przepis art. 233 § 1 k.p.c. reguluje jedynie kwestię oceny wiarygodności i mocy dowodowej przeprowadzonych w sprawie dowodów, a nie poczynionych ustaleń faktycznych, czy wyprowadzonych z materiału dowodowego wniosków, bądź też ich brak. Samo przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze /doniosłości/ poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu nie może stanowić o skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Tymczasem przynajmniej w części podnoszone w apelacji zarzuty, które pozwana wywodziła z treści powyższej normy prawnej, odnoszą się nie tyle do dowolnej w ocenie skarżącej oceny przez Sąd Rejonowy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, ile do wyprowadzonych z tych ustaleń przez Sąd Rejonowy wniosków prawnych w zakresie merytorycznej oceny wniesionego powództwa, co niewątpliwie wykracza poza samą ocenę dowodów i nie może z tej przyczyny stanowić o naruszeniu powołanej normy prawnej. Dotyczy to przede wszystkich tych zarzutów, w których pozwana wskazywała, iż Sąd Rejonowy z naruszeniem przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przyjął, iż środki pieniężne na zakup działek (...) pochodziły z majątku wspólnego stron, na który przeważającym zakresie składały się środki pochodzące z prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej, a nie z majątku osobistego pozwanej, pochodzącego ze środków przekazywanych jej przez matkę od końca lat 70-tych do 1988 r. oraz spłaty, którą uzyskać miała od braci z tytułu sprzedaży domu rodzinnego.

Wbrew zarzutom skarżącej nie można również przyjąć, iż Sąd Rejonowy wywiódł z materiału procesowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego, względnie pominął w swojej ocenie istotne dla rozstrzygnięcia wnioski wynikające z konkretnych dowodów. Wyjaśnienia tymczasem wymaga, że dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza samo stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu bowiem wskazanie, jak już wywiedziono wyżej, przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności, skarżąca powinna była wskazać, jakie kryteria oceny naruszył Sąd I instancji przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r. w sprawie IV CKN 970/00; LEX nr 52753). Tymczasem, poddając analizie poprawność rozumowania Sądu I instancji według wskazanych powyżej kryteriów, Sąd Okręgowy nie znajduje przesłanek mogących podważyć prawidłowość oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd Rejonowy. Poddając analizie ten materiał zgromadzony w aktach sprawy należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy słusznie przyznał walor wiarygodności zeznaniom powoda, którego twierdzenia w toku postępowania były spójne i konsekwentne , oraz znajdowały potwierdzenie także w zeznaniach samej pozwanej. Skarżąca w zarzutach apelacji nie wykazała jakie kryteria oceny naruszył Sąd I instancji przy ocenie zeznań stron. Podnoszone w tym zakresie zarzuty istocie stanowiły jedynie polemikę z prawidłową oraz logicznie i przekonywująco uzasadnioną oceną tych dowodów oraz poczynionymi na podstawie tych dowodów ustaleniami Sądu I instancji. Nie jest zaś wystarczającym uzasadnieniem zarzutu naruszenia normy art. 233 § 1 k.p.c. przedstawienie przez stronę skarżącą własnej oceny dowodów i wyrażenie dezaprobaty dla oceny prezentowanej przez Sąd pierwszej instancji, tak jak uczyniła to pozwana w swej apelacji.

Kwestia druga, której pozwana zdaje się nie dostrzegać, to rozkład ciężaru dowodowego. Istotnym z punktu widzenia przedmiotu zgłoszonego w pozwie żądania jest bowiem domniemanie wynikające z art. 31 § 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. O przynależności poszczególnych składników majątku do dorobku małżonków rozstrzygają przepisy prawa (art. 31 i art. 33-34 k.r.o.). W judykaturze i doktrynie trafnie wskazuje się na istnienie zarówno domniemania faktycznego przynależności składników nabytych w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej do majątku wspólnego małżonków, jak i założenia, że przepisy art. 31 i 33 k.r.o. pozwalają na wyciagnięcie wniosku, zgodnie z którym wszelkie wątpliwości dotyczące przynależności danego przedmiotu do majątku wspólnego, czy też do majątku osobistego małżonka, powinny być rozstrzygane na korzyść tego pierwszego (vide: Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Komentarz. Grzegorz Jędrejek. Wolters Kluwer, Warszawa 2017; str.173-191). Podkreślenia w tym kontekście wymaga, że zgodnie z jedną z tez postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 10.2003 r. IV CK 283/02 (LEX nr 602280) - przepisy kodeksu rodzinnego nie ustanawiają domniemania prawnego przynależności składników majątkowych do majątku wspólnego, chociaż zasadą jest poddanie wspólności ustawowej ogółu przedmiotów należących do małżonków. Przy istnieniu tej zasady możliwe jest konstruowanie domniemania faktycznego (art. 231 k.p.c.), według którego określone przedmioty nabyte w transakcji dokonanej przez jedno z małżonków, zostały nabyte z majątku dorobkowego, na rzecz ustawowej wspólności majątkowej. Nabycie określonej rzeczy z majątku odrębnego małżonka musi natomiast wynikać wyraźnie, nie tylko z oświadczenia współmałżonka, ale i to przede wszystkim z całokształtu okoliczności istotnych prawnie z punktu widzenia przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Odstępstwo od tego byłoby możliwe tylko w razie zaistnienia któregoś z wyjątków przewidzianych w art. 33 k.r.o. Przy czym wobec wskazanego wyżej domniemania faktycznego to na małżonku podnoszącym zarzut nabycia przedmiotu majątkowego w trakcie trwania związku małżeńskiego do majątku osobistego ciąży obowiązek wykazania, że zaistniały w tym zakresie przesłanki wynikające z art. 33 k.r.o.

Z analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, pomijając nawet zeznania powoda, do czego jak wskazano wyżej brak było podstaw faktycznych i prawnych , nie wynika, aby pozwana temu obowiązkowi sprostała. Skoro bowiem o kwalifikacji określonego przedmiotu jako elementu konkretnej masy majątkowej decydują przepisy ustawy to nie można, przypisywać decydującego znaczenia oświadczeniom małżonków, że określony przedmiot nie należy do majątku wspólnego, względnie, że jedno z małżonków nabywa ów przedmiot wyłącznie dla siebie lub dla drugiego małżonka. Oświadczeń takich nie można także utożsamiać z przeniesieniem na jednego z małżonków uprawnień do określonego przedmiotu, wynikających z istniejącej wspólności ustawowej. Pogląd ten jest konsekwentnie podtrzymywany w orzecznictwie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2009 r., II CSK 229/09, niepubl. i postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2008 r., V CSK 355/07, niepubl., z dnia 2 marca 2012 r., II CSK 363/11, niepubl., z dnia 6 października 2016 r., IV CSK 804/15, niepubl., z dnia 25 listopada 2016 r., V CSK 145/16, niepubl., i z dnia 9 stycznia 2018 r., IV CSK 389/17, niepubl.). Stąd dowodem w tym przedmiocie nie mogły być składane przez pozwaną w treści aktów notarialnych oświadczenia, iż udziały w nieruchomościach objętych pozwem pozwana nabyła do majątku osobistego. Oświadczenie takie stanowiło bowiem jedynie oświadczenie wiedzy, które nie mogło w żadnej mierze uchylać domniemania wynikającego z art. 31 k.r.o. Dowodem takim nie są także złożone przez pozwaną zeznania oraz dowody z dokumentów w postaci przekazów na rzecz pozwanej przez jej matkę środków pieniężnych. Przy ocenie tych dowodów nie można bowiem pominąć stanowiska prezentowanego w judykaturze, które znalazło wyraz w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2000 r. ,V CKN 50/00 w którego tezie wskazano, że przewidziana w art. 33 pkt. 3 k.r.o. tzw. surogacja polega na zastąpieniu jednego składnika majątku odrębnego innym składnikiem. Przesłankami tak rozumianej surogacji są -jak się przyjmuje - dwa wymagania: po pierwsze, aby jedno i to samo zdarzenie spowodowało wyjście określonego przedmiotu z majątku odrębnego i nabycie innego przedmiotu majątkowego oraz po drugie, aby przedmiot nabyty był uzyskany także w sensie ekonomicznym kosztem majątku odrębnego.

Nie można przyjąć, że w okolicznościach niniejszej sprawy przesłanki te zostały spełnione. Analizując już same zeznania pozwanej nie sposób przyjąć, aby w zakresie czynności prowadzących do nabycia nieruchomości objętych pozwem można było mówić o surogacji we wskazanym wyżej rozumieniu. Z przedłożonych w sprawie dowodów w postaci aktów notarialnych wynika, że proces nabycia przez pozwaną udziałów w prawie ich własności był czynnością rozciągniętą w czasie, którą w żaden sposób nie można powiązać z przekazami pieniężnymi, jakie czynione były przez matkę pozwanej. Jak wynika z przedłożonych w tym zakresie dowodów środki pieniężne od matki pozwana otrzymywała od końca lat 70-tych do 1988 r., podczas gdy do nabycia przez pozwaną kolejnych udziałów przedmiotowych nieruchomościach doszło na przełomie lat 90-tych i 2000 r., a zatem pomiędzy ostatnim przelewem otrzymanym przez pozwaną od matki, a tymi czynnościami prawnymi upłynął okres 10 lat. W tej sytuacji nie sposób zatem wywodzić jakiekolwiek związku czasowego ani funkcjonalnego pomiędzy tymi zdarzeniami, zważywszy także, że otrzymane tytułem przelewu środki pozwana pobierała nie w gotówce lecz w bonach towarowych wystawianych przez Bank, stąd zatem także z tego względu mało prawdopodobne są twierdzenia pozwanej, aby środki te służyć mogły do zakupu przez nią przedmiotowych nieruchomości.

Tym bardziej, że zważywszy na znaczny upływ czasu pomiędzy uzyskaniem tych bonów, a zawarciem czynności prawnych prowadzących do nabycia przedmiotowych nieruchomości, wartość uzyskanych przez nią bonów także podlegała zmianie. Nie sposób zaś bez zaoferowania przez pozwaną na tą okoliczność jakichkolwiek dowodów przyjąć, że wartość ta odpowiadała kwocie ok. 8000 dolarów jaka miała zostać przekazana pozwanej przez jej matkę dekadę wcześniej. Nie zostało przez pozwaną wykazane gdzie powyższe środki znajdowały przez tak dugi okres czasu, a w szczególności czy zostały zdeponowane w banku czy też trzymane były w domu wraz ze środkami pieniężnymi pochodzącymi z zarobków stron, względnie były na bieżąco wypłacane . Jedna okoliczność jaka w tym zakresie została wykazana to ta, że takie środki były przekazywane, że przesyłane funty brytyjskie były przeliczane na bony towarowe, oraz że pozwana przedłożyła dowody obejmujące „polecenie wydania” tychże bonów , które były realizowane w latach 1983, 1985, 1986, , oraz że ostatnia kwota 3320 USD została zapisana na konto w Banku (...) SA w dn. 24.08.1988 roku. Brak jest jakiekolwiek dowodu na okoliczność, że pozwana pozostawała w posiadaniu tych środków także w roku 1997 r. kiedy to miała miejsce pierwsza transakcja prowadząca do nabycia przez pozwaną przedmiotowych nieruchomości, a także w kolejnych latach, kiedy sukcesywnie były przez pozwaną skupowane udziały w tych nieruchomościach.

Wskazywanej przez pozwaną surogacji przeczy temu także sam sposób nabycia przez pozwaną tych nieruchomości, co nie nastąpiło w wyniku jednorazowej czynności prawnej , lecz zostało rozciągnięte w czasie, albowiem pozwana w kolejnych kilkunastu czynnościach prawnych skupowała udziały w tych nieruchomościach.

Słusznie też Sąd Rejonowy wskazał, że logiczne są zeznania powoda, w których wskazywał, iż przynajmniej cześć tych środków przekazywanych było pozwanej przez matkę na rzecz utrzymania młodszego brata pozwanej, który wówczas będąc małoletni wspólnie ze stronami mieszkał oraz prowadził wspólne z nimi gospodarstwo domowe. Uwzględniając zatem tę okoliczność, a także zeznania pozwanej, w których wskazywała, że matka w równiej mierze wspierała ją oraz jej rodzeństwo, przyjąć należy, iż taki właśnie był cel przekazywania pozwanej tych środków pieniężnych przez matkę i bardziej służył zaspokajaniu potrzeb rodziny niż „gromadzenia w celu zakupu działki” . W sprzeczności z powyższym wnioskiem nie stoi okoliczność, że brat pozwanej pobierał w tym okresie rentę rodzinną z tytułu śmierci ojca, albowiem z doświadczenia życiowego wynika, że tego rodzaju świadczenia uwzględniając także realia gospodarcze poprzedniego systemu politycznego, nie były wysokie.

Pozwana nie uwiarygodniła także twierdzeń o darowiźnie kwoty 36000 zł, ani też nie przedłożyła także żadnych dowodów na okoliczność, że jej matka była właścicielem nieruchomości położnej w O., oraz że nieruchomość ta została zbyta przez jej braci w 1997 roku , z tytułu której to czynności otrzymać miała spłatę w kwocie 36.000 zł, a która to kwota wedle jej twierdzeń także przekazana miała zostać na poczet nabycia przedmiotowych nieruchomości. O ile bowiem pozwana może z uwagi na stosunki rodzinne nie dysponować potwierdzeniem otrzymania spłaty, o tyle z całą pewnością mogła i powinna była przedłożyć dowód na okoliczność sprzedaży tej nieruchomości, która stanowić miała pierwotnie własność jej matki zważywszy na szczególną formę wymaganą dla czynności prawnych mających za przedmiot przeniesienie własności nieruchomości.

Nie została przez pozwaną wykazana także żadna korelacja czasowa pomiędzy tymi czynnościami, ani też pomiędzy spłatą, którą jak twierdzi miała otrzymać od braci, a czynnościami prowadzącymi do nabycia przez nią przedmiotowych nieruchomości. Jednocześnie ze spójnych w tym zakresie zeznań stron wynika, że w okresie w którym doszło do nabycia przedmiotowych nieruchomości strony dysponowały znacznymi środkami pochodzącymi z prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej, które przechowane były w domu stron, i do których to środków obydwoje na równi mieli swobodny dostęp. Nadto z samych twierdzeń pozwanej wynika, że środki na zakup działki nr (...) pochodziły z dochodów jej męża z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Podnoszone zatem przez pozwaną twierdzenia w świetle treści jej zeznań oraz braku innych dowodów, nie pozwalały na przyjęcie, aby pozwana wykazała, iż miała miejsce tego rodzaju surogacja w obrębie jej majątku osobistego, która pozwalałaby na przyjęcie, że objęte pozwem nieruchomości nabyte przez nią w czasie trwania związku małżeńskiego stron, nie weszły w skład ich majątku wspólnego stron , lecz w skład majątku osobistego pozwanej. Wobec zaś okoliczności, iż ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał na pozwanej, winna ona była już w odpowiedzi na pozew w związku z podnoszonymi twierdzeniami zgłosić stosowne w tym przedmiocie wnioski dowodowego, czego nie uczyniła.

Poza bowiem zgłoszeniem wniosku o przesłuchanie jej w charakterze strony, pozwana nie zgłosiła żadnych dalszych wniosków dowodowych. Zasadnie też Sąd Rejonowy uznał, że zgłoszone przez pozwaną w tym przedmiocie wnioski dowodowe, czy to z zeznań świadka czy też dowodów z dokumentów zgłoszone na rozprawie, po której wydany został wyrok w sprawę, były spóźnione i jako takie podlegać winny pominięciu. Także uzupełniające postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd Okręgowy, nie pozwalało na przyjęcie, że podnoszone przez pozwaną twierdzenia w zakresie surogacji, która prowadzić miała do nabycia przez nią przedmiotowych nieruchomości do jej majątku osobistego, zostały w sposób należyty wykazane przez pozwaną. Same zaś złożone w tym przedmiocie przez pozwaną zeznania nie pozwalały na wyprowadzenie takiego wniosku. Pozwana nie obaliła zatem wynikającego z treści art. 31 § 1 k.r.o. domniemania przynależności do majątku wspólnego objętych pozwem nieruchomości, skoro nie udowodniła, że prawa te rzeczywiście nabyła w zamian za składniki majątku osobistego. Jak wskazano już wyżej małżonek, który powołuje się nas surogację obowiązany jest wykazać konkretne środki, z których nastąpiło nabycie przedmiotu majątkowego. Tymczasem pozwana nie wykazała ani zbieżności czasowej ani przedmiotowej pomiędzy zakupem przez nią przedmiotowych nieruchomości, a uzyskaniem darowizny od matki, ani też nie wykazała, że ta dysponowała nieruchomością, która sprzedana została przez braci pozwanej, a środki z tej sprzedaży przeznaczone zostały przez pozwaną na zakup przedmiotowej nieruchomości.

W konsekwencji za chybione uznać należało także podniesione w apelacji zarzuty naruszenia prawa materialnego. Żądanie z art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (j.t. Dz. U. z 2016 r. poz. 790, z późn. zm.) polega na doprowadzeniu treści księgi wieczystej do jej rzeczywistego, a więc aktualnego stanu prawnego. O niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym można mówić wtedy, gdy: określone prawo nie jest wpisane w księdze wieczystej lub zostało z niej bezpodstawnie wykreślone, mimo że istnieje, prawo jest wpisane w księdze wieczystej, lecz w rzeczywistości nie istnieje bądź w księdze wieczystej zamiast rzeczywiście uprawnionego z tytułu określonego prawa jest wpisana inna osoba, której prawo to nie przysługuje, nie wszystkie osoby, którym przysługuje określone prawo, są wpisane w księdze wieczystej lub są wpisane w niewłaściwych udziałach, przedmiot prawa został określony w księdze wieczystej niewłaściwie, treść prawa wynikająca z wpisu w księdze wieczystej nie odpowiada rzeczywistej jego treści. Skoro zatem nieruchomości objęte pozwem pozwana nabyła w trakcie trwania związku małżeńskiego stron, a jednocześnie przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie wykazało, aby nieruchomości te pozwana nabyła za środki pochodzące z jej majątku osobistego , to zachodziła podstawa do uzgodnienia treści prowadzonych dla tych nieruchomości ksiąg wieczystych poprzez ujawnienie w ich streści obu stron jako współwłaścicieli tych nieruchomości w częściach ułamkowych.

Z tych też względów apelacja jako bezzasadna nie mogła doprowadzić do oddalenia powództwa zgodnie z wnioskami pozwanej, natomiast wyrok podlegał zmianie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c. oraz art. 316 § 1 k.p.c. i art. 391 k.p.c.

Zważywszy , że pozwana co do zasady przegrała sprawę , na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. zobowiązana została do zwrotu na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego na które złożyło się wynagrodzenie reprezentującego w postępowaniu odwoławczym profesjonalnego pełnomocnika ustalone zgodnie z § 5 pkt 8 w zw. z § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 22.10.2015 r. w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji.

SSO Anna Nowak SSO Lucyna Rajchel SSO Katarzyna Biernat-Jarek

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Arkadiusz Jania
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację:  Lucyna Rajchel,  Anna Nowak
Data wytworzenia informacji: