Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny - Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Beata Kurdziel (sprawozdawca)

Sędziowie: SO Anna Koźlińska

SR (del.) Kinga Czarny

Protokolant sądowy: Piotr Łączny

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2014 roku w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa G. M. K.

przeciwko M. O., A. O., R. O. (1) i J. K.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie

z dnia 9 maja 2014 r., sygnatura akt I C 934/14/K

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 21 stycznia 2014 r. strona powodowa G. M. K. domagała się nakazania pozwanym M. O., R. O. (2), A. O., R. O. (1) i małoletniej J. K. reprezentowanej przez matkę A. O. opróżnienia i opuszczenia lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w K. oraz wydania go stronie powodowej w stanie wolnym, a także zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu.

Na uzasadnienie żądania strona powodowa podała, że pozwani M. O. i R. O. (2) byli najemcami przedmiotowego lokalu mieszkalnego na podstawie umowy najmu zawartej w dniu 22 września 2004 r. Na mocy tej umowy byli zobowiązani do zapłaty czynszu najmu i innych należności związanych z korzystaniem z zajmowanego lokalu w terminie do 10 dnia każdego miesiąca. Najemcy zalegali z zapłatą czynszu i pozostałych należności za okres przekraczający trzy miesiące, w związku z czym pismem z dnia 19 listopada 2012 r. strona powodowa wezwała najpierw najemców do uregulowania istniejącej zaległości w terminie miesiąca, uprzedzając o zamiarze wypowiedzenia umowy w przypadku niedokonania zapłaty. Najemcy pomimo wezwań nie uregulowali zaległości czynszowych, wobec czego strona powodowa pismem z dnia 6 maja 2013 r. wypowiedziała umowę najmu z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia, ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2013 r. Pomimo wygaśnięcia stosunku najmu, pozwani do dnia wniesienia pozwu nie opuścili przedmiotowego lokalu i nie wydali go stronie powodowej.

Pozwani M. O., A. O., R. O. (1) i małoletnia J. K. w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu. Podnieśli, że nikt z pozwanych, w tym zmarły w dniu (...)r. R. O. (2), nie otrzymali dokumentów dołączonych do pozwu- wezwania do zapłaty z dnia 19 listopada 2012 r. i oświadczenia z dnia 6 maja 2012 r. o wypowiedzeniu umowy najmu, czego potwierdzeniem są adnotacje na zwrotnych potwierdzeniach odbioru korespondencji zawierającej te dokumenty- „adresata nie zastano”. Pozwanym nigdy nie zostały pozostawione awiza i nie byli w ogóle świadomi, że jakakolwiek korespondencja była do nich kierowana przez stronę powodową. Pozwani łącznie sześciokrotnie wymieniali zamek w skrzynce na listy, zatem prawdopodobne jest, że jeśli awiza zostały pozostawione w skrzynce- zaginęły. W dniu 30 stycznia 2014 r. M. O. dowiedziała się od administracji budynku, że istnieją zaległości w zapłacie czynszu, a umowa najmu została wypowiedziana. Na skutek tego pozwani niezwłocznie w dniu 31 stycznia 2014 r. uregulowali całość zaległości, a M. O. złożyła wniosek o przywrócenie tytułu prawnego do zajmowanego lokalu. W dniu 17 lutego 2014 r. M. O. odebrała pozew i wtedy zapoznała się z jego załącznikami.

Sąd Rejonowy dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie, wyrokiem z dnia 9 maja 2014 r., sygn. akt I C 939/14/K, oddalił powództwo (pkt I.) i zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanych M. O., A. O., R. O. (1) i J. K. kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II.).

W uzasadnieniu orzeczenia wskazał, iż w sprawie bezspornym było, iż w dniu 22 września 2004 r. pomiędzy G. M. K. - jako wynajmującą a M. O. i R. O. (2) - jako najemcami została zawarta umowa najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w K.. Na tej umowy przedmiotowy lokal został oddany najemcom do używania na cele mieszkalne na czas nieoznaczony, zaś najemcy zobowiązali się płacić wynajmującemu czynsz płatny w terminie do 10-go każdego miesiąca. Pismem z dnia 19 listopada 2012 r. Gmina Miejska K. reprezentowana przez Zarząd (...) wezwała M. O. i R. O. (2) do zapłaty w terminie jednego miesiąca zadłużenia w kwocie 5 127,21 zł z tytułu opłat za korzystanie z lokalu oraz opłat niezależnych od właściciela oraz w kwocie 799,22 zł z tytułu odsetek zadłużenia. Jednocześnie G. M. K. wskazała, iż w razie nieuregulowanie zadłużenia w oznaczonym terminie, wypowie umowę najmu. Przesyłki pocztowe zawierające to pismo, skierowane do pozwanych zostały awizowane w dniu 23 listopada 2012 r., a następnie zwrócone do nadawcy z adnotacją „adresata nie zastano” w dniu 10 grudnia 2012 r.

Pismem z dnia 6 maja 2013 r. G. M. K. wypowiedziała M. O. i R. O. (2) na miesiąc naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego umowę najmu zawartą w dniu 22 września 2004 r. Przesyłki pocztowe zawierające to pismo, skierowane do pozwanych zostały awizowane w dniu 8 maja 2013 r., a następnie zwrócone do nadawcy z adnotacją „adresata nie zastano” w dniu 23 maja 2013 r.

W dniu 31 stycznia 2014 r. M. O. uregulowała zadłużenie względem G. M. K. i złożyła wniosek o przywrócenie tytułu prawnego do zajmowanego lokalu.

Pozwany R. O. (2) zmarł w dniu (...) r.

Ponadto Sąd I instancji ustalił, że korespondencja G. M. K. zawierająca pisma z dnia 19 listopada 2012 r. i 6 maja 2013r. nie została doręczona pozwanym M. O. i R. O. (2). Opłatami za wynajem mieszkania przy ul. (...) zajmował się R. O. (2), zaś o powstaniu zaległości i wypowiedzeniu najmu przedmiotowego lokalu M. O. dowiedziała się w dniu 17 lutego 2014 r. z chwilą odebrania przesyłki pocztowej z Sądu zawierającej odpis pozwu i załączników - kopii pism z dnia 19 listopada 2012 r. i 6 maja 2013 r. Listonosz dostarczający przesyłki pocztowe do budynku nr (...) przy ul. (...) wielokrotnie awizował i nabijał pieczątkę „adresata nie zastano” przed podjęciem próby dostarczenia korespondencji osobiście, jak również wkładał do skrzynki pocztowej należącej do M. i R. O. (2) listy skierowane do innych osób i pod inne adresy.

W dniu 3 marca 2014 r. M. O. skierowała do Urzędu Pocztowego nr 28 pismo reklamacyjne podnosząc, iż nie została jej doręczona korespondencja kierowana przezG. M. K. zawierająca wezwanie do zapłaty z dnia 19 listopada 2012 r. i oświadczenie z dnia 6 maja 2013 r., która została awizowana z adnotacją „adresata nie zastano”.

Stan faktyczny sprawy Sąd I instancji ustalił na podstawie zeznań pozwanej M. O., uznając je za wiarygodne, spójne, logiczne i nie budzące wątpliwości.

Dokonując oceny prawnej zgłoszonego żądania, Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z art. 11 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego wypowiedzenie umowy najmu lokalu mieszkalnego pod rygorem nieważności powinno być dokonane na piśmie oraz określać przyczynę wypowiedzenia, a w przypadku gdy jest nią zwłoka w zapłacie czynszu lub innych opłat za używanie lokalu przez co najmniej trzy pełne okresy płatności, musi być poprzedzone pisemną informacją o istnieniu i wysokości zaległości, zamiarze wypowiedzenia stosunku najmu oraz wyznaczeniem terminu do uiszczenia należności. Strona powodowa pismem z dnia 19 listopada 2012 r. wezwała R. O. (2) i M. O. do uregulowania zaległości i uprzedzając o zamiarze wypowiedzenia umowy w przypadku nie dokonania zapłaty. Skierowane osobno do każdego z najemców przesyłki zostały najpierw awizowane z adnotacją „adresata nie zastano”, a następnie zwrócone do nadawcy.

Sąd I instancji w tym kontekście wskazał, że zgodnie z treścią art. 61 K.c., skuteczne złożenie oświadczenia woli innej osobie następuje z chwilą, kiedy doszło ono do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. W rozumieniu tego przepisu możliwość zapoznania się treścią oświadczenia przez adresata nie może, z jednej strony, być utożsamiana z rzeczywistym zapoznaniem się przez niego z tym oświadczeniem, co oznacza, że skuteczne złożenie oświadczenie woli następuje także w sytuacji, w której co prawda adresat oświadczenia woli nie poznał jego treści, ale miał realną możliwość zapoznania się z nią. Z drugiej jednak strony, realna możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia woli nie może być pojmowana abstrakcyjnie, powinna być oceniana z uwzględnieniem okoliczności danego przypadku. Pozwana M. O., jak podkreślił Sąd I instancji, wykazała, że korespondencja kierowana pod jej adres była wielokrotnie awizowana bez podjęcia przez listonosza próby doręczenia jej osobiście, zaś do jej skrzynki pocztowej były wkładane przesyłki pocztowe skierowane do innych osób i pod inne adresy. Tym samym uprawdopodobniła, że nie zostało jej doręczone pismo z dnia 19 listopada 2012 r. i nie miała realnej możliwości zapoznania się z nią. Strona powodowa na okoliczność przeciwną nie przedstawiła żadnego dowodu. W konsekwencji stwierdzenia, że wskazane pismo nie zostało pozwanym prawidłowo doręczone, wypowiedzenie umowy najmu było nieskuteczne, a powództwo w związku z tym podlegało oddaleniu.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy rozstrzygnął na podstawie art. 98 K.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona powodowa G. M. K., zaskarżając go w całości. Orzeczeniu zarzuciła sprzeczność ustaleń Sądu I instancji z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że najemcy lokalu nie mieli możliwości zapoznania się z treścią oświadczeń stron powodowej z dnia 6 maja 2013 r. w przedmiocie wypowiedzenia umowy najmu lokalu oraz poprzedzających je wezwań do zapłaty z dnia 19 listopada 2012 r., a w konsekwencji ustalenie, iż dokonane wypowiedzenie było nieskuteczne. Ponadto zarzuciła naruszenie art. 233 § 1 K.p.c. poprzez sprzeczną z zasadami doświadczenia życiowego oraz innymi dowodami ocenę dowodu z przesłuchania M. O. w części dotyczącej faktu braku prób doręczenia korespondencji przez listonosza P. P. S. i nie pozostawiania awiz w jej skrzynce odbiorczej i w konsekwencji uznania ich za wiarygodne.

W oparciu te zarzuty strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz strony powodowej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

W uzasadnieniu apelacji strona powodowa wskazała, że nie jest zgodne z doświadczeniem życiowym uznanie za wiarygodne zeznań powódki, wedle których dochodziło do pomyłek listonosza przy doręczaniu korespondencji w budynku, zamieszkiwanym przez pozwanych. Gdyby bowiem miały mieć miejsce na tak wielką skalę, jak twierdzi pozwana, to jego pracodawca po krótkim czasie zorientowałby się w sytuacji i zmienił osobę obsługującą budynek pozwanych. Tymczasem z jej zeznań wynika, że taka sytuacji utrzymywała się co najmniej od listopada 2012 r. do maja 2013 r. Strona skarżąca podniosła również, że pozwani nie zaoferowali innych dowodów potwierdzających zeznania pozwanej, takich jak np. zeznania sąsiadów. Z treści odpowiedzi P. P. na reklamacje wynika, że przesyłki zawierające wezwania do zapłaty, jak i wypowiedzenie były prawidłowo awizowane, a następnie zwrócone. Pozwani zatem nie udowodnili, ani tym bardziej nie uprawdopodobnili, iż nie mogli zapoznać się z treścią tych przesyłek, mimo iż z faktu tego wywodzą korzystne dla siebie skutki prawne.

Pozwani w odpowiedzi na apelację, argumentując niezasadność podniesionych zarzutów, wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja stron powodowej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy przyjął za własne ustalenia faktyczne oraz ocenę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd I instancji, albowiem wbrew zarzutom apelacji należało je uznać za przeprowadzone w sposób prawidłowy i zgodny z dyrektywami wyrażonej w art. 233 K.p.c. zasady swobodnej oceny dowodów.

Zgodnie z treścią art. 233 § 1 K.p.c., sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Na wstępie należy zaznaczyć, iż przekonanie Sądu, o którym mowa w przedmiotowym przepisie opiera się również na spostrzeżeniach sądu poczynionych na podstawie bezpośredniego kontaktu z dowodem. Ma to zasadnicze znaczenie przy ocenie dowodów z przesłuchania świadków, stron czy biegłych. Stąd też ocena materiału dowodowego należy przede wszystkim do Sądu I instancji, zaś w toku postępowania apelacyjnego Sąd Odwoławczy, dokonując własnej analizy zgromadzonego materiału dowodowego, powinien zachować szczególną ostrożność, uwzględniając specyfikę dowodów, z którymi nie zetknął się w sposób bezpośredni. Przypisanie waloru wiarygodności dowodom, którym Sąd I instancji takiej cechy odmówił bądź też odwrotnie- stwierdzenie braku mocy dowodowej środków dowodowych w pełni zaaprobowanych przez Sąd niższej instancji jest możliwe wyłącznie wówczas, gdy Sąd Odwoławczy stwierdzi, że ocena dokonana przez Sąd I instancji opiera się na rozumowaniu sprzecznym z zasadami logiki, wskazaniami wiedzy bądź doświadczenia życiowego, czy też nie uwzględnia całokształtu ujawnionych w sprawie okoliczności albo przeciwnie- zostaje dokonana przez pryzmat nieprawidłowo przeprowadzonych dowodów. Zarzutu naruszenia art. 233 § 1 K.p.c. nie uzasadnia natomiast sytuacja, gdy na podstawie treści zgromadzonego materiału dowodowego możliwe jest ustalenie dwóch różnych stanów faktycznych, z których obydwa wydają się prawdopodobne, a sąd dokonuje wyboru jednego z nich, zdaniem strony skarżącej nietrafnego. Istota zasady swobodnej oceny dowodów sprowadza się bowiem właśnie do tego, iż w takich spornych przypadkach, sąd kierując się własnym przekonaniem podejmuje decyzję, którym dowodom walor wiarygodność przypisać, a którym go odmówić. Jeżeli motywy takiej decyzji zostaną należycie przez sąd wyjaśnione, to dokonana przez niego ocena, jak również ustalony w jej następnie stan faktyczny sprawy, pozostaje pod ochroną art. 233 K.p.c. i Sąd Odwoławczy w ramach przeprowadzonej kontroli judykacyjnej nie ma podstaw w tym zakresie w rozstrzygnięcie Sądu niższej instancji ingerować.

Przechodząc do oceny zarzutów apelacji, w pierwszej kolejności należy wyjaśnić, iż brak jest podstaw do przyjęcia, aby ustalenie Sądu I instancji, zgodnie z którym najemcy lokalu M. O. i R. O. (2) nie mieli możliwości zapoznania się treścią oświadczenia woli strony powodowej z dnia 19 listopada 2012 r. oraz z dnia 6 maja 2013 r. miało stać w sprzeczności z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Skarżący tak postanowionego zarzutu nie sprecyzował. Tymczasem okoliczność ta wynika z treści zeznań pozwanej M. O., która zaprzeczyła, aby w oddawczej skrzynce pocztowej pozwanych pozostawione zastało awizo, na podstawie którego pozwani mogli by uzyskać wiedzę o możliwości odbioru skierowanej do nich korespondencji. Okoliczność przeciwna wynika natomiast z dowodów w postaci zwróconych stronie powodowej przesyłek obejmujących wskazane oświadczenia, na których znalazła się adnotacja o dokonanej awizacji. W takiej jednak sytuacji istota dostrzeżonego przez stronę skarżącą błędu w procesie decyzyjnym Sądu I instancji sprowadzała się do nieprawidłowej oceny dowodów, która miałaby skutkować błędem w ustaleniach faktycznych.

Zarzut taki strona powodowa w apelacji podniosła, ale również i on nie mógł zostać ostatecznie uznany za zasadny. Sąd I instancji dokonując oceny dowodu z przesłuchania pozwanej M. O. co do okoliczności braku wiedzy na temat faktu skierowania do najemców przesyłek zawierających wezwanie do zapłaty oraz późniejszego oświadczenia woli o wypowiedzeniu stosunku najmu uwzględnił okoliczność, iż pozwana wykazała, że w budynku, w którym pozwani zamieszkiwali dochodziło do nieprawidłowości w doręczeniach polegających na awizowaniu przesyłek bez podjęcia prób ich doręczenia oraz pozostawianiu korespondencji w niewłaściwych skrzynkach pocztowych. W tym zakresie pozwana potwierdziła wiarygodność swoich zeznań przedkładając kserokopie korespondencji pozostawionej w skrzynce oddawczej pozwanych adresowanej do innych podmiotów. Ponadto, zeznania pozwanej co do wskazywanej okoliczności uwiarygodnia fakt skierowania do P. P. reklamacji dotyczącej sposobu doręczenia przesyłek od strony powodowej, co nastąpiło z chwilą powzięcia przez nią wiadomości o tym, iż takie przesyłki były przedmiotem wykonywanej przez tego operatora pocztowego usługi. Pozwana podjęła zatem kroki w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji, której skutki dla pozwanej i jej rodziny okazały poważne. Mając na uwadze argumentację apelacji należy przy tym wyjaśnić, że odpowiedź P. P. S.. nie może wykluczyć prawdziwości twierdzeń pozwanej. Fakt, iż operator pocztowy nie znalazł podstaw do stwierdzenia nieprawidłowości w procedurze doręczenia przedmiotowych przesyłek nie świadczy o tym, że do takich rzeczywiście nie doszło. Oczywistym jest, że po przeszło ponad roku od dnia, w którym realizowane miało być doręczenie ustalenie, dlaczego przesyłka nie została skutecznie doręczona, lecz zwrócona nadawcy, opierało się na dokumentach, w których nie znajdzie się informacji o tym, iż listonosz pomylił skrzynkę, w której miał umieścić awizo, czy też wbrew uczynionej na przesyłce adnotacji nie podjął nawet próby jej doręczenia. Ponadto należy zauważyć, że nie można jednoznacznie stwierdzić, czy okres w którym dochodziło do nieprawidłowości, tak jak zeznawała o tym pozwana, był wystarczająco długi, aby do P. P. dotarły informacje o takich zdarzeniach i aby podjęła ona stosowne kroki w celu ich wyeliminowania, co w konsekwencji podważyć miało wiarygodność twierdzeń pozwanej. Operator pocztowy wiedzę o uchybieniach listonosza mógł uzyskać wyłącznie ze skarg mieszkańców, którzy w sytuacji, gdy nieprawidłowości nie dotyczyły ważnych przesyłek i nie miały dla nich istotnych konsekwencji mogli po prostu nie być zainteresowanie ich składaniem. Dość zauważyć, że konsekwencje nieodebrania przesyłki mogą ujawnić się ze znacznym opóźnieniem, co potwierdza przykład pozwanych.

Wreszcie w ocenie Sądu Okręgowego zeznania pozwanej M. O., w których argumentowała, że w sytuacji gdyby pozwani wiedzieli o zadłużeniu i możliwości wypowiedzenia im z tej przyczyny umowy najmu, to do takiej sytuacji by nie dopuścili, potwierdza okoliczność, iż całość zadłużenia została przez nich spłacona. Nastąpiło to następnego dnia po tym jak pozwana dowiedziała się o istniejącym zadłużeniu, co miało miejsce w ciągu miesiąca po śmierci jej męża, zajmującego się tymi opłatami. Fakt ten potwierdza, że pozwani mieli wolę, aby regulować swoje zobowiązania względem strony powodowej.

Wobec powyższych okoliczności należy stwierdzić, że dokonana przez Sąd I instancji ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie narusza zasad wynikających z doświadczenia życiowego czy logiki. Stanowisko strony powodowej stanowi jedynie polemikę, która nie może zostać przez Sąd Okręgowy uwzględniona. Wobec zatem braku podstaw do zakwestionowania ustalenia, iż najemcy nie mieli realnej możliwości zapoznania się z treścią wezwania do uregulowania należności czynszowych i innych związanych z korzystaniem z mieszkania, które stanowiło przesłankę skuteczności wypowiedzenia umowy najmu, stwierdzić należy, że pozwani w dalszym ciągu przysługuje prawo do zajmowania przedmiotowego lokalu, zaś powództwo zostało zasadnie oddalone. Zaznaczyć należy także, iż w momencie doręczenia pozwu zaległość czynszowa już nie istniała.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelację strony powodowej jako bezzasadną, działając na podstawie art. 385 K.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1 i 3 K.p.c. w zw. z art. 391 § 1 K.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia jego praw i celowej obrony (koszty procesu), obejmujące m.in. wynagrodzenie pełnomocnika procesowego strony reprezentowanej przez adwokata bądź radcę prawnego. Przyznana pozwanym solidarnie od strony powodowej kwota 60 zł stanowi równowartość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanych ustalonego w wysokości stawki minimalnej określonej według § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. § 9 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 490- j.t.).