Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 24 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Cholewa-Kuchta

Sędziowie: SO Krystyna Dobrowolska (sprawozdawca)

SO Ewa Krakowiak

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2017 r. roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi K. B. i M. B. (1)

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu prowadzonym w sprawie o sygn. akt. I Ns 257/15/K zawisłej w Wydziale I Sądu Rejonowego dla Krakowa -Krowodrzy w Krakowie

postanawia:

1.  stwierdzić, że w sprawie o sygn. akt. I Ns 257/15/K zawisłej w Wydziale I Sądu Rejonowego dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie doszło do przewlekłości postępowania;

2.  przyznać skarżącym od Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Krakowa- Krowodrzy w Krakowie kwoty po 5000 ( pięć tysięcy) zł;

3.  oddalić skargi w pozostałej części;

4.  zwrócić skarżącym uiszczone opłaty od skargi w kwotach po 100 (sto) zł;

5.  zasądzić od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Krakowa- Krowodrzy w Krakowie na rzecz skarżących kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

SSO Ewa Krakowiak SSO Agnieszka Cholewa Kuchta SSO Krystyna Dobrowolska

UZASADNIENIE

Skarżące K. B. i M. B. (1) na podstawie art. 1 oraz 2 ust. 1, art. 3 pkt 6, art. 4 ust. 3, art. 5 ust. 2 i art. 12 ust. 4 ustawy z 17.6.2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) wniosły skargę na przewlekłość postępowania w sprawie o sygn. akt. I Ns 257/15/K zawisłej w Wydziale I Sądu Rejonowego dla Krakowa -Krowodrzy w Krakowie.

Domagały się stwierdzenia przewlekłości postępowania w tej sprawie oraz zasądzenia na ich rzecz tułem zadośćuczynienia od Skarbu Państwa kwot po 15 000 zł.

Domagały się również zasądzenia kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych zgodnie z uchwałą SN z dnia 21 czerwca 2006 r.III SPZP 1/06.

W uzasadnieniu twierdziły, iż W dniu 05.02. 2015 r. do I Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego dla Krakowa -Krowodrzy wpłynął wniosek I. T. o ustanowienie służebności drogi koniecznej. Po przeprowadzeniu przez Sąd procedury uzupełnienia braków formalnych i fiskalnych odpisy wniosku zostały doręczone uczestniczkom postępowania, a to K. oraz M. B. (1), które są współwłaścicielkami działki, przez którą miałaby wedle żądania wnioskodawczyni poprowadzona droga konieczna. W dniu 25.05.2015 r. do Sądu została skierowana odpowiedź na wniosek uczestniczek, w treści której przywołując obszerną argumentacje uczestniczki sprzeciwiły się poprowadzeniu szlaku służebnego drogi koniecznej przez należącą do nich nieruchomość.

Następnie w dniu 28.05.2015 r., został wyznaczony termin rozprawy, na którym Sąd zarządził przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego geodety i z tego powodu rozprawę odroczył z terminem na piśmie.

W dniu 16.06.2015 r., Sąd zwrócił się z odezwą do biegłego sądowego K. M. z odezwą o wykonanie opinii wyznaczając biegłemu na tę czynność termin 2 - miesięcy, termin został ustalony również podczas rozmowy telefonicznej z biegłym, co wynika z notatki z dnia 16.06.2015 r., ( k- 71 ). W międzyczasie do Sądu wpłynęło pismo w którym do sprawy zgłosił się pełnomocnik wnioskodawczyni A. J.. W dniu 07.09.2015 r., została przesłana Sądowi opinia biegłego w trzech egzemplarzach wraz z fakturą VAT oraz zostały zwrócone akta. W dniu 09.10 2015 r. odpis opinii został doręczony pełnomocnikowi uczestniczek, a 06.10.2015 r., pełnomocnikowi wnioskodawczyni. W przepisanych terminach wpłynęły również zarzuty uczestniczek do opinii biegłego (dnia 23.10.2015). Następnie Sąd w piśmie skierowanym do biegłego zobowiązał go do ustosunkowania się do pisma (zarzutów uczestniczek) oraz zobowiązał go do przedłożenia 4 dodatkowych egzemplarzy opinii wykonanej w sprawie.

W dniu 06.04.2016 r., biegły w piśmie ustosunkował się do wezwania, podobnie uczyniła wnioskodawczyni, która została wezwana do przedłożenia 4 dodatkowych odpisów wniosku (pismo pełnomocnika wnioskodawczyni z dnia 21.03.2106 r.). Od tego momentu w sprawie nie zostały podjęte żadne czynności w szczególności pismo z odpowiedzią na zarzuty biegłego sądowego nie zostało doręczone, stronom postępowania.

Pomimo to po zapoznaniu się z aktami zarówno przez uczestniczkę M. B. (1) jak i jej pełnomocnika w dniu 04.10.2016 r., do Sądu wpłynęło pismo procesowe uczestniczek w którym pełnomocnik zwróciła się z wnioskiem o doręczanie mu pisma biegłego stanowiącego odpowiedź na zarzuty oraz wnioskiem o pilne wyznaczenie terminu rozprawy oraz podjęcie w tym celu niezbędnych czynności, wnioski uczestniczek pozostały jednak bez odpowiedzi.

Pomimo podjęcia wszelakich niezbędnych działań w celu dalszego nadania biegu, od kwietnia 2016 r., w sprawie nie są podejmowane żadne czynności. Pisma i zawarte w nich wnioski są ignorowane i pozostają bez odzewu ze strony Sądu.

Tymczasem sprawa ma istotne znaczenia dla każdej ze stron, w szczególności dla uczestniczek postępowania, ponieważ bezpośrednio przed tym, jak wniosek o ustanowienie służebności został złożony w Sądzie, uczestniczki rozpoczęły procedurę podziału działki, ponieważ zamierzały wybudować na dwóch powstałych w wyniku podziału nieruchomościach dwa jednorodzinne domy z przeznaczeniami do zamieszkania dla każdej z nich. Kwestia ta była wielokrotnie podnoszona w treści pism kierowanych przez pełnomocnika uczestniczek do Sądu. W tym momencie w związku z zawisłością sporu uczestniczki zostały pozbawione możliwości przeprowadzenia podziału działek, a w szczególności rozpoczęcia na nich budowy, ponieważ WZ - które otrzymały, uległy dezaktualizacji, a nowe WZ - nie są możliwe do otrzymania, ponieważ toczy się postępowanie o ustanowienie służebności drogi koniecznej. Uczestniczka M. B. (2) narażona jest na szczególności na szkodę, ponieważ aktualnie musi ona wyprowadzić siec z zajmowanego przez siebie obecnie mieszkania w wyniku przekształceń własnościowych w kamienicy.

W związku z powyżej podniesionymi argumentami skarżące wniosły jak na wstępie.

Na podstawie akt sprawy Sąd ustalił następującą sekwencję zdarzeń:

Wniosek o ustanowienie drogi koniecznej wpłynął 9 lutego 2015 r.

W dniu 16 marca 2015 r. wezwano wnioskodawczynię do uzupełnienia braków formalnych wniosku poprzez wskazanie działek, po których ma przebiegać droga, przedłożenie odpisów z ksiąg wieczystych , wyrysu z mapy ewidencyjnej, wskazanie uczestników i ich adresów, złożenie odpowiedniej liczby odpisów wniosku oraz uiszczenie opłaty sądowej w kwocie 200 zł.

Zarządzenie wykonano 19 marca 2015 r.

W dniu 2 kwietnia 2015 r. wnioskodawczyni uzupełniła braki

W dniu 30 kwietnia 2015 r, Sąd wezwał do udziału w sprawie K. B. i M. B. (1) oraz wyznaczył termin rozprawy na 28 maja 2015 r.

W dniu 25 maja 2015 r. wpłynęła odpowiedź na wniosek ze sprzeciwem uczestniczek.

W dniu 28 maja 2015 r. na rozprawie Sąd zarządził przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Dzień później Sąd zwrócił się do Starostwa Powiatowego w K. o nadesłanie wypisu z rejestru gruntów dla działek objętych postępowaniem.

W dniu 16 czerwca 2015 r. Sąd zwrócił się do biegłego o wykonanie opinii w terminie 2 miesięcy.

W dniu 7 września 2015 r. biegły przedstawił Sądowi opinię w 3 egzemplarzach.

W dniu 10 września 2015 r. zarządzono przesłanie opinii stronom. Zarządzenie to zostało wykonane w dniu 30 września 2015r.

Opinie zostały doręczone pełnomocnikom wnioskodawczyni i uczestniczek w dniach 6 i 9 października 2015 r.

W dniu 20 października 2015 r. wnioskodawczyni pisemnie zawiadomiła, iż nie zgłasza zastrzeżeń do opinii biegłego

W dniu 23 października 2015 r. uczestniczki złożyły pisemne zastrzeżenia do opinii.

Dopiero w dniu 12 lutego 2016 r. Sąd zlecił biegłemu ustosunkowanie się do zarzutów (wydając równocześnie inne zarządzenia tyczące się nadesłania odpisów wniosku, pełnomocnictwa i odpisu z Kw).

Zarządzenie to wykonano 11 marca 2016 r.

21 marca 2016 r. wnioskodawczyni złożyła odpisy wniosku oraz pisma z dnia 19.10.2015 r.

W dniu 6 kwietnia 2016 r, biegły ustosunkował się do zarzutów składając opinię techniczną z załącznikami mapowymi.

Od tego czasu w sprawie nie działo się nic. W dniu 4.10.2016 r. pełnomocnik uczestniczek wniósł o wyznaczenie rozprawy, dołączenie pełnomocnikom odpowiedzi biegłego na zarzuty.

W dniu 20 grudnia 2016 r. wpłynęła skarga uczestniczek na przewłokę postępowania.

W dniu 30 grudnia 2016 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie kolejnych uczestników i wyznaczył termin oględzin na 28 lutego 2017 r. z udziałem biegłego oraz pełnomocników i stron.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga jest uzasadniona. Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843) określiła w art. 2 ust. 1 pojęcie przewlekłości postępowania stanowiąc, że przewlekłość zachodzi wówczas, gdy postępowanie w danej sprawie trwa dłużej niż to jest to konieczne do wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne do rozstrzygnięcia sprawy, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenia dla strony, która wniosła skargę rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron. Normatywna treść powołanego przepisu wskazuje zatem, że przewlekłość postępowania ma miejsce, gdy trwa ono ponad konieczność niezbędną do wyjaśnienia istotnych dla końcowego rozstrzygnięcia okoliczności faktycznych i prawnych, leżących w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością sądu. Zgodnie poglądem judykatury, który Sąd Okręgowy w pełni podziela, ustalenie zaistnienia przewlekłości postępowania nie jest zależne jedynie od upływu czasu i subiektywnych odczuć skarżącego, a jest wypadkową czynników obiektywnych oraz czasu niezbędnego do podejmowania działań zgodnych z obowiązującymi przepisami przewidującymi prowadzenie określonych procedur (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 11 maja 2005 roku, II S 26/05, Lex nr 151808). „ Przez przewlekłość postępowania rozumie się w praktyce brak czynności zmierzających do rozstrzygnięcia, zachodzący dłużej niż jest to konieczne do rozważenia sprawy bądź zgromadzenia dowodów. Chodzi o to, by czynności zmierzające do wydania orzeczenia kończącego zabierały odpowiednią ilość czasu, to jest odbywały się bez zbędnej zwłoki (…). Taką zbędną zwłoką nie jest każdy upływ czasu, ale dopiero nadmierne odstępstwo od czasu zwykle koniecznego dla wykonania określonych czynności. Przewlekłość postępowania zachodzi wtedy tylko, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy” (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 listopada 2010 roku, II S 28/10, KZS 2010/11/50). Zwłoka stanowi kwalifikowane, tj. zawinione opóźnienie, stąd nie każde więc przedłużenie czynności Sądu stanowi naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie.

Niewątpliwie w niniejszej sprawie doszło do przewłoki postępowania począwszy od 23 października 2015 r., kiedy to uczestniczki złożyły pisemne zastrzeżenia do opinii. Dopiero po ponad trzech i pół miesiąca , tj. w dniu 12 lutego 016 r. Sąd zlecił biegłemu ustosunkowanie się do zarzutów. Zarządzenie to wykonano blisko miesiąc później, tj. 11 marca 2016 r.

Już tylko ta, trwająca blisko cztery i pół miesiąca przewłoka postępowania winna była skłonić Sąd do szczególnej staranności w terminowym wydawaniu i wykonywaniu zarządzeń zmierzających do nadania postępowaniu sprawnego biegu.

Tymczasem od dnia 6 kwietnia 2016 r., kiedy to biegły ustosunkował się do zarzutów składając opinię techniczną z załącznikami mapowymi, do czasu złożenia skargi na przewłokę w dniu 20 grudnia 2016 r., w sprawie nie były podejmowane żadne czynności. Do żadnej aktywności nie skłoniło Sądu nawet pismo uczestniczek z dnia 4 października 2016 r. z wnioskiem m.in. o wyznaczenie rozprawy oraz doręczenie pełnomocnikom stron pisma biegłego z dnia 6 kwietnia 2016 r. odpowiedzią na zarzuty uczestniczek (tu błędnie wskazano datę pisma biegłego jako „ 8 kwietnia 2016 r.”).

W piśmie tym uczestniczki wskazywały, że przedłużające się postępowanie naraża je na szkodę majątkową, ponieważ nie mogą doprowadzić do planowanego podziału działki na dwie odrębne i rozpocząć na nich budowy swych domów.

Dopiero złożenie skargi na przewlekłość spowodowało wydanie przez Sąd postanowienia datowanego na 30 grudnia 2016 r. i wezwania do udziału w sprawie czterech następnych osób oraz wyznaczenia terminu oględzin z udziałem biegłego na dzień 28 lutego 2017r.

Kolejna, blisko ośmiomiesięczna przewłoka postępowania sprawia, że w całym postępowaniu mamy łącznie do czynienia z blisko roczną, niczym nie usprawiedliwioną zwłoką. Odpowiednia kwota pieniężna, o której stanowi art. 12 ust. 4 w/w ustawy nie jest odszkodowaniem, bowiem jest oderwana od istnienia, a tym bardziej wysokości szkody poniesionej przez stronę postępowania dotkniętego przelękłością, owa kwota nie jest również zadośćuczynieniem sensu stricto; jak się wydaje ma ona charakter mieszany stanowiąc z jednej strony rekompensatę ( quasi-zadośćuczynienie) dla strony skarżącej z tytułu naruszenia jej prawa do rozpoznania sprawy „w rozsądnym terminie” (tak W. Jasiński, Glosa do wyroku WSA w Łodzi z dnia 4.02.2010 r., I SA/Łd 768/09, Lex nr 147299/1), z drugiej zaś strony jest również swoista sankcją dla Sądu lub organu procedującego opieszale (por. Z. Banaszczyk, Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niewydaniem orzeczenia sądowego we właściwym czasie (art. 417(1) § 3 k.c.), Palestra 2006/9-10/9). Dlatego też ustalając wysokość tej kwoty Sąd rozstrzygający o skardze na przewlekłość postępowania powinien mieć na uwadze z jednej strony długotrwałość opóźnienia w rozpoznaniu sprawy, przyczyny leżące u podstaw tego (w tym również sytuację kadrową jednostki), stopień zawinienia organu lub sądu oraz zobiektywizowaną dolegliwość przewlekłości postępowania dla strony. W ocenie Sądu Okręgowego kwota 5.000 złotych na rzecz każdej ze skarżących jest tu adekwatna do stopnia przewlekłości postępowania, przy uwzględnieniu wyżej wskazanych okoliczności, nie znajdujących żadnego usprawiedliwienia. Dalej idąca skarga podlegała oddaleniu, na podstawie art. 12 ust. 1 w/w ustawy, w szczególności żądanie przyznania skarżącym od Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego odpowiedniej kwoty powyżej przyznanych kwot po 5.000 złotych było wygórowane i nie znajdywało obiektywnego uzasadnienia w materiale sprawy.

Wobec zasadności skargi co do zasady zwrotowi w trybie art. 17 ust. 3 w/w ustawy podlegały opłaty należna od skargi w tym zakresie, w kwocie po 100 złotych uiszczone na rachunek Sądu Rejonowego dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie.

Jednocześnie na zasadzie art. 100 kpc w zw. z art. 99 kpc oraz w zw. z art.397§2 kpc i art. 8 ust.2 ustawy o skardze zasądzono na rzecz skarżących koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu skargowym w kwocie 240 zł( tj. wysokości wynikającej z §14 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. 2016 poz. 1668)

SSO Ewa Krakowiak SSO Agnieszka Cholewa Kuchta SSO Krystyna Dobrowolska