Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2015r

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział XII Gospodarczy – Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia: SO Agata Pierożyńska

Sędzia: SO Bożena Cincio-Podbiera

Sędzia: SO Beata Kozłowska-Sławęcka

Protokolant: Z-ca Kierownika Sekret. Rafał Bielski

po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2015r w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa S. R.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie

z dnia 5 maja 2014r sygn. akt V GC 3040/13/S

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej koszty postępowania apelacyjnego w kwocie 1.200,00 zł (jeden tysiąc dwieście złotych).

Sygn. akt XII Ga 23/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 5 listopada 2015 r.

Powód S. R. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w K., w pozwie sprecyzowanym ostatecznie pismem z dnia 14 sierpnia 2013 r., domagał się zasądzenia od strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. kwoty 17.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu podał, że w dniu 2 maja 2012 r. zawarł ze stroną pozwaną umowę podnajmu lokalu użytkowego o powierzchni 15 m ² przy ul. (...) (zespół przychodni lekarskich) w K.. Lokal miał być przeznaczony na gabinet lekarski w godzinach 8 – 20, a czynsz najmu ustalono na kwotę 1.800 zł brutto, płatną z góry do dnia 4 każdego miesiąca. Za czerwiec 2012 r. strona pozwana zapłaciła tylko 1.000 zł i była to jedyna wpłata. Powód stwierdził, że wykonał swoje zobowiązania umowne i umowa nieprzerwanie łączy strony, ponieważ nie została rozwiązana.

Na podstawie twierdzeń pozwu oraz dołączonych do niego dokumentów Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie Wydział V Gospodarczy, wydał w dniu 26 września 2013 r. nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (sygn. akt V GNc 3830/13/S).

Strona pozwana wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i domagając się oddalenia powództwa.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana potwierdziła fakt zawarcia umowy najmu w dniu 2 maja 2012 r. oraz wysokość umówionego czynszu. Zarzuciła, że powód nie wywiązał się należycie z postanowień umownych, ponieważ nie udostępnił lokalu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Strona pozwana miała bowiem mieć zapewnione w lokalu miejsce wystarczające do rozłożenia używanego przez siebie sprzętu rehabilitacyjnego, w szczególności łóżka do masażu. Tymczasem powód wniósł do pomieszczenia więcej swojego sprzętu niż zostało uzgodnione, a tym samym zajął zbyt dużo miejsca i uniemożliwił uzyskanie dostatecznej ilości miejsca niezbędnego do działalności strony pozwanej. Strona pozwana wzywała powoda do usunięcia nadmiarowych sprzętów, ale to żądanie pozostało bezskuteczne. W tej sytuacji strona pozwana wypowiedziała ustnie umowę najmu. Strona pozwana podała, że podejmowała próby ugodowego zakończenia sporu poprzez uznanie umowy za rozwiązaną i zapłatę kwoty 2.600 zł, ale do porozumienia między stronami nie doszło. Do sprzeciwu dołączyła pozwana odpis pisma z dnia 25 września 2012 r. w sprawie propozycji porozumienia o rozwiązaniu umowy ze skutkiem natychmiastowym oraz rozliczenia przez zapłatę kwoty 2.600 zł. W piśmie szczegółowo omówione zostały sprzęty wniesione przez powoda, a uniemożliwiające korzystanie przez stronę pozwaną z lokalu w sposób określony w umowie najmu.

Na rozprawie w dniu 27 stycznia 2014 r. strona pozwana oświadczyła, że lokal nie został jej wydany, a zgodnie z umową miała dysponować powierzchnią 15 m ² do wyłącznej dyspozycji, tymczasem po uwzględnieniu sprzętów wniesionych do lokalu przez powoda, pozostało zaledwie 5m ², co było całkowicie niewystarczające do świadczenia usług masażu leczniczego przez stronę pozwaną.

Wyrokiem wydanym dnia 5 maja 2014 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.600 zł z odsetkami ustawowymi (pkt I), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt II), zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej zwrot kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 2.417 zł, a w pozostałym zakresie koszty zastępstwa procesowego wzajemnie zniósł (pkt III) oraz zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda zwrot opłaty sądowej w kwocie 130 zł (pkt IV).

Poza sporem pozostawał fakt zawarcia umowy najmu w dniu 2 maja 2012 r., jej treść (umowa załączona była do pozwu), jak też dokonanie częściowej zapłaty za pierwszy miesiąc najmu w kwocie 1.000 zł .

W oparciu o dowody z dokumentów oraz z zeznań świadka K. L. (z d. R.) i prokurenta pozwanej spółki (...) Sąd Rejonowy ustalił, że strony umówiły się o podnajem, a w istocie o tzw. time sharing, bowiem zarówno powód i jak strona pozwana miały korzystać z tego samego gabinetu w całości, tylko w różnych godzinach. Nadto do dyspozycji podnajemcy pozostawała obsługa przychodni, czyli wskazanych w § 5 umowy poczekalni, toalety dla pacjentów, toalety dla personelu, zaplecza socjalnego w przyziemiu, podjazdu dla niepełnosprawnych. Oprócz tego podnajemca miał zapewnione określone w § 9 usługi w postaci obsługi rejestratorskiej, w tym prowadzenie kartotek pacjentów, pomieszczenia na odpady medyczne, energię elektryczną, ciepłą i zimną wodę, ogrzewanie i prąd oraz sprzątanie. Wszystko w ramach zryczałtowanej odpłatności w czynszu. Tak samo jak umieszczenie informacji na tablicy informacyjnej w przychodni. W § 12 określono zasady rozwiązania umowy najmu w sposób następujący: „umowa ulega rozwiązaniu ze skutkiem natychmiastowym w przypadku: 1. Opóźnienia w zapłacie czynszu za dwa okresy płatności a wzywanie Podnajemcy do zapłaty jest zbyteczne”.

W § 14 strony postanowiły, że wszelkie zmiany umowy mogą być dokonywane wyłącznie na piśmie, pod rygorem nieważności. Strony w umowie nie przewidywały wydania lokalu, ponieważ był on jednym z gabinetów lekarskich w obrębie przychodni i aby z niego korzystać należało pobrać klucz z recepcji przychodni. Powód upoważnił recepcję do wydawania klucza stronie pozwanej, a strona pozwana z tego korzystała, ponieważ A. G. umieścił w lokalu swoje rzeczy i nie zgłaszał żadnych przeszkód w samodzielnym dostępie do lokalu, bez udziału powoda. Tym samym zgodnie z postanowieniami umowy doszło do wydania lokalu przez umożliwienie do niego dostępu.

Mając za podstawę tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy stwierdził, że zgodnie z art. 659 k.c. oraz art. 662 k.c. w zw. z art. 353 ¹ k.c. ustalone zostały między stronami warunki podnajmu. Stan lokalu i sposób jego używania podlegał również woli i uznaniu stron, przez określenie „umówionego użytku” (art. 662 § 1 k.c.). Skoro strony podpisały umowę, to podnajemca akceptował stan lokalu jako nadający się do umówionego użytku określonego w umowie. Z treści umowy nie wynikało, jak powierzchnia miała być oddana do wyłącznego używania stronie pozwanej – przedmiotem umowy był cały lokal o powierzchni 15 m ². Sąd zwrócił uwagę, że w umowie wyraźnie zaznaczono (§ 3 pkt 4 i 5), że podnajemca samodzielnie odpowiada za przestrzeganie wymagań związanych ze swoją działalnością. Zatem każdy ze współużytkowników (powodowy wynajmujący i strona pozwana jako podnajemca) miał prawo do korzystania z całego gabinetu, w sposób uzgodniony z drugą stroną. W ocenie Sądu, jeżeli strona pozwana uznała, że lokal został źle urządzony poprzez niewłaściwe umieszczenie mebli i sprzętów wniesionych przez K. L. (z d. R.), to działający w imieniu i na rzecz strony pozwanej A. G. powinien spotkać się z nią i na miejscu w lokalu wraz z nią tak ustawić sprzęty, aby działalność obu współużytkowników w lokalu była możliwa. Gdyby to okazało się niemożliwe – mógłby żądać od wynajmującego usunięcia przeszkód w ramach zawartej umowy najmu. Strony powinny tak postąpić już w momencie obejmowania lokalu po zakończeniu remontu (art. 354 i 355 k.c. ). Tak się jednak nie stało, a strona pozwana nigdy nie sprecyzowała jakie sprzęty należące do powoda uniemożliwiają jej korzystanie z lokalu i czego żąda, aby korzystać z niego w sposób określony w umowie. Dalej wskazał Sąd, że postanowienia umowy najmu z 2 maja 2012 r. dla swojej ważności przewidują formę pisemną, a ustalenia ustne nie są skuteczne i ważne (§ 14). Dlatego, zdaniem Sądu, pismo pełnomocnika strony pozwanej z dnia 25 września 2012 r. stanowiło oświadczenie woli odstąpienia od umowy za odszkodowaniem w kwocie 2.600 zł. Ponieważ strona pozwana nie uregulowała w całości czynszu za maj 2012 r., a następnie zaniechała jakichkolwiek wpłat, powstała zaległość w płaceniu czynszu za dwa okresy płatności, a to uruchomiło mechanizm rozwiązania umowy najmu wg § 12 umowy -bez wzywania najemcy. Zatem umowa z dnia 2 maja 2012 r. wygasła z upływem drugiego miesiąca najmu i od dnia 1 lipca 2012 r. stron nie łączył już żaden stosunek najmu. Oznacza to, że strona pozwana winna zapłacić za dwa miesiące najmu, tj. maj i czerwiec 2012 r. (2x 1.800 zł brutto). Z tej kwoty pozostaje do zapłaty 2.600 zł, ponieważ 1.000 zł zostało zapłacone przed sporem i powód nie żąda jej w pozwie. W pozostałym zakresie żądania pozwu są bezzasadne, ponieważ nie można żądać zapłaty czynszu po ustaniu stosunku najmu. Powód nie wykazał też, aby strona pozwana korzystała z lokalu przez dalsze miesiące, za które domaga się zapłaty na podstawie samych tylko faktur dołączonych do pozwu, a przez stronę pozwaną nie podpisanych.

O kosztach procesu orzekł Sąd w pkt III i IV wyroku, zasądzając zwrot kosztów w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu wyrażonej w art. 98 k.p.c., a w pozostałym zakresie Sąd zniósł koszty zastępstwa procesowego stosownie do dyspozycji art. 100 k.p.c.

Powód wniósł apelację od wyroku z dnia 5 maja 2014 r., zaskarżając go w zakresie pkt II i III i domagając się zmiany zaskarżonego wyroku przez zasądzenie żądanej kwoty w całości, a nadto zasądzenia od strony pozwanej kosztów postępowania za I i II instancję. Ewentualnie wniósł powód o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach całego postępowania.

Zaskarżonemu wyrokowi powód zarzucił:

I.  Naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie:

- art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnej oceny materiału dowodowego i nieuznanie za wiarygodne zeznań świadka K. R. w zakresie dotyczącym:

* braku zastrzeżeń strony pozwanej co do wielkości wynajmowanego lokalu, znajdujących się w nim sprzętów, możliwości prowadzenia w nim działalności równolegle z powodem i braku zastrzeżeń co do tego w czasie trwania umowy najmu

* sprawdzenia przez pozwaną rzutu i stanu lokalu przy podpisaniu umowy oraz potwierdzenia, że wszystkie sprzęty pozwanej zmieszczą się w lokalu umożliwiając prowadzenie działalności

* braku złożenia przez stronę pozwaną oświadczenia o odstąpieniu lub rezygnacji z umowy podnajmu

* przesłania wszystkich faktur VAT z tytułu podnajmu lokalu - na sumę 17.000 zł – stronie pozwanej listem poleconym, odebrania przez pozwaną tych faktur i braku ich zwrotu, zaksięgowania i rozliczenia podatku VAT przez pozwaną, co świadczy o tym, że umowa nie wygasła i trwała przynajmniej do 1 marca 2013 r.

- art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnej i logicznej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i uznanie za wiarygodne w całości twierdzeń strony pozwanej dotyczących rezygnacji z prowadzenia działalności w podnajmowanym lokalu w czerwcu 2012 r. i potwierdzeniu tego faktu pismem z dnia 25 września 2012 r.

- art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. przez nieprzeprowadzenie dowodu z faktur VAT dołączonych do pozwu i całkowite pominięcie faktu, że wszystkie wystawione na rzecz strony pozwanej faktury VAT, na łączną kwotę 17.000 zł, zostały odebrana przez stronę pozwaną, nie zostały przez nią zwrócone, były zaksięgowane i rozliczone, co świadczy o tym, że w przekonaniu stron umowa podnajmu trwała co najmniej do 1 marca 2013 r.

- art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. przez pominięcie w ocenie materiału dowodowego faktu, że:

* strona pozwana nie wykazała, poza pismem z dnia 25 września 2012 r. skierowanym do powoda po zakończeniu stosunku podnajmu, by w trakcie umowy podnajmu kwestionowała stan lokalu i jego przydatność do prowadzenia działalności

* strona pozwana nigdy nie złożyła oświadczenia o chęci rezygnacji z umowy podnajmu, odstąpienia od niej i nie okazała, że nie korzysta z lokalu bądź wyraża wolę rozwiązania umowy

* wobec przyjęcia i zaksięgowania przez pozwaną wszystkich wystawionych przez powoda faktur VAT aż do dnia 1 marca 2013 r. nie jest prawdziwe twierdzenie strony pozwanej, iż umowa samoczynnie wygasła z dniem 1 lipca 2012 r. wobec nieuiszczenia czynszu za 2 okresy płatności

* strona pozwana nigdy nie podniosła w toku procesu, że nie przyjęła faktur i nie zaksięgowała ich

II. Błąd w ustaleniu stanu faktycznego polegający na błędnym ustaleniu, że strona pozwana skorzystała z treści § 12 ust. 1 umowy podnajmu lokalu użytkowego i że umowa ta wygasła od dnia 1 lipca 2012 r., a strona pozwana od tego momentu nie korzystała z lokalu, skoro jednocześnie strona pozwana przyjmowała i księgowała wszystkie wystawiane przez powoda faktury VAT, co potwierdzić miało pismo z dnia 25 września 2012 r.

W uzasadnieniu apelacji powód podniósł, że błędne jest ustalenie Sądu, iż skoro strona pozwana nie zrezygnowała z planowanej w lokalu działalności i nie sprecyzowała jakie sprzęty uniemożliwiają jej korzystanie z lokalu, to umowa wygasła w dniu 2 lipca 2012 r. z powodu niepłacenia czynszu przez pozwaną. Zdaniem apelującego Sąd I instancji nie wyjaśnił z jakiego powodu pozwana spółka miałaby być uprawniona do niepłacenia czynszu za kolejne miesiące trwania umowy. Stwierdził apelujący, że pozwana spółka nie wykazała kiedy wyraziła wolę odstąpienia od umowy (tj. czy w maju czy też w lipcu 2012 r., czy w jeszcze innym terminie) ani nie wykazała, że nie korzystała z lokalu do marca 2013 r., natomiast przyjmując i księgując faktury VAT wystawiane po lipcu 2012 r. potwierdzała pozwana trwanie stosunku umownego.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów postępowania.

Podkreśliła strona pozwana, że do rozwiązania umowy doszło, jak przyjął to Sąd I instancji, wobec ziszczenia się zapisu § 12 umowy, tj. niezapłacenia czynszu za 2 okresy płatności. Wskazała, że skutek ten następuje automatycznie, bez składania pisemnego wypowiedzenia i taka była wola powoda, który sporządził umowę tej treści. Nadto umowa nie określała przyczyn, dla których możliwe było niepłacenie czynszu. Pozwana stwierdziła, że fakt wysyłania faktur przez powoda nie spowodował, że umowa trwała nadal czy też została reaktywowana. Podkreśliła, że zaksięgowała tylko faktury VAT za okres od maja do lipca 2012 r., a pozostałe zwracała powodowi listem zwykłym i nie rozliczała z tego tytułu podatku VAT.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest uzasadniona.

Powód zarzuca w apelacji błędne ustalenie przez Sąd I instancji - wskutek uchybień przepisom postępowania, w szczególności w zakresie oceny dowodów – że umowa podnajmu lokalu użytkowego z dnia 2 maja 2012 r. wygasła z upływem drugiego miesiąca najmu i od 1 lipca 2012 r. nie łączyła już stron. Podniesione w apelacji zarzuty naruszenia prawa procesowego oraz błędu w ustaleniach faktycznych nie znajdują jednakże uzasadnienia. Powód bowiem zdaje się nie dostrzegać, że stosownie do postanowienia § 12 pkt 1 umowy, do rozwiązania umowy dochodziło natychmiast w przypadku opóźnienia w zapłacie czynszu za dwa okresy płatności; przy czym dla rozwiązania umowy zbyteczne było wzywanie podnajemcy o zapłatę. Treść umowy była bezsporna między stronami. Niesporne było także, że strona pozwana zapłaciła jedynie część czynszu za pierwszy miesiąc trwania umowy – kwotę 1.000 zł przelewem z dnia 29 czerwca 2012 r. do faktury VAT nr (...). Kolejne faktury wystawiane przez powoda pozwanej spółce tytułem czynszu najmu lokalu użytkowego pozostały niezapłacone. W sytuacji nieuregulowania przez podnajemcę czynszu za dwa kolejne miesiące, nastąpić musiał skutek przewidziany w umowie, tj. jej natychmiastowe rozwiązanie. Postanowienie § 12 pkt 1 o natychmiastowym rozwiązaniu umowy w przypadku opóźnienia w zapłacie czynszu za dwa okresy płatności wprowadzone zostało przez powoda i powód temu nie przeczy. W ocenie Sądu Okręgowego zapis tej treści był dopuszczalny, gdyż przepisy o podnajmie (art. 659 k.c. w zw. z art. 668 k.c.) przewidują możliwość umownego modyfikowania tego stosunku prawnego. Skoro powód był stroną, która sporządziła umowę podnajmu i w takim kształcie dała ją do podpisu pozwanej spółce, to przyjąć trzeba, że intencją powoda było zagwarantowanie sobie natychmiastowego ustania stosunku podnajmu, gdy tylko podnajemca nie ureguluje czynszu za dwa okresy, i to niezależnie od przyczyny opóźnienia, niedokonania zapłaty. Podnoszony wobec tego w uzasadnieniu apelacji zarzut nieodniesienia się przez Sąd Rejonowy do przyczyn uprawniających pozwaną spółkę do niepłacenia czynszu najmu jest chybiony i nieskuteczny. Nietrafne jest również stanowisko apelującego, jakoby podnajemca musiał udowodnić, że był uprawniony do niepłacenia czynszu. W § 12 łączącej strony umowy jednoznacznie bowiem przewidziano, że umowa ulega rozwiązaniu ze skutkiem natychmiastowym w razie samego tylko opóźnienia w zapłacie czynszu, niezależnie od przyczyny tego stanu rzeczy. Jak wyjaśnił to już Sąd I instancji, strony dobrowolnie związały się umową podnajmu takiej treści, w ramach swobody kontraktowania ustaliły zasady „umówionego użytku” lokalu, wzajemne prawa i obowiązki oraz skutki niewywiązywania się ze swoich zobowiązań umownych. Powód wpisując do umowy w § 12 postanowienie o natychmiastowym jej rozwiązaniu w przypadku opóźnienia w zapłacie czynszu za dwa okresy płatności ustanowił sankcję dla podnajemcy za niewywiązanie się z obowiązku terminowego płacenia czynszu.

W tym kontekście stanowisko powoda, że mimo niezapłacenia przez stronę pozwaną czynszu na maj i czerwiec 2012 r. umowa miałaby trwać nadal byłoby zasadne tylko, gdyby powód wykazał w toku procesu, że podnajemca (strona pozwana) kontynuuje użytkowanie lokalu w kolejnych miesiącach zgodnie z jego przeznaczeniem wynikającym z umowy i celu gospodarczego podnajemcy. Jeśli mimo niepłacenia czynszu strona pozwana korzystałaby z lokalu powoda i prowadziła w nim działalność rehabilitacyjną można by rozważać czy wobec wygaśnięcia umowy zawartej 2 maja 2012 r. strony zawarły nową umowę na dotychczasowych warunkach czy też pozwana korzystała z lokalu bezumownie. Dla przyjęcia któregoś z tych wariantów niezbędne byłoby jednak wykazanie, że pozwana spółka korzystała z gabinetu i infrastruktury przychodni zgodnie ze swoim zamierzeniem i celem. Tego zaś powód nie udowodnił, a strona pozwana konsekwentnie wskazywała w toku procesu, że w podnajmowanym gabinecie nie było możliwie wykonywanie zabiegów rehabilitacyjnych. Samo wystawianie faktur z tytułu czynszu najmu za kolejne miesiące i wysyłanie ich stronie pozwanej nie stanowi o istnieniu stosunku zobowiązaniowego między stronami. Sąd Okręgowy oddalił zgłoszony w apelacji wniosek o przeprowadzenie dowodu z ksiąg rachunkowych pozwanej spółki za okres od 1 czerwca 2012 r. do 31 marca 2013 r. na okoliczność ustalenia czy spółka dokonała księgowania i rozliczenia podatku VAT z tytułu wystawionych przez powoda faktur VAT, ponieważ wniosek ten był spóźniony (art. 381 k.p.c.), a powód nie wykazał, że potrzeba powołania tych dowodów wynikła dopiero na etapie postępowania apelacyjnego.

Niezależnie zatem od tego czy będący przedmiotem umowy podnajmu gabinet został udostępniony stronie pozwanej w takim stanie, że mogła wykonywać w nim zabiegi rehabilitacyjne czy też w jej przekonaniu do celów tych się nie nadawał, umowa uległa z dniem 1 lipca 2012 r. rozwiązaniu ze skutkiem natychmiastowym z uwagi na nieregulowanie przez podnajemcę czynszu za maj i czerwiec 2012 r. Dostrzec trzeba, że sama pozwana miała świadomość, iż przewidziany w § 12 umowy skutek w postaci jej rozwiązania nastąpił w związku z zaleganiem z zapłatą czynszu, gdyż w piśmie z dnia 25 września 2012 r. skierowanym do powoda wskazywała na tę okoliczność.

Ze wskazanych wyżej względów apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie i podlegała oddaleniu, o czym orzeczono w pkt I sentencji na zasadzie art. 385 k.p.c.

Stosując zasadę odpowiedzialności strony przegrywającej za wynik sprawy o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 2 k.p.c., art. 99 k.p.c. oraz § 6 pkt 5 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 490).

s.ref. SSR H. Walczewski