II Ca 2277/18 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Krakowie z 2019-04-15
Sygnatura akt II Ca 2277/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 kwietnia 2019 r.
Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:
|
Przewodniczący: |
SSO Grzegorz Buła |
Protokolant: starszy sekretarz sądowy Ewelina Hazior
po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2019 r. w Krakowie
na rozprawie
sprawy z powództwa S. S.
przeciwko (...) Towarzystwu (...) S.A. (...) z siedzibą w W.
o zapłatę
na skutek apelacji powoda
od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie
z dnia 3 lipca 2018 r., sygnatura akt XII C 648/18/P
1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, iż zasądza od strony pozwanej (...) Towarzystwa (...) S.A. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda S. S. kwotę 2 000,71 zł (dwa tysiące 71/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17 czerwca 2017 roku do dnia zapłaty oraz zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 1017 zł (jeden tysiąc siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;
2. zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 550 zł (pięćset pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.
SSO Grzegorz Buła
Sygn. akt II Ca 2277/18
UZASADNIENIE
wyroku z dnia 15 kwietnia 2019 roku
W pozwie z dnia 10 grudnia 2017 r. powód S. S. domagał się zasądzenia na swoją rzecz od strony pozwanej (...) Towarzystwo (...) kwoty 2.000,71 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 17 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty. Jednocześnie domagał się zasądzenia od strony pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Jako podstawę faktyczną tego powództwa powód wskazał łączącą strony umowę ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi ze składką regularną (...), która została rozwiązana przed terminem, dnia 28 kwietnia 2017 r., a w związku z którą strona pozwana w ocenie powoda bezzasadnie nie wypłaciła mu kwoty dochodzonej pozwem, pobierając ją jako opłatę likwidacyjną.
Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Wyrokiem z dnia 3 lipca 2018 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie oddalił powództwo (pkt I) oraz zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 917 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Powyższy wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym, który Sąd pierwszej instancji uznał za niesporny:
Powód S. S. zawarł z stroną pozwaną (...) Towarzystwo (...) (poprzednio (...) S.A.) umowę ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (...). Zawarcie umowy potwierdzone zostało polisą nr (...). Okres obowiązywania umowy rozpoczynał się w dniu 12 grudnia 2006 r., a kończył w dniu 11 grudnia 2031 r. Składka regularna wynosiła 200,00 zł miesięcznie. Integralną częścią umowy były Ogólne Warunki Indywidualnego (...) z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze Składką Regularną (...)/ (...). Umowa uległa rozwiązaniu z dniem 28 kwietnia 2017 r. W dniu rozwiązania umowy wartość jednostek zgromadzonych na rachunku powoda wynosiła 10.530,03zł. Początkowo kwota opłaty likwidacyjnej obliczona została na kwotę 4.164,62 zł. Ostatecznie strona pozwana tytułem opłaty likwidacyjnej zatrzymała kwotę 2.000,71zł.
Zgodnie z § 7 ust. 7 OWU w każdym czasie trwania umowy ubezpieczający mógł złożyć pisemne oświadczenie o rozwiązaniu umowy. W przypadku złożenia takiego oświadczenia postanowienia dotyczące zasad dokonywania wypłaty wartości wykupu miały być stosowane odpowiednio. Zgodnie z § 25 ust. 3 OWU, wysokość kwoty do wypłaty, powstałej w wyniku naliczenia wartości wykupu, jest równa wartości polisy obliczonej według cen jednostek funduszy, z najbliższego dnia wyceny danego ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego, następującego najpóźniej po drugim dniu roboczym od dnia rozwiązania umowy, pomniejszonej o opłatę likwidacyjną, pobraną od wartości tej części środków wypłacanych z rachunku jednostek funduszy, która stanowi wartość jednostek funduszy zakupionych z opłaconej składki regularnej, należnej w okresie pierwszych pięciu lat polisy, po uwzględnieniu umorzeń jednostek polisy. Stawka opłaty likwidacyjnej od trzeciego roku obowiązywania polisy została określona w pkt 10 załącznika nr 1 do OWU. Po dokonaniu stosownych obliczeń wynikających ze wzoru, strona pozwana pierwotnie ustaliła wysokość opłaty likwidacyjnej na 40% wartości środków należnych do wypłaty.
Pomiędzy stronami doszło do zawarcia aneksu do umowy, na mocy którego zmianom uległy wartości procentowe służące do ustalenia wysokości opłaty likwidacyjnej. Zgodnie z nową tabelą opłat, w przypadku rozwiązania umowy po 11 latach jej obowiązywania, wysokość opłaty likwidacyjnej została ustalona na 19 % wartości środków zgromadzonych na rachunku.
Na rzecz powoda, obok kwoty już wypłaconej, została dodatkowo przekazana kwota 2.163,91 zł.
W ocenie Sądu Rejonowego powództwo nie było zasadne.
Zdaniem Sądu Rejonowego, jakkolwiek pierwotne brzmienie OWU obejmowało klauzule abuzywne odnoszące się do wysokości opłaty likwidacyjnej pobieranej z przysługującego ubezpieczającemu świadczenia wykupu, to po dokonaniu zmian tych warunków w drodze aneksu takie postanowienia już się w nich nie znajdowały.
Sąd Rejonowy stwierdził, że w realiach niniejszej sprawy pierwotna wysokość opłaty likwidacyjnej została zmieniona przez strony dobrowolnie w drodze aneksowania umowy pierwotnej. Opłata likwidacyjna została obniżona do poziomu 19% wartości wykupu, co zostało zaakceptowane przez powoda. Przy ocenie dopuszczalności opłaty likwidacyjnej w takiej wysokości Sąd Rejonowy wziął pod uwagę, że powód w 2006 r. zawarł długoterminową umowę o de facto inwestycyjnym charakterze. Umowa miała obowiązywać do 11 grudnia 2031 r., a więc przez 25 lat. W ocenie Sądu Rejonowego wypowiedzenie umowy po 11 latach jej obowiązywania, choć dopuszczalne na gruncie art. 830 § 1 k.c., było działaniem godzącym w założony długoterminowy charakter stosunku zobowiązaniowego łączącego strony. Utrata 19% wartości zgromadzonych środków w tym konkretnym przypadku nie wiązała się w ocenie Sądu pierwszej instancji z rażącym naruszeniem interesów konsumenta, gdyż ustalenie wysokości opłaty likwidacyjnej na poziomie 19% wartości środków zgromadzonych na rachunku nie może być oceniane jako drastycznie niesłuszne i godzące w interesy konsumenta w sposób ewidentny i skutkujący jego drastycznym pokrzywdzeniem.
Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie prawa materialnego w postaci:
1. art. 385 2 k.c. w zw. z art. 65 §2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i dokonanie oceny abuzywności klauzuli umownej z uwzględnieniem zmiany dokonanej aneksem oraz uznania, iż wolą stron przy zawarciu aneksu było sanowanie postanowień niedozwolonych, podczas gdy ocena ta winna zostać dokonana na moment zawarcia umowy;
2. art. 385 1 §1 k.c. w zw. z art. 385 2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, iż pomimo uznania opłaty likwidacyjnej wyrażonej w OWU, mającym zastosowanie do umowy, której dotyczy pozew, strony miały możliwość dokonania ich zmiany poprzez zastąpienie tychże regulacji postanowieniami aneksu, podczas gdy strony nie mają uprawnień do zmiany postanowień niedozwolonych na inne;
3. art. 385 1 §1 k.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię i uznanie przez Sąd pierwszej instancji, iż zatrzymanie 19% środków pieniężnych z rachunku powoda nie narusza dobrych obyczajów i nie narusza rażąco interesu konsumenta, podczas gdy opłata ta naliczana jest w sposób automatyczny i ryczałtowy, na pokrycie kosztów, o których konsument nie ma wiedzy w momencie zawarcia ubezpieczenia i nie wyraża zgody na ich pokrycie, a ponadto na pokrycie kosztów, których konkretnej wysokości strona pozwana w żaden sposób nie wykazała w toku postępowania.
W związku ze zgłoszonymi zarzutami powód domagał się zmiany wyroku poprzez zasądzenie na jego rzecz kwoty 2000,71 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od dnia 17 czerwca 2017 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.
Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji powoda i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.
Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Okręgowy przyjął za własny stan faktyczny wskazany przez Sąd pierwszej instancji, uznając że prawidłowo Sąd Rejonowy uznał, iż okoliczności te nie były sporne między stronami, a nadto wobec faktu, iż nie są one kwestionowane w apelacji.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja jest zasadna.
W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty podniesione przez powoda były trafne.
Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko wyrażone przez Sąd pierwszej instancji, iż umowa łącząca strony w chwili jej zawarcia obejmowała klauzule abuzywne w postaci postanowień umownych regulujących zasady i wysokość opłaty likwidacyjnej pobieranej przez stronę pozwaną. Przytaczanie argumentacji uzasadniającej to stanowisko jest w tej sytuacji zbędne.
W ocenie Sądu Okręgowego w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę dla jej rozstrzygnięcia nie miała znaczenia okoliczność przyjęcia przez powoda zaoferowanego mu przez stronę pozwaną pismem dnia 18 maja 2017 roku aneksu do umowy łączącej strony. Nie jest w sprawie okolicznością sporną ani treść tego aneksu, ani fakt jego podpisania przez powoda, a następnie odesłania go stronie pozwanej, co zostało przez nią potwierdzone pismem z dnia 5 czerwca 2017 roku. Zgodnie z treścią tego aneksu do przedmiotowej umowy miała zostać wprowadzona Tabela określająca procentowe wartości służące do ustalenia wysokości opłaty likwidacyjnej w przedziale od 29% w pierwszym roku do 0% w trzydziestym roku i kolejnych latach, przy czym wartości z tabeli miały mieć zastosowanie do umowy, jeśli są korzystniejsze dla osoby uprawnionej, natomiast w przeciwnym razie obowiązywać miały wartości opłaty likwidacyjnej zgodne z dotychczasowymi postanowieniami umowy. Z treści aneksu wynika także, iż miał on wejść w życie z dniem bezpośrednio poprzedzającym dzień rozwiązania umowy, a także iż przyjęcie aneksu nie wyłączało możliwości dochodzenia roszczeń cywilnoprawnych na drodze sądowej, w tym w zakresie wysokości wartości wykupu.
Podnieść należy, iż dokonując kontroli indywidualnej postanowienia umowy wynikającego z o.w.u. pod kątem istnienia klauzuli abuzywnej, należy mieć na uwadze stan z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienia będące przedmiotem umowy (art. 385 2 k.c.). Powyższe stanowisko znalazło także wyraz w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018 roku III CZP 29/17 (OSNC 2019/1/2). Dla stwierdzenia zatem czy stosunek prawny łączący stronę pozwaną z powodem obejmuje także klauzule niedozwolone istotne znaczenie miał moment istniejący w chwili zawarcia przedmiotowej umowy, czyli w dniu 12 grudnia 2006 roku, a nie w chwili zaprzestania uiszczania składek, podpisania aneksu do tej umowy, bądź w chwili jej rozwiązania.
Jak już uprzednio wskazano, nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, iż postanowienia umowne obowiązujące w chwili zawierania przedmiotowej umowy przewidujące wysokość opłaty likwidacyjnej w wysokości określonej w załączniku nr 1 do OWU w związku z §25 ust. 5 OWU kształtowały prawa i obowiązki powoda w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, zarówno z powodu skomplikowanego i niejasnego sposobu wyliczenia tej wysokości, a także z uwagi na ostateczny wynik określający wysokość tej opłaty w poszczególnych latach trwania umowy.
Z art. 385 1 §1 i §2 k.c. wynika, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne), przy czym strony są związane umową w pozostałym zakresie. Zatem skutkiem zastosowania w umowie lub w jej wzorcu klauzuli niedozwolonej, jest brak mocy wiążącej tego postanowienia, przy zachowaniu skuteczności innych części umowy lub wzorca. Brak mocy wiążącej dotyczy w całości klauzuli niedozwolonej, nie jest więc dopuszczalne uznanie, że jest ona skuteczna w zakresie, w jakim nie naruszałaby kryterium określonego w przepisie art. 385 1 §1 k.c.
W okolicznościach niniejszej sprawy skutkiem uznania za niedozwolone postanowienia umownego - klauzuli, upoważniającej stronę pozwaną do zmniejszenia kwoty stanowiącej wartość wykupu o opłatę likwidacyjną w wysokości pierwotnie przewidzianej jest to, że postanowienie to upada w całości. Zatem powód nie był związany tym postanowieniem umownym. Należy wskazać, iż celem aneksu przesłanego powodowi w maju 2017 roku nie było wprowadzenie całkowicie nowych postanowień umownych, z jednoczesnym wyeliminowaniem poprzednich jej postanowień, lecz wprowadzono jedynie uzupełnienie tych postanowień w postaci nowej tabeli służącej wyliczeniu opłaty likwidacyjnej, która znaleźć miała zastosowanie jedynie przypadku, gdy dotychczasowy sposób obliczenia tej opłaty byłby mniej korzystny dla ubezpieczającego.
Zdaniem Sądu Okręgowego powyższy aneks nie mógł wprowadzić zmian w treści stosunku prawnego łączącego strony z dwóch powodów. Po pierwsze zaoferowanie możliwości wprowadzenia powyższej zmiany do umowy łączącej strony nastąpiło w sytuacji, gdy przedmiotowa umowa była już rozwiązana, w związku z czym nie mogła ona wywrzeć pożądanego skutku modyfikującego wzajemne prawa i obowiązki stron, a brak przesłanek do traktowania powyższego aneksu jako nowej, odrębnej umowy (np. ugody), zawieranej chociażby w celu uchylenia istniejącego pomiędzy nimi sporu, bądź sporu, który mógłby powstać w przyszłości. W orzecznictwie Sądu Okręgowego w Krakowie podobne stanowisko w zakresie braku skutków prawnych aneksu do umowy zawieranego już po rozwiązaniu umowy, której aneks miał dotyczyć, wyrażone zostało w wyrokach wydanych w sprawach o sygnaturach II Ca 2061/18 i II Ca 591/18. Ponadto zdaniem Sądu Okręgowego, postanowienie umowne objęte aneksem mogłoby wprowadzić zmianę treści umowy łączącej strony wyłącznie w przypadku, gdyby strony związane były dotychczasowymi postanowieniami umownymi w zakresie sposobu określenia wysokości całkowitego wykupu i wysokości opłaty likwidacyjnej. W tym zakresie bowiem przedmiotowy aneks nie wprowadził jakichkolwiek zmian. Jedyną zmianą jaka z niego wynika jest wprowadzenie korzystniejszego dla ubezpieczającego limitu wysokości opłaty likwidacyjnej, gdyby poprzednie regulacje przewidywały wyższą jej wysokość. W sytuacji istniejącej w tej sprawie powyższa górna granica jest bezprzedmiotowa, gdyż w stosunku łączącym strony brak jest zasad określających wysokość opłaty likwidacyjnej, zatem nie jest możliwe zastosowanie do niej powyższego limitu wysokości i stwierdzenie czy nowe zasady są dla powoda korzystniejsze czy też mniej korzystne. W konsekwencji stwierdzić należy, iż podpisanie tego aneksu przez powoda nie zmieniło w jakikolwiek sposób jego sytuacji prawnej, skoro postanowienia umowne określające wysokość opłaty likwidacyjnej okazały się abuzywne.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w powołanej wyżej uchwale III CZP 29/17 „Odrębną kwestią jest (…) możliwość sanowania niedozwolonego postanowienia, choćby z mocą ex tunc, wskutek późniejszego zdarzenia; ukierunkowanej na ten skutek konstytutywnej czynności prawnej - jednostronnej, np. potwierdzenia niedozwolonego postanowienia przez konsumenta, albo dwustronnej, tj. umowy, w której strony wyrażają następczo wolę takiego ukształtowania swego położenia prawnego, jakby postanowienie od początku było skuteczne - albo zmiany prawa, mającej oddziaływać w ten sposób na już zawarte umowy. Akty te zakładają, że postanowienie jest nieskuteczne, mają zatem charakter następczy względem stwierdzenia abuzywności, a ponadto muszą każdorazowo podlegać ocenie pod kątem dopuszczalności z zastosowaniem ogólnych instrumentów ochronnych, wynikających z ustawy (np. art. 353 ( 1) i art. 58 k.c.), prawa unijnego (art. 6 i 7 dyrektywy 93/13) lub Konstytucji (np. art. 2). Z dotychczasowego orzecznictwa wynika np., że skuteczność wspomnianych czynności prawnych wchodzi w rachubę - niekonieczne jest to jednak jedyna przesłanka - tylko wtedy, gdy ich podstawą była "świadoma, wyraźna i wolna" zgoda konsumenta (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2017 r., II CSK 803/16; w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej por. w szczególności wyrok z dnia 21 lutego 2013 r., C-472/11, Banif Plus Bank Zrt przeciwko C. Csipaiowi, V. Csipai, pkt 31 i 35). Z pewnością takiego skutku nie może osiągnąć jednostronna czynność prawna przedsiębiorcy, np. dokonana na podstawie art. 384 ( 1) k.c., albo umowa, na której istotną treść konsument nie wywarł rzeczywistego wpływu. Ponadto zgoda konsumenta musi być jednoznacznie, wyraźnie i stanowczo ukierunkowana na sanowanie wadliwego postanowienia. Wyrażenie zgody na zmianę umowy przez wyeliminowanie niedozwolonego postanowienia (zastąpienie go innym, uzupełnienie itp.) - choćby zmiana ta była indywidualnie uzgodniona - nie może być traktowane samo przez się jako wyraz woli sanowania wadliwego postanowienia ze skutkiem ex tunc.”.
Z treści ustaleń faktycznych istniejących w tej sprawie nie można wywnioskować, aby świadomą i wyraźną wolą powoda przy podpisaniu przedmiotowego aneksu było przywrócenie istnienia niedozwolonych klauzul umownych z zastrzeżeniem jedynie górnego limitu opłaty likwidacyjnej w wysokości określonej aneksem. Podnieść też należy, iż strona pozwana oferując powodowi zawarcie przedmiotowego aneksu jednoznacznie oświadczała, że zawarcie aneksu do umowy nie wyłącza ani nie ogranicza uprawień konsumenta do dochodzenia na drodze cywilnoprawnej dalej idących roszczeń dotyczących wysokości opłat pobieranych w przypadku całkowitego lub częściowego wykupu wartości polisy. Obecne zarzuty strony pozwanej kwestionujące prawo powoda do dochodzenia zwrotu wyższej kwoty niż bezpośrednio wynikająca z treści powyższego aneksu w oczywisty sposób pozostaje w sprzeczności z treścią tego oświadczenia.
W związku z powołaną argumentacją za zasadne należało uznać zarzuty powoda dotyczące naruszenia art. 385 1 §1 i §2 k.c. i art. 385 2 k.c. Jak już wcześniej wskazano zgodnie z art. 385 1 §1 k.c. niedozwolone postanowienie umowne nie wywołuje skutków prawnych, nie wiąże konsumenta (jest bezskuteczne albo nieważne) ipso iure i ab initio, co sąd uwzględnia z urzędu. Nieskuteczność takiego postanowienia nie wpływa co do zasady na moc pozostałych postanowień. Jeśli zatem Sąd dokonując indywidualnej kontroli danego wzorca umowy stwierdzi, iż konkretne postanowienie w nim zawarte należy uważać za niedozwolone, to ocenić powinien wzajemne prawa i obowiązki stron wynikające z łączącej je umowy przy pominięciu tego postanowienia. W konsekwencji przyjąć należało, iż skoro powoda nie wiązały postanowienia umowne dotyczące pomniejszenia wysokości świadczenia wykupu o opłatę likwidacyjną, to na podstawie postanowień umownych regulujących obowiązki strony pozwanej w przypadku rozwiązania umowy, powinien otrzymać świadczenie wykupu bez jakiegokolwiek pomniejszenia, a więc w kwocie przez niego żądanej, co prowadzi do wniosku, iż w zakresie kwoty zatrzymanej przez stronę pozwaną powództwo było w całości zasadne.
W tej sytuacji Sąd Okręgowy podzielając zarzuty powoda uwzględnił jego apelację i zmienił zaskarżony wyrok co do meritum.
Wobec zmiany wyroku co do istoty Sąd Okręgowy dokonał również zmiany orzeczenia w zakresie kosztów procesu w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, orzekając w tym zakresie na podstawie art. 98 §1 i §3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Orzekając w przedmiocie tych kosztów procesu Sąd Okręgowy uwzględnił, iż powód przed Sądem Rejonowym poniósł koszty w wysokości 100 zł z tytułu opłaty sądowej od pozwu, 917zł z tytułu kosztów zastępstwa prawnego, w tym 17 zł tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powoda została określona w oparciu o §2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. poz. 1804 z późn. zm.).
Mając powyższe na uwadze, uwzględniając apelację powoda, na zasadzie art. 386 §1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w zakresie żądanym w apelacji.
O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy rozstrzygnął zgodnie z art. 98 §1 i §3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Na zasądzoną kwotę złożyła się opłata sądowa od apelacji (100zł) oraz koszty zastępstwa prawnego (450zł) określone zgodnie z §2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
SSO Grzegorz Buła
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację: Grzegorz Buła
Data wytworzenia informacji: