Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 27 lutego 2025 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:

Sędzia Agnieszka Cholewa-Kuchta

Protokolant: Klaudia Dziadkowiec

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2025 roku w Krakowie

na rozprawie

sprawy z wniosku K. S., Z. S. i A. S.

przy uczestnictwie B. S. i Prokuratura Prokuratury Rejonowej Kraków – Prądnik Biały w Krakowie

o zobowiązanie do opuszczenia wspólnie zajmowanej nieruchomości i jej bezpośredniego otoczenia oraz wydania zakazów w trybie art. 11a-11aa ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy domowej

na skutek apelacji uczestnika B. S. od postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie z dnia 30 października 2024 roku, sygnatura akt I Ns 1365/24/K

postanawia:

1.  uchylić zaskarżone postanowienie z wniosku małoletnich Z. S.
i A. S. w punktach I., II., IV. i V., znieść postępowanie w tym zakresie
i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie,

2.  oddalić apelację w pozostałym zakresie,

3.  ustalić, że wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie w postępowaniu odwoławczym.

Sędzia Agnieszka Cholewa-Kuchta

UZASADNIENIE

DOTYCZĄCE PKT. 1 POSTANOWIENIA

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy na wniosek K. S. działającej imieniem własnym oraz imieniem małoletnich dzieci Z. S. i A. S. zobowiązał w pkt. I uczestnika B. S. do opuszczenia wspólnie zajmowanej nieruchomości, w pkt. II zakazał uczestnikowi zbliżania się do tejże nieruchomości na odległość mniejszą niż 10 m od ogrodzenia, w pkt. III zakazał uczestnikowi zbliżania się do wnioskodawczyni, w pkt. 4 stwierdził, że postanowienie w zakresie punktów od 1 do 3 jest skuteczne i wykonalne z chwilą ogłoszenia i w pkt. 5 stwierdził, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. W uzasadnieniu sąd podał, że po przeprowadzeniu postępowania dowodowego opierając się głównie na materiale dokumentowym oraz przesłuchaniu stron doszedł do wniosku, że dochodziło do zachowań przemocowych, których sprawcą był uczestnik. To uzasadniało zastosowanie przepisu art. 11 a ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej.

Apelację od tego rozstrzygnięcia składa uczestnik domagając się uchylenia postanowienia i oddalenia wniosku. Podnosząc, że nie zostały wyjaśnione wszystkie okoliczności w sprawie, nie zostali przesłuchani wnioskowani przez niego świadkowie oraz że wydane orzeczenie jest niewykonalne i sprzeczne z dobrem małoletnich.

Sąd Okręgowy zważył :

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy sąd odwoławczy przyjmuje za własne. W pierwszej kolejności jednak sąd dokonuje badania sprawy pod kątem ewentualnych nieprawidłowości proceduralnych, których niestety występowanie w tej sprawie, w odniesieniu do wnioskodawców małoletniego A. S. i Z. S., prowadziło do stwierdzenia nieważności postępowania.

Podkreślić trzeba, że w sprawie tej wniosek o zobowiązanie do opuszczenia nieruchomości i zakazy zbliżania składają wnioskodawczyni K. S. imieniem własnym oraz imieniem małoletnich dzieci Z. S. i A. S. (k.12).

W każdej sprawie, w której jako strony lub uczestnicy występują rodzice i dzieci, sąd ma obowiązek badać czy nie zachodzi możliwość hipotetycznej kolizji interesów między nimi. W przypadku stwierdzenia takiej sytuacji, sąd rozpoznający sprawę jest obowiązany zwrócić się do sądu opiekuńczego o ustanowienie dla strony (uczestnika postępowania) nie mającej zdolności procesowej kuratora (art. 70 § 1 i 572 § 1 k.p.c. w związku z art. 99 k.r.o.). W postępowaniu nieprocesowym wyłączenie reprezentacji rodziców należy oceniać ad casum i przyjmować je wtedy, gdy istnieje możliwość choćby tylko hipotetycznej sprzeczności interesów między rodzicami a dzieckiem. W przypadku istnienia takiej możliwości naczelny interes dziecka wyklucza możliwość reprezentowania go przez któregokolwiek z rodziców .

Wnioskodawcami w sprawie byli Z. S. i A. S., którzy jako osoby małoletnie, nie posiadali zdolności procesowej (art. 65 § 1 a contrario k.p.c.), a w konsekwencji- nie mogli występować w postepowaniu sądowym samodzielnie. Co do zasady przedstawicielem dziecka w postępowaniu sądowym są jego przedstawiciele ustawowi (art. 66 k.p.c.), którymi pozostają rodzice (art. 98 § 1 k.r.io.). Przedstawicielstwo ustawowe rodziców podlega jednakże wyłączeniu w okolicznościach opisanych w art. 98 § 2 k.r.io., a także w sytuacjach, w których istnieje możliwość, choćby tylko teoretyczna, kolizji interesów rodziców i dziecka.

Tego rodzaju kolizja interesów zachodziła na gruncie rozpatrywanego przypadku, co wynika z przedmiotu i specyfiki niniejszego postępowania. Realizowany w niniejszym postępowaniu interes wnioskodawczyni, jak i małoletnich wnioskodawców, polegający na żądaniu zobowiązania uczestnika - ojca do opuszczenia i niezbliżania się do wspólnie zajmowanego domu, może ( przynajmniej hipotetycznie) stać w sprzeczności z dobrem małoletnich, które wyraża się w byciu wychowywanym przez obydwoje rodziców we wspólnym miejscu zamieszkania. Jednocześnie, interes małoletnich mógł (przynajmniej hipotetycznie) pozostawać w kolizji z interesem uczestnika – ojca dzieci, na wypadek uwzględnienia jego stanowiska. Należało zatem uznać, że w zaistniałym stanie rzeczy tak wnioskodawczyni, jak i uczestnik nie mogli występować jako przedstawiciele ustawowi małoletnich, tym bardziej w sytuacji, gdy wnioskodawczyni złożyła wniosek także imieniem małoletnich.

Małoletni mogli zatem występować w tego rodzaju postępowaniu jedynie zastępowani przez reprezentanta wyznaczonego przez sąd opiekuńczy (art. 99 § 1 krio). Wystąpienie takie z wnioskiem inicjującym postępowanie również w imieniu małoletnich czyni tą czynność wadliwą, bezskuteczną bo konieczne jest działanie przez wyznaczonego przez sąd opiekuńczy reprezentanta, który dodatkowo dla wszczęcia takiego postępowania potrzebuje zgody sądu opiekuńczego.

Skoro zatem małoletni nie posiadali ustanowionego przez sąd opiekuńczy reprezentanta do reprezentowania ich interesów w niniejszej sprawie, to byli pozbawieni prawidłowo umocowanych przedstawicieli ustawowych czyniło to przeprowadzone przez Sąd Rejonowy postępowanie nieważnym (art. 379 pkt 2 k.p.c.).

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, jako że wnioskodawcami są małoletni, Sąd winien wystąpić do sądu opiekuńczego o ustanowienie reprezentantów małoletnich do reprezentowania ich interesów w niniejszym postępowaniu, a ten winien uzyskać zezwolenie sądu opiekuńczego na wystąpienie imieniem małoletnich z takim wnioskiem (art. 156 k.r.io. w związku z art. 99 § 3 k.r.io.). Przedmiotem rozpoznania ich ewentualnego wniosku będzie tylko ewentualne stosowanie przemocy przez uczestnika wobec małoletnich.

Z tego względu Sąd Okręgowy uchylił zaskarżone postanowienie w zakresie wniosku małoletnich, zniósł postępowanie przed Sądem Rejonowym i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania na podstawie art. 386 § 2 k.p.c.

Sędzia Agnieszka Cholewa-Kuchta