Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2019 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSO Grażyna Baran

Protokolant : sekr. sądowy Aneta Krzuk

po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2019 roku w Krakowie na rozprawie

sprawy H. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o ekwiwalent pieniężny z tytułu prawa do bezpłatnego węgla

na skutek odwołania H. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 18 października 2017 roku, Znak (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  przyznaje od Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Krakowie radcy prawnemu M. D. kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt złotych) powiększoną o należny podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Sygn. akt VII U 3456/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 października 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C., a podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2017r. poz. 1383 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 27 czerwca 2008r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i wykorzystania dotacji budżetowej przeznaczonej na finansowanie ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla, bezpłatnego węgla w naturze oraz rent wyrównawczych (Dz.U. z 2008r. Nr 118 poz. 753) i ustawy z dnia 7 września 2007r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego )Dz.U> Nr 192 poz. 1379), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18 września 2017r. - odmówił H. L. prawa do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla od miesiąca stycznia 2017r.

Zakład podał, że zgodnie z w/w przepisami ekwiwalent pieniężny jest wypłacany:

- byłemu pracownikowi kopalni postawionej w stan likwidacji przed dniem 1 stycznia 2007r. uprawnionemu do bezpłatnego węgla, który uzyskał emeryturę lub rentę przed tym dniem oraz wdowom , wdowcom i sierotom mającym ustalone prawo do renty rodzinnej po byłych pracownikach tych kopalń;

- pracownikowi kopalni likwidowanej wchodzącej w skald przedsiębiorstwa górniczego albo pracownikowi kopalni likwidowanej której składniki majątkowe zostały wniesione do spółki, który uzyskał emeryturę lub rentę.

Warunkiem otrzymania ekwiwalentu pieniężnego jest przedłożenie przez Przedsiębiorstwo (...) wniosku o wypłatę ekwiwalentu do Zakład Ubezpieczeń Społecznych , po uzyskaniu od emeryta lub rencisty pisemnego oświadczenia o rezygnacji z uprawnień do pobierania bezpłatnego węgla w naturze.

Zakład podał, że Przedsiębiorstwo (...) nie złożyło do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosku o wypłatę ekwiwalentu z tytułu prawa do

W odwołaniu od powyższej decyzji H. L. wniosła o wypłatę ekwiwalentu pienionego za 2017r. oraz o kontynuację wypłaty za deputat węglowy 2,5 tony przez ZUS lub o odszkodowanie za rezygnację z deputatu węglowego.

Wnioskodawczyni zarzuciła, że zaskarżona decyzja jest niezgodna z przepisami prawa i sprzeczna ze stanem faktycznym. Podniosła, że prawo nie może działać wstecz. Deputat został jej przyznany przez Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Podkreśliła, że Kancelaria (...) S.A. posiada jej pisemne oświadczenie , o którym mowa w decyzji. W związku z powyższym nie może ponosić ujemnych skutków niedociągnięć administracyjnych.

Niesporne jest, że J. L. od 1973r. pobierał rentę inwalidzką. Mąż wnioskodawczyni zmarł 22 listopada 1980r. H. L. od 1 lutego 1988r. pobiera rentę rodzinna po mężu. Wnioskodawczyni – jako wdowa uprawniona do renty rodzinnej - otrzymywała deputat węglowy. Prawo to było realizowane do 2011r. włącznie. Od 2012r. Kampania Węglowa odmówiła uprawnienia do realizacji deputatu węglowego (uznała, że uprawnienie to nie przysługiwało).

H. L. złożyła pozew przeciwko (...) (domagała się deputatu za lata 2012-2014 oraz ustalenia, że przysługuje jej to uprawnienie w następnych latach). Sąd Rejonowy dla Krakowa –Nowej Huty w Krakowie Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 28 maja 2015r.oddalił powództwo. Sąd Okręgowy w Krakowie w wyniku rozpoznania apelacji - przyznał H. L. od (...) S.A. w K. należność kwotową z tytułu prawa do bezpłatnego węgla za lata 2012-2014, a w pozostałym zakresie pozew oddalił.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy podkreślił, że jak wynika z twierdzeń stron, ostatnim zakładem męża wnioskodawczyni, przed jego przejściem na rentę inwalidzką był KWK (...) w C. i ten stosunek pracy uległ rozwiązaniu 22 czerwca 1970r., a „powodem było porzucenia prac y bez wypowiedzenia”. Sąd podkreślił, że z dowodów przedstawionych przez strony (Karta Ewidencyjna i przepisy obowiązujące w dacie rozwiązania stosunku pracy) nie wynika, że wpisany w Karcie Ewidencyjnej J. L. sposób ustania stosunku pracy czyli „porzucenie bez wypowiedzenia" należy utożsamiać (wprost lub przez wskazane w przepisach domniemanie prawne)ze znanym obowiązującym wówczas przepisom „rozwiązaniem stosunku pracy z winy pracownika”. Sąd powołał przepisy regulujące m.in. sposoby rozwiązywania stosunków pracy obowiązujące w dniu 22 czerwca 1970r. (szczegółowo je omówił) - i uznał, iż materiał z akt oceniony zgodnie z art. 233 §1 k.p.c. nie potwierdza zasadności ustalenia, że stosunek pracy J. L. został rozwiązany z jego win, czyli w okolicznościach o jakich mowa w art. 49 ust. 1 pkt a Zbiorowego Układu Pracy z dnia 1 kwietnia 1957r., które powodowałoby, ze prawo H. L. do bezpłatnego węgla w ogóle nie powstało. Sąd Okręgowy stwierdził, ze odmowa wydawania H. L. przez (...) S.A. w K. bezpłatnego węgla w latach 2012, 2013, 2014 była bezpodstawna.

Natomiast za bezzasadną Sąd Okręgowy uznał apelację w części, która odnosiła się do oddalenia powództwa z roszczeniem o ustalenie , zę za rok 2015 i w kolejnych latach przysługuje H. L. prawo do deputatu węglowego. Sąd przywołał treść art. 189 k.p.c. , a ponadto powołał się na treść dokumentów (ich wiarygodności H. L. nie zakwestionowała ), z których wynika, że (...) S.A. w K. od 1 stycznia 2015r. zaprzestała realizacji uprawnień do bezpłatnego węgla wobec innych osób niż pracownicy.

W piśmie z dnia 26 sierpnia 2017r. skierowanym do (...) w K. H. L. złożyła oświadczenie, że rezygnuje ze swoich uprawnień do pobierania bezpłatnego węgla w naturze i wniosła o przedłożenie stosownych dokumentów do ZUS .

W dniu 18 września 2017r. do ZUS wpłynął wniosek H. L. o wypłatę należnego jej ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy od 2017r.

Po jego rozpoznaniu Zakład wydał zaskarżoną decyzję.

Jak wynika z akt sprawy Spółka (...) S.A. w dniu 4 października 2018r. w piśmie skierowanym do pełnomocnika wnioskodawczyni wyjaśniła m.in. że KWK ‘ (...) w C. nie jest kopalnią zlikwidowaną w myśl przepisów ustawy z dnia 7 września 2007r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, wobec powyższego brak jest uprawnień do przekazania emerytów i rencistów do ZUS, a ponadto J. L. nie nabył uprawnienia do deputatu węglowego należnego emerytom i rencistom.

Sąd zważył co następuje.

Odwołanie jest nieuzasadnione.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 27 czerwca 2008r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i wykorzystania dotacji budżetowej przeznaczonej na finansowanie ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla, bezpłatnego węgla w naturze oraz rent wyrównawczych (Dz.U. z 2008r. Nr 118 poz. 753) i ustawy z dnia 7 września 2007r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (Dz.U. Nr 192 poz. 1379) ekwiwalent pieniężny jest wypłacany:

- byłemu pracownikowi kopalni postawionej w stan likwidacji przed dniem 1 stycznia 2007r. uprawnionemu do bezpłatnego węgla, który uzyskał emeryturę lub rentę przed tym dniem oraz wdowom , wdowcom i sierotom mającym ustalone prawo do renty rodzinnej po byłych pracownikach tych kopalń;

- pracownikowi kopalni likwidowanej wchodzącej w skald przedsiębiorstwa górniczego albo pracownikowi kopalni likwidowanej której składniki majątkowe zostały wniesione do spółki, który uzyskał emeryturę lub rentę.

Warunkiem otrzymania ekwiwalentu pieniężnego jest przedłożenie przez Przedsiębiorstwo (...) wniosku o wypłatę ekwiwalentu do Zakład Ubezpieczeń Społecznych, po uzyskaniu od emeryta lub rencisty pisemnego oświadczenia o rezygnacji z uprawnień do pobierania bezpłatnego węgla w naturze.

W przypadku H. L. brak jest podstaw do „przejęcia” wypłaty ekwiwalentu za bezpłatny węgiel przez ZUS albowiem wnioskodawczyni nie obejmuje w/w regulacja prawna.

Po pierwsze mąż wnioskodawczyni jako rencista nabył prawo do bezpłatnego węgla na postawie przepisów Układu Zbiorowego Pracy z 1957r. , ponadto kopalnia jest kopalnią czynną i nie ma postaw do przekazania „rencistów” do ZUS.

Dodatkowo należy zauważyć, że od 1 stycznia 2015r. prawo emerytów, rencistów i innych uprawnionych osób do bezpłatnego węgla uległo likwidacji (uchwała nr 875/2014 w sprawie likwidacji prawa emerytów, rencistów i innych uprawnionych osób do bezpłatnego węgla). Na marginesie należy podkreślić, że kwestia odszkodowania/rekompensaty z tytułu utraty prawa do bezpłatnego węgla została uregulowana w ustawach z dnia 12 października 2017r. o świadczeniu rekompensacyjnym z tytułu utraty prawa do bezpłatnego węgla (Dz.U. z 2017r.poz. 1971) oraz z dnia 23 listopada 2018r. o świadczeniu rekompensacyjnym z tytułu utraty prawa do bezpłatnego węgla oraz z tytułu zaprzestania pobierania bezpłatnego węgla przez osoby niebędące pracownikami przedsiębiorstwa górniczego (Dz.U. z 2019r. poz. 290).

Mając powyższe na uwadze na zasadzie art. 477§1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji. O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. poz. 1715 ze zm.).